Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Kurzętnik


Informacje o Kurzętnik:

Ilość ulic: 41

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 53.399170

Współrzedne geograficzne E: 19.576941

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 56

Liczba ludności: 3065

Tablice rejestracyjne: NNM

Herb Kurzętnik:

Herb Kurzętnik

Oficjalna strona miejscowości

Dzielnice, Kurzętnik

  • Dzielnica: Chajdak

  • Dzielnica: Dębno

  • Dzielnica: Kurzętnik Dolny

  • Dzielnica: Kurzętnik Górny

  • Dzielnica: Nowe Osiedle

  • Dzielnica: Podzamcze

Kurzętnik

Kurzętnik – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Kurzętnik.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Kurzętnik. Od XIV wieku do 1905 roku posiadała prawa miejskie.

Położenie

Wysoczyzna morenowa z załamaniem nad pradoliną rzeki Drwęcy (środkowy bieg). Wieś leży na zróżnicowanej wysokości od 142 (Kurzętnik Górny) do 85 metrów n.p.m. (najstarsza część miejscowości leżąca nad rzeką).

Kurzętnik można podzielić na:

  • Stary (najstarsza historycznie część wsi, dawniej miasta)
  • Górny (leżący przy drodze krajowej nr 15)
  • Nowy (za Drwęcą, dzielnica mieszkalno–przemysłowa)

Władze

Na terenie wsi mieszczą się dwa sołectwa, wieś jest siedzibą gminy.

Demografia

W roku 2007 wieś liczyła 3065 mieszkańców; liczba ludności wzrosła w ciągu roku o blisko 10%.

Historia

Miejscowość o genezie średniowiecznej. Dawne nazwy to: Chornichium (1291), Kiwernick, Kurnyk, Kurnik, Cuvwernick (1407), Kuyrnigk, Kuernick, Kawernick (1457), Kurzantnik (1466), a od 1641 roku - Kurzętnik. Początkowo osadnictwo ludności słowiańskiej. Pierwsza wzmianka pojawia się w roku 1291. Wówczas biskup chełmiński Werner nadał kapitule chelmińskiej ziemie w okolicy góry Chornichium. Na początku XIV wieku powstaje paafia. Około 1330 roku osada, która powstała przy zamku kapitulnym, uzyskała prawa miejskie. W dokumencie uposażenia parafii z 1361 roku wymieniono "miasto Kurzętnik". Herb i pierwsza znana pieczęć Kurzętnika pochodzą z XIV wieku i zawierają wizerunek koguta. Miasteczko otoczone było murami. Spory kwadratowy rynek, od którego narożników rozchodziły się regularnie ulice, świadczy o typowo handlowym rozplanowaniu miasta.

Spod Kurzętnika 11 lipca 1410 zawróciły wojska Jagiełły, by uniknąć bitwy podczas przeprawy przez Drwęcę podczas marszu na Malbork. Po bitwie grunwaldzkiej Kurzętnik znalazł się pod zarządem rycerza Jana Kretkowskiego, ale na mocy postanowień I pokoju toruńskiego znalazł się nadal w granicach państwa zakonu krzyżackiego. Straty podczas wojny głodowej w 1414 roku wyliczono na 8000 guldenów. Do Polski przyłączony dopiero po II pokoju toruńskim. Pozostając w latach 1466-1772 w granicach Polski, Kurzętnik stał się ważnym ośrodkiem targowym (handel końmi).

