Średnia ocena: 3.0
liczba ocen: 30
Ilość kodów pocztowych: 1
Współrzedne geograficzne N: 54.065830
Współrzedne geograficzne E: 22.475281
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 87
Tablice rejestracyjne: NOE
Sedranki – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Miejscowość istniała już w 1576 roku. Mieścił się tu folwark książęcy, wzmiankowany w 1636 r. oraz młyn. W wieku XVII i XVIII była to wieś królewska, zarządzana przez władze skarbowe. W 1800 roku znajdował się tu nadal królewski majątek ziemski i siedziba urzędu domenialnego. Później wieś otrzymała urząd pocztowy i w roku 1875 dwuklasową szkołę.
W roku 1938 liczyła 442 mieszkańców.
W Sedrankach był folwark domenialny. W roku 1565 obszar folwarku wynosił 16 włók i 17 morgów. Dane z 1610 informują, że było w folwarku 37 koni, 159 sztuk bydła i 86 świń. W roku 1640 czynny był także w Sedrankach młyn z dwoma kamieniami młyńskimi. W XVII wieku, obowiązek szarwarku w folwarku domenialnym w Sedrankach mieli chłopi z okolicznych wsi: Jaśki, Duły, Olszewo, Łęgowo, Golubie, Raczki Wielkie, Dąbrowskie, Stroże, Monety, Judziki i Przytuły. Zarówno folwark jak i okoliczne wsie zostały spalone podczas najazdu Tatarów hetmana Gosiewskiego (jesienią 1656). Zniszczenia musiały być znaczne skoro w roku 1683 znajdowały się w folwarku jedynie 3 konie, 52 sztuki bydła i 30 świń, na terenie okręgu tylko 71 włók było zasiedlonych, a 243,5 – puste. Zniszczenia spowodowały, że folwark korzystał dodatkowo z pracy mieszkańców innych wsi – Gordejki, Babki Oleckie, Dobki, Szarejki, Szeszki, Dybowo, Cichy, Wojnasy, Małe Olecko oraz dwóch miejscowości z powiatu ełckiego: Wierzbowo i Iwaśki.
W XVIII władze skarbowe umieściły w Serdankach swoje agendy powiatowe. W roku 1722 dzierżawił folwark w Sedrankach razem z młynem Georg Erdmann, pisarz miejski (mieszkał w Jaśkach). Posiadał także piwiarnię w Olecku i w Mieruniszkach oraz karczmę w Żelazkach koło Ostregokołu. Po ojcu domenę w Serdankach dzierżawił jego syn – Georg Ludwig, a po jego śmierci – wdowa, wreszcie kolejno mężowie córki – Karl Schultz i Karl Gustav von Sanden. W roku 1780 dzierżawcą był Abraham Hillmann i przez długie lata pozostają Serdanki w rękach rodziny Hellmann (von Lenski). Z rodziny tej wywodzi się m.in. Otto von Lenski - landrat olecki z połowy XIX wieku, jak też matka późniejszego generała Wehrmachtu – Theodora Tolsdorffa – Ilsa von Lenski, (wyszła za mąż za właściciela majątku Lenarty).
W czerwcu 1807 roku przez Sedranki przejeżdżał generał Henryk Dąbrowski.
Pod koniec XIX wieku domena w Sedrankach liczyła 695 ha. Przed I wojną światową inwentarz żywy majątku stanowiły: 263 sztuki bydła, 450 owiec, 170 świń i 58 koni. Majątek został w tym czasie zelektryfikowany, a w jego skład wchodziła także gorzelnia. Młyn był własnością Maxa von Lenski.
Majątek znacznie ucierpiał kolejny raz w czasie I wojny światowej: pałac został całkowicie spalony, znacznie zniszczone zostały zabudowania gospodarcze. Po wojnie domenę sedranecką przejęło Wschodniopruskie Towarzystwo Rolnicze w Królewcu, a jej zarządcą został Oskar Tolkmit. W 1922 roku znajdowały się w niej jeszcze 44 konie, 30 sztuk bydła i 20 świń. W kolejnych latach majątek został całkowicie rozparcelowany. Niektóre jej budynki sprzedano z przeznaczeniem na szkołę oraz na potrzeby nowych osadników (m.in. z tzw. „korytarza” pomorskiego, który przypadł Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego). Nowi koloniści otrzymali po 32-90 morgów . W Serdankach był jeszcze majątek Lasek (Lasek-Serdanki) młyn z gospodarstwem rolnym
Młyn wymieniany był już w pierwszej połowie XVII wieku, pod koniec wieku XVIII był w posiadaniu dziedzicznego dzierżawcy F. W. Webera. Później nabył go miejscowy radca Max von Lenski.
Latem 1758 roku wojska rosyjskie splądrowały i ograbiły młyn (spaliły także pobliskie Monety i Gorczyce).
Początkowo był to młyn wodny, potem zainstalowano silnik parowy, a w końcu silnik elektryczny. Do młyna należało 77 ha, z czego 66 gruntów rolnych. W roku 1922 należał on do Ilse Tolsdorff, która jako wdowa dwa lata później wyszła za mąż za Brunona Wachsmanna (starosta olecki). Ostatnią właścicielką młyna była Elisabeth Konietzko, której mąż, Alfred Konietzko, posiadał młyn w Olecku.
Obecnie młyn został w części rozebrany i popada w ruinę.
Pod koniec 1704 roku ówczesny burmistrz Olecka, Albrecht Dzingel, otrzymał przy granicy z Łęgowem nad strumykiem Pluskwianką dwie włóki i 15 morgów z prawem wolnego połowu ryb na własne potrzeby w Jeziorze Sedraneckim. Po 6 latach wolnych od opłat miał płacić od dnia św. Marcina 1711 r. od każdej włóki po 10 marek czynszu. Niski wymiar czynszu miał być skutkiem złej jakości gleby na tym terenie. Gdyby zechciał hodować dodatkowo pszczoły, powinien zapłacić rocznie 30 szylingów od jednego ula.
Majątek w XIX wieku należał do rodziny von Lenski , że przed I wojną światową folwark nazywany nazywany wtedy Mały Lasek, obejmował 120 ha ziemi, z czego 6 ha lasu, posiadał 12 koni, 2 woły, 49 sztuk bydła, 40 owiec i 20 świń. Gospodarstwo wyposażone było w młocarnię, piłę tarczową i młyn z napędem silnikowym uruchamianym siłą wiatru. W czasie I wojny światowej wojska rosyjskie splądrowały i zniszczyły majątek. Po wojnie został odbudowany i był w posiadaniu rodziny Dziengelów. Zniszczenia z okresu II wojny światowej były jeszcze większe bo po majątku nie został nawet ślad. Osada nie istnieje obecnie, ani nie zachowała się nazwa.
(nazwy wynotował Gustaw Leyding-Mielecki)
Ze wschodniej zatoki Jeziora Sedraneckiego (obecnie odcięta i stanowiąca samodzielny zbiornik) przez śluzę przy młynie i rzeką Legą woda odpływa stąd do Jeziora Oleckiego Wielkiego. Z kolei strumień (Pełka), płynący z północy dla celów energetycznych pracujacego młyna, kierując nurt strumienia powyżej zapory młyńskiej. Kiedy 1 stycznia 1869 roku uruchomiono śluzę, zwierciadło wody obniżyło i na środku dawnej zatoki jeziora wyłoniła się wyspa pokryta pniami starych drzew. Wywołało to duze zainteresowanie ówczesnych władz rejencji w Gąbinie. Polecono usunąć pnie z dna jeziora.
Bibliografia:
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-18 16:17:45