Zgon (województwo warmińsko-mazurskie)

Zgon (niem. Sgonn) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki, położona na południowym brzegu jeziora Mokre. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Przez wieś przebiega Droga krajowa nr 58. Istnieje tu także przystanek autobusowy PKS

Historia

Nazwa miejscowości wywodzi się od zgonu bydła do wodopoju nad jeziorem Mokrym.

Miejscowość została założona w 1708 roku jako tzw. wieś szkatułowa. W 1845 roku mieszkało tu 45 osób. Z uwagi na słowiańskie pochodzenie historycznej nazwy niemieckiej, w 1938 administracja nazistowska nadała wsi nową nazwę Hirschen. W 1945 wieś została włączona do Polski.

Dawniej mieszkańcy utrzymywali się głównie z rybactwa, obecnie to miejscowość letniskowa na szlaku rzeki Krutyni. Przez wiele lat mieszkał tu i pracował pisarz Igor Newerly. W Zgonie napisał "Wzgórze Błękitnego Snu" i "Zostało z uczty bogów".

Turystyka

• Poza dawnym domem Zofii Łapickiej i Igora Newerlego we wsi znajduje się dom Adama Szubskiego, w którym założona została galeria ludzkich rzeźb, utrzymanych w klimacie koszmaru i maligny.
• We wsi zachowało się około 16 starych drewnianych domów. Na posesji nr 37 znajduje się chata w typie kurpiowskim z krokwiowo-jętkową konstrukcją dachu.
• Pod koniec lat 60. XX wieku we wsi znajdował się Dom Wycieczkowy PTTK, czynny w lipcu i sierpniu, ze 107 miejscami noclegowymi, usługami gastronomicznymi, wypożyczalnią kajaków oraz punktem informacji turystycznej. Obecnie znajduje się tutaj stanica wodna PTTK.
• W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody Czaplisko - Ławny Lasek oraz pomniki przyrody: "Zakochana Para" (dwa zrośnięte drzewa - dąb obejmujący konarami sosnę) przy żółtym szlaku nieopodal miejscowości Krutyń oraz "Królewska Sosna" i "Dąb nad Mukrem" w rezerwacie Królewska Sosna.

Bibliografia

• Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok
• Waldemar Mierzwa (red.): Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2
• Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str.
• Polska drewniana - wieś Zgon