W roku 1659, w czasie potopu szwedzkiego, miasteczko zostało spalone przez Szwedów, a ludność opuściła miasto. Po pięciu latach (po roku 1664) miasto zaczęło się powoli odbudowywać (nie sprzyjały temu wojny) i ponownie zaludniać. Po I rozbiorze Polski we wrześniu 1772 roku miasto zostało wcielone do Prus. Rozpoczął się okres powolnej germanizacji. Ważnym wydarzeniem dla Kurzętnika było utworzenie z dniem 1 października 1858 roku prywatnego Instytutu Przygotowawczego Chłopców do Gimnazjum i Szkół Realnych. W 1868 przeniesiono je do pobliskiego Nowego Miasta. W 1905 roku Kurzętnik utracił prawa miejskie. Po I wojnie światowej traktatem wersalskim z dnia 28 czerwca 1919 roku powiat lubawski wraz z Kurzętnikiem został przyznany Polsce. Tuż po wybuchu II wojny światowej aresztowano miejscowego proboszcza,a plebanię zamieniono na tymczasowe koszary. Na terenie parafii (Krzemieniewo) mieścił się podobóz Stutthofu. Odwagą wykazali się mieszkający nieopodal mieszkańcy, którzy uratowali kilku Żydów.

Zamek

Na terenie Kurzętnika znajdują się ruiny zamku krzyżackiego zbudowanego w XIV wieku przez kapitułę w Chełmnie.

Przemysł

  • budowlany (kopalnie kruszywa, Alsybet)
  • metalowy (Expom, Lawapol, Prefabet, WZB Polska)

Komunikacja

Przez Kurzętnik przebiega:

W planach istnieje budowa obwodnicy wsi na drodze krajowej nr 15 (Brzozie LubawskieBratian).

Kultura

Bardzo prężną i często niekonwencjonalną działalność prowadzi powstałe w 1992 roku Gminne Centrum Kultury (do 2003 roku jako Centrum Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji), zespół "Anibabki" zdobywa laury w przeglądach seniorów, podobnie jak zdobywający nagrody w przeglądach dziecięcych zespół "Kurczaczki". W Kurzętniku od kilku lat rokrocznie odbywa się Misterium Męki Pańskiej, którego organizatorem wspólnie z Gminnym Centrum Kultury jest Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Kurzętnik. W budynku Gminnego Centrum Kultury mieści się Gminna Biblioteka Publiczna. Działa również Młodzieżowa Orkiestra Dęta.

Oświata

Historia:

  • Progimnazjum (w XIX w.)

Starania o utworzenie progimnazjum trwały od lutego 1856 roku. Wiosną 1858 r. rejencja w Kwidzynie wydała zarządzenie o utworzeniu z dniem 1 października 1858 r. drugiej (obok parafialnej), szkoły elementarnej w Kurzętniku. Zezwolenie na utworzenie prywatnego Instytutu Przygotowawczego Chłopców do Gimnazjum i Szkół Realnych, (zalążek przyszłego Progimnazjum w Kurzętniku) uzyskał proboszcz kurzętnicki - Antoni Franciszek Hunt. Pierwotnie utworzono jedną klasę z 4-5 uczniami, w której wykładano w języku polskim oraz częściowo niemieckim. Wobec wzrostu liczby uczniów na potrzeby Progimnazjum w Kurzętniku w roku 1861 wybudowano nad Drwęcą okazały, piętrowy budynek szkolny z wieżyczką do obserwacji astronomicznych. Po wybudowaniu nowego budynku liczba uczniów wzrosła dwukrotnie. Szczyt liczby uczniów nastąpił w szóstym roku działalności szkoły (rok szkolny 1864). W ośmiu oddziałach 7 nauczycieli uczyło 146 uczniów, głównie z Pomorza, ale też z Kaszub. Szkoła działała według zasad obowiązujących w gimnazjach królewskich. Wykładano religię, astronomię, muzykę, fizykę, przyrodę, historię, geografię, język polski obowiązkowy, łacinę, grekę, niemiecki, francuski i hebrajski. Szkoła była wielowyznananiowa (uczęszczali tu katolicy, protestanci oraz Żydzi). Napływ uczniów z odległych powiatów oraz udział siedmiu uczniów Progimnazjum w Kurzętniku w powstaniu styczniowym spowodował, że Prusacy, a głównie burmistrz Kurzętnika, zmierzali do upaństwowienia, a następnie zamknięcia szkoły. Jednak z dniem 1 października 1868 roku uzyskano zgodę na przeniesienie Progimnazjum do Nowego Miasta.

