Krelikiejmy

Krelikiejmy (dawniej Królikowo, niem. Kröligkeim) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Lokalna nazwa - Królikowo.

Przez Krelikiejmy przepływa rzeka Liwna. Ciekawostkę stanowi jaz, zbudowany odwrotnie do nurtu rzeki (pomyłka podczas budowy urządzenia). Wykonana melioracja miała przeznaczenie nawadniająco-odwadniające, znajdującego się w rejonie Krelikiejm kompleksu łąk (niemiecka nazwa kompleksu - Sassapan). Obecnie urządzenia melioracyjne nie są konserwowane, dewastowane uległy znacznemu zniszczeniu. Wieś słynie z dużej liczby gnieżdżących się bocianów. We wsi, na rzece Liwnie, znajduje się także punkt pomiarowy WIOŚ w Olsztynie.

Historia

Wieś lokowana była na prawie chełmińskim w roku 1374, przez komtura Bałgi Lindena. Osadnicy otrzymali 11 lat wolnizny. Obszar wsi wynosił 54 włóki, czego 10 leżało na pograniczu z Sątocznem. W 1422 obszar wsi był taki sam, sześć włók sołtysa wolnych było od czynszu, a z pozostałych opłata wynosiła od włóki po pół grzywny i po dwie kury.

W 1437 we wsi były dwie karczmy, od których płacono czynsz po dwie grzywny. W roku 1490 prokurator kętrzyński Jerzy Truchsess odnowił przywilej prowadzenia karczmy dla B. Resenkircha. Znajdowała się również szkoła, która została zniszczona w czasie II wojny światowej. Budynku szkoły nigdy nie odbudowano, ruiny znajdują się w rejonie mostu na Liwnie, na posiadłości obecnie p. Hirniak, niegdyś p. Drążek. W tym rejonie znajdowała się jedna z karczm (siedlisko p. Szczepura), obecnie budynki te nie istnieją. W Krelikiejmach funkcjonował również przeniesiony z pałacu w Silginach ośrodek szkoleniowy Hitlerjugend. Na jego lokalizację wskazują pozostałości ruin po lewej stronie drogi prowadzącej do miejscowości Kolwiny-Drogosze, potocznie zwane przez ludność miejscową "Baraki". Naprzeciwko tych ruin znajdowało się boisko, które funkcjonowało jeszcze w latach powojennych. Boisko to obecnie nie istnieje.

W latach 1973 - 1977 sołectwo Krelikiejmy należało do gminy Skandawa. W roku 1970 wieś liczyła 234 mieszkańców.

Inne

We wsi znajduje się przystanek autobusowy, sklep, cmentarz, świetlica. Ludność w większości stanowią przesiedleńcy z dawnych kresów Rzeczypospolitej oraz ludność ukraińska i łemkowska, przesiedlona w ramach akcji Wisła. W rejonie miejscowości znajdują się dwie kolonie na wyjazd w kierunku Garbna potocznie (Garbonia) oraz Drogosz. W Krelikiejmach po wojnie osiedlił się Jan Parwicki uczestnik walk na Westerplatte. Urodzony 6 czerwca 1917 r. we wsi Kurzy Wielkie. Syn Władysława i Bronisławy z Rodziewiczów. Ukończył pięć oddziałów szkoły powszechnej i pomagał rodzicom w gospodarstwie. Miał troje rodzeństwa. Od 1936 r. należał do Związku Młodej Wsi Ziemi Nowogródzkiej (nr legitymacji członkowskiej 576). W marcu 1939 r. powołany do odbycia służby wojskowej w 85 Pułku Strzelców Wileńskich w Nowej Wilejce. Na Westerplatte przybył 7 sierpnia 1939 r. jako strzelec. W czasie obrony był dwukrotnie ranny. Okres okupacji przeżył w obozie jenieckim Stalagu I A (nr jeńca 2469). Po wyzwoleniu osiadł na Ziemiach Odzyskanych we wsi Krelikiejmy w gminie Barciany. Pomagając krewnym w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, podjął pracę zarobkową w Państwowej Pasiece Polskiego Związku Pszczelarskiego. W latach 60. aktem darowizny przejął gospodarkę po krewnych. Ożenił się z Janiną Branicką, krajanką z Wileńszczyzny, która w ramach repatriacji z Kazachstanu, wróciła do Polski zmienionej terytorialnie. Zmarł 13 grudnia 1980 r. Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974), pośmiertnie - Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1989).

Bibliografia

• Rudolf Grenz, "Der Kreis Rastenburg", Marburg/Lahn, 1976. (str. 30 nazwisko komtura)
• Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn, 1978. (Str. 199)
• Westerplatte - Biogramy westerplatczyków