Gmina Moskorzew

Gmina Moskorzew (dawn. gmina Moskarzew) – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie częstochowskim.

Siedziba gminy to Moskorzew.

Według danych z 30 czerwca 2006 gminę zamieszkiwało 2930 osób.

Miejscowości i sołectwa

• Chebdzie
• Chlewice (2 sołectwa)
• Chlewska Wola
• Dalekie
• Damiany
• Dąbrówka
• Jadwigów
• Lubachowy
• Mękarzów
• Moskorzew
• Perzyny (podlega pod sołectwo Moskorzew)
• Przybyszów
• Tarnawa Góra

Położenie

Gmina położona jest w zachodniej części województwa świętokrzyskiego przy granicy z województwem śląskim, na południowym krańcu powiatu włoszczowskiego, na obszarze Niecki Włoszczowskiej. Na obszarze gminy swoje źródła ma Biała Nida i jej dopływ Kwilinka

Komunikacja

Przez terytorium gminy przebiega droga krajowa 78 z Chmielnika do przejścia granicznego w Chałupkach, od której odchodzi sieć dróg powiatowych:

• z Moskorzewa do Radkowa, Tarnawej Góry, Chebdzia
• z Chlewic do Sędziszowa, Kossowa

Przez obszar gminy nie przebiegają żadne linie kolejowe. Najbliższy dworzec kolejowy znajduje się w Sędziszowie (trasa kolejowa z Kielc do Krakowa i Katowic).

Na terenie gminy znajdują się dwa przystanki PKS (w Moskorzewie i Chlewicach) obsługujące kursy dalekobieżne (z Katowic do Ostrowca Świętokrzyskiego, Starachowic, Tarnobrzega, Buska-Zdroju).

Demografia

Dane z 30 czerwca 2006:

Struktura powierzchni

Gmina Moskorzew zajmuje obszar 71,29 km². Użytki rolne zajmują 65,6% powierzchni, z czego na grunty orne przypada 54,5%, a na użytki zielone 11,6%. Lasy zajmują 27,8%. Średnia wielkość gospodarstwa indywidualnego wynosi 6,4 ha.

Gmina stanowi 7,87% powierzchni powiatu.

Historia

• 1239 – pochodzący z Moskorzewa Jan herbu Pilawa realizuje misję poselską Bolesława Wstydliwego na Węgry
• 1334 – powstaje drewniany kościół w Moskorzewie. Potwierdzone dokumentami kościelnymi istnienie parafii w Moskorzewie
• 1386–1434 – okres panowania Władysława Jagiełły; Klemens z Moskorzewa pełni urząd podkanclerza królewskiego, uczestniczy w zakładaniu Uniwersytetu i funduje trzy prebendy w katedrze wawelskiej
• 1387 – udział rycerza Mikołaja z Moskarzewa, podkanclerza Królestwa Polskiego w orszaku królewskim Władysława Jagiełły i Jadwigi
• 1394 – podkanclerzy koronny Klemens buduje istniejący do dziś kościół murowany w Moskorzewie
• 1408 – śmierć Klemensa z Moskorzewa pełniącego urząd podkanclerski w czasach Jagiełły, kasztelan sanocki, kasztelan kamieniecki; pochowany w ufundowanym przez siebie kościele w Moskorzewie
• poł. XV wieku – kolator Paweł Odrowąż, kasztelan lwowski zakłada parafię w Chlewicach
• 1466 – data rozgraniczenia wsi Chlewice i Chlewska Wola
• 1558 – Moskorzewscy zmieniają kościół na zbór kalwiński
• 1562 – zbór kalwiński zostaje zmieniony na zbór ariański
• 1598 – Chlewice stanowią własność Hieronima Dembińskiego, mają niekonsekrowany kościół pod wezwaniem św. Filipa i św Jakuba Apostoła
• 1626 – dziedzic Moskorzewa Remigiusz Moskorzewski funduje ołtarz św. Żołnierzy
• 1629 – konsekracja pokrytego gontem kościoła w Chlewicach, któremu patronuje św. Jakub
• 1721 – właścicielem Moskorzewa zostaje Michał z Bogucic Bogucki
• 1780 – Moskorzew staje się własnością generała Michałowskiego
• 1794 – bitwa pod Szczekocinami; na gruntach wsi Hebdzie znajdują się dwie mogiły, w których pogrzebane są zwłoki żołnierzy kościuszkowskich; pożar kościoła i plebanii w Moskorzewie
• 1824 – Franciszek i Antonilia Dobieccy sprzedają wieś Janowi Kantemu Kowalskiemu
• 1827:
  • wieś Mękarzów zamieszkuje 271 mieszkańców w 24 domach. Do Mękarzowa przynależą trzy folwarki: Mękarzów, Rajtary i Zagórzec
  • wieś Moskorzew liczy 206 mieszkańców zamieszkujących 31 domów
  • wieś Hebdzie zamieszkuje 70 mieszkańców w 7 domach
  • wieś Lubachowy zamieszkuje 105 mieszkańców w 15 domach
  • wieś Chlewice zamieszkuje 279 mieszkańców w 26 domach
  • wieś Tarnawa Góra zamieszkuje 158 mieszkańców w 27 domach
• 1862 – rozbiórka skromnego drewnianego kościoła w Chlewicach
• 1864 – Michał Bontoni właściciel majątków w Chlewicach i Pradle wystawia nowy, większy od poprzedniego kościół w Chlewicach
• 1893 – Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wymienia wieś Moskorzew jako miejscowość położoną pomiędzy wsiami Goleniowy i Chlewiska, posiadającą murowany kościół fundacji Klemensa Pilawy, urząd gminny, gorzelnię, cegielnię, młyn wodny i tartak. Znajdują się tu 52 domy mieszkalne zamieszkiwane przez 523 mieszkańców.
• 1893:
  • Tarnawa Góra obejmuje folwarki Tarnawa i Dalekie oraz wieś Tarnawa liczącą 51 osadników
  • Mękarzów zamieszkuje 369 mieszkańców, wieś posiada 35 domów
  • Moskorzew zamieszkuje 523 mieszkańców w 52 domach
  • Lubachowy zamieszkuje 169 mieszkańców w 22 domach
  • Damiany zamieszkuje 207 mieszkańców w 20 domach.
• 1892–1906 – remont kościoła przeprowadzony przez Potockich, ówczesnych właścicieli Moskorzewa

Sąsiednie gminy

Nagłowice, Radków, Słupia, Szczekociny