Obecnie w Kurzętniku działają następujące szkoły:

  • Zespół Szkoły Podstawowej i Przedszkola (ul. Grunwaldzka 37)
  • Gimnazjum (ul. Grunwaldzka 37)

Sport

Sport w Kurzętniku posiada tradycje LZS-owskie. Pierwsze boisko znajdowało się na górnym Kurzętniku. W 1992 roku powstał LZS Zamek Kurzętnik. W 1994 roku zmieniono formę organizacyjną na KS Zamek Kurzętnik. Do roku 2009 zespół piłkarski Zamku czterokrotnie występował w IV lidze warmińsko-mazurskiej (sezony 2004/2005 - 15 miejsce, 2006/2007 - 12 miejsce, 2007/2008 - 12 miejsce, 2008/2009 - 16 miejsce). W sezonie 2009/2010 juniorzy młodsi z Kurzętnika wywalczyli historyczny awans do Ligi Wojewódzkiej JM. W 1997 roku powstała w klubie sekcja trójboju siłowego. Jej reprezentanci w krótkiej historii sekcji odnoszą sukcesy na arenach krajowych i zagranicznych. Podobnie założona w 2000 roku sekcja kick-boxingu. Zawodnicy Zamku w ciągu kilku lat stali się czołowymi kick-boxerami w kraju (medale mistrzostw Polski, Pucharu Świata). Zamek posiada własny stadion z 750 miejscami siedzącymi oraz zapleczem.

Wyznania

Dominującą rolę odgrywa parafia rzymskokatolicka pw. Św. Marii Magdaleny. Kurzętnik jest od 2002 roku siedzibą dekanatu. W Kurzętniku funkcjonuje też Sala Królestwa Świadków Jehowy.

Zabytki

  • ruiny zamku kapituły chełmińskiej
  • założenie urbanistyczne Kurzętnika (między ulicami Zamkową, Kościelna, Okólną i Drwęczną, wraz ze wzgórzem zamkowym oraz domami i kościołem pw. Św. Marii Magdaleny)
  • trzy budynki mieszkalne

Związani z Kurzętnikiem

  • Hieronim Derdowski - pisarz i dziennikarz tworzący w języku kaszubskim, uczeń progimnazjum w Kurzętniku
  • Erich Dieckmann (ur. 5 listopada 1896 roku w Kurzętniku), artysta, światowej sławy wzorzysta
  • Grzegorz Gwiazdowski - kolarz zawodowy
  • Antoni Franciszek Hunt - ksiądz katolicki, założyciel Progimnazjum w Kurzętniku

Gminy partnerskie

  • Litwa Jaszuny (Litwa)

Zobacz też

Bibliografia

  • Diecezja toruńska - historia i teraźniejszość, t. 13, Dekanat nowomiejski, red. S. Kardasz, Toruń 1998
  • Stanisław Grabowski, Z dziejów Kurzętnika i okolic, Warszawa 2008
  • Andrzej Korecki, Gmina Kurzętnik 1990-2005, Kurzętnik 2005
  • Andrzej Korecki, Zarys dziejów Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Mieście Lubawskim 1858-2008, Nowe Miasto Lubawskie 2008
  • Alfons Mańkowski, Progimnazjum w Kurzętniku, Nowe Miasto 1931
  • Paweł Stanny, Kurzętnik 1410 - bitwa, której nie było, Toruń 2006
  • Kody pocztowe, Kurzętnik (wyświetlono 1/1)


    Ocena internautów miejscowości Kurzętnik
    Średnia ocena: 4.3
    liczba ocen: 14

    Wtyczki społecznościowe

    Lubisz miejscowość Kurzętnik, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

    Komentarze o miejscowości Kurzętnik

    Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 23:02:52

    Szybka zmiana regionu Polski