Stanowiska (powiat włoszczowski)

Stanowiska – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Kluczewsko.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego; wcześniej do województwa kieleckiego. W 1540 r. Stanowiska były własnością Mikołaja Szczukockiego. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. w Warszawie w końcu XIX w., miejscowość Stanowiska stanowiła wieś i folwark, posiadała kościół i szkołę podstawową i liczyła 22 domy. W 1887 r. istniał także folwark o nazwie Koprusza. Według Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. III. Województwo kieleckie, Warszawa 1925, s. 45, Stanowiska składają się z folwarku i wsi; folwark - 3 budynki z przeznaczeniem na zamieszkanie, liczy 63 osoby (w tym 3 wyznania mojżeszowego), wieś - 44 budynki z przeznaczeniem na zamieszkanie, liczy 294 osoby. Miejscowość Stanowiska leży w Niecce Włoszczowskiej, na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego w pobliżu rzek Czarnej Włoszczowskiej i Pilicy, w odległości kilku km znajdują się 2 rezerwaty - Murawy Dobromierskie i Buczyna. W okolicznych lasach - miejsca obozowisk oddziałów partyzanckich Armii Krajowej.

Komunikacja i Transport

Przez Stanowiska przebiega droga wojewódzka nr.742łączącą Jędrzejów i Łódź.

Zabytki

• Kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła. Parafia powstała najprawdopodobniej na przełomie XV i XVI wieku, należała kiedyś do archidiakonatu kurzelowskiego. Według Liber beneficiorum Jana Łaskiego w Stanowiskach znajdował się kościół parafialny murowany z kamienia, pod wezwaniem Św. Jakuba z nadania dziedziców ze Stanowisk i Silnicy Dużej; do kościoła na mocy odwiecznego zwyczaju parafialnego należało według Łaskiego siedem wsi - Stanowiska, Wola Bobrownicka, Bobrowniki, Mrowina, Dobromierz, drugi Dobromierz oraz Wola Łapczyna. Obecny kościół został odrestaurowany w 1800 r. przez Michała Czaplickiego, sędziego ziemi chęcińskiej, dziedzica dóbr w Łapczynej Woli i Mrowinie; mówi o tym łaciński napis nad głównym drzwiami kościoła. Pod kościołem znajdują sie groby rodziny Czaplickich: Jakuba, syna Michała, jego żony oraz Leopolda i jego żony Florentyny z Kamockich, a także dwóch księży, najprawdopodobniej proboszczów. Wejście do krypty obecnie jest zamurowane. W kościele parafialnym m. in. ciekawa nastawa nad tabernakulum - pelikan karmiący krwią swoje pisklęta.
• W Kopruszy należącej obecnie do Stanowisk - kaplica cmentarna rodziny Czaplickich, wybudowana w drugiej połowie XIX wieku. Pochowano tam m. in. Lucynę, Leopolda i Marię Czaplickich oraz Zenona i Benedykta Poklewskiego-Koziełło; znajdują się tam także dwie trumienki dziecięce. Na zewnątrz kaplicy znajduje sie kilka grobów, m. in. Heleny z Poklewskich-Koziełło Czaplickiej.
• Pozostałości parku dworskiego. Dwór, niestety już nieistniejący, należał do rodziny Czaplickich h. Lubicz; Eugenia Benedykta Czaplicka, córka Karola, urodzona 19 III 1888 r. w Łapczynej Woli, wyszła za Jana Ireneusza Laskowskiego. Z małżeństwa Eugenii i Ireneusza narodziło się troje dzieci: Michał Kacper Marian (1913), Anna Maria (1916) i Karol Ryszard (1924). W styczniu 1945 państwo Laskowscy zostali zmuszeni do opuszczenia domu i folwarku. Eugenia Benedykta z Czaplickich Laskowska zmarła 3 V 1973 roku; pochowana w Poznaniu. (Opr. m. in. na podst. listów Heleny Barbary z Czaplickich Wańkowiczowej, znajdujących sie w archiwum parafialnym oraz wypowiedzi wnuków właścicieli folwarku w Stanowiskach).
• Figura św. Franciszka na wysokim kopcu.
• Kapliczka przy wejściu do parku podworskiego.

Dzielnice

• Stanowiska - część główna położona przy drodze wojewódzkiej nr 742
• Błonie – domy przy ulicy położona we wschodniej części Stanowisk
• Żabiniec – domy znajdujące się przy ulicy biegnącej w kierunku południowym, w kierunku wsi Januszewice.
• Koprusza – dawniej samodzielna wieś, przyłączona do Stanowisk w 2005 r., położona przy drodze nr 742.

Edukacja

Szkoła, która znajdowała się w miejscowości Stanowiska, została zlikwidowana po reformie oświatowej w 1999 roku. Obecnie dzieci uczęszczają do szkół w Kluczewsku i Dobromierzu.

Zobacz też

• Inne miejscowości o nazwie Stanowiska