Menu
Home» » » » »

Mapa miejscowości Brąswałd


Informacje o Brąswałd:

Ilość kodów pocztowych: 1

Współrzedne geograficzne N: 53.849998

Współrzedne geograficzne E: 20.417000

Strefa numeracyjna: Kierunkowy 89

Tablice rejestracyjne: NOL

Brąswałd

Brąswałd (dawniej niem. Braunswalde) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś położona około 8 km na północ od Olsztyna, w pobliżu jeziora Mosąg oraz rzeki Łyny. Usytuowana w pagórkowatym krajobrazie polodowcowym z licznymi małymi zbiornikami wodnymi. Od wschodu rozciągają się lasy, z pozostałych stron otoczona jest gruntami rolnymi z licznymi śródpolnymi kępami zieleni. Do Brąswałdu włączono jako kolonię Wopy, która wcześniej były samodzielną wsią.

Na architekturę wsi składają się budynki jednokondygnacyjne mieszkalne z dachami dwuspadowymi, pokrytymi dachówką ceramiczną. Charakterystyczny jest symetryczny układ budynków, gdzie oś symetrii przebiega przez komin i drzwi wejściowe. Występują okna (najczęściej drewniane) o podłużnym kształcie, usytuowane symetrycznie względem siebie. Budynki gospodarcze zbudowane są z czerwonej cegły oraz ze szczytami z drewnianych desek. Dachy są dwuspadowe, pokryte dachówką ceramiczną. Fundamenty zbudowane są z kamienia naturalnego, krokwie wysunięte poza ściany. Charakterystyczny jest symetryczny układ budynków. W centralnej ich części umieszczone są duże drewniane drzwi zakończone łukiem. Po bokach symetrycznie względem siebie umieszczone są węższe drewniane drzwi zakończone łukiem.

Miejsca kulturalno-rekreacyjne:

  • biblioteka, dawny dom Marii Zientary-Malewskiej,
  • remiza strażacka - funkcjonuje również jako miejsce spotkań ,
  • teren nad rzeką Łyną, służący do organizacji ognisk dla dzieci młodzieży, także rodzinnych ognisk integracyjnych, spotkań ludności,
  • boisko sportowe, dobrze utrzymane.

Historia

Wieś założona w 1377 r. w pobliżu pruskiego grodziska, przywilej lokacyjny pochodzi z 29 marca 1337 r., (Inne źródła podają rok lokowania 1338 ) i nadany był przez wójta warmińskiego Henryka Lutra). Historyczne warianty nazewnicze miejscowości: Brunswald (1363), Branswald (1517), Bruszwałd i Brunswałt. Parafia w Brąswałdzie powstała w XIV w. Pierwotny kościół zniszczyli Litwini, a nowy wystawiono około 1500 roku.

W latach 1517-18 osadnictwo na tych terenach nadzorował Mikołaj Kopernik. W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521 wieś została częściowo zniszczona, a już w połowie XVI w. odbudowano ją i zaczęli się tu osiedlać osadnicy z Mazowsza. W połowie XVI w, był tu kościół i karczma, uprawiano 27 włók ziemi. W XVIII w. chłopi miejscowi pracowali głównie przy spławianiu drewna Łyną. W 1887 r. założono bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W latach 1931-38 we wsi działała szkoła polska. Kościół wzniesiono w latach 1894-96 w miejscu zburzonej w 1895 r. średniowiecznej budowli (pochodzacej z 1500 r.), która spłonęła jeszcze na początku XVIIw. W kościele zachowała się polichromia wykonana w 1912 r. przez malarzy Zeptera i Brandta z Berlina) ze scenami dotyczącymi dziejów Polski i Warmii, zamówiona przez ks. W. Barczewskiego. W latach 1931-1938 funkcjonowała tu prywatna polska szkoła. W roku 1894 urodziła się w Brąswałdzie Maria Zientara-Malewska. Po roku 1945 Brąswałd został wsią sołecką.

Zabytki

  • Kościół neogotycki z lat 1894-1896 (proj. Fritz Heitmann z polichromią przedstawiającą sceny z dziejów Polski i Warmii, wykonana przez malarzy Zeptera i Brandta na zamówienie ks. Barczewskiego. Barokowy ołtarz (boczny prawy) św. Trójcy z 1741 r., pochodzący z poprzedniego kościoła. Na ołtarzu umieszczny jest herb biskupa warmińskiego Krzysztofa Szembeka. W kościele znajduje się kamienna kropielnica z 1744 roku. Kościół usytuowany na wzgórzu i jest otoczony starymi drzewami. Przy kościele znajduje się plebania z XIX w i organistówka.
  • Kapliczki przydrożne z XIX w. - łącznie 7, wpisane do rejestru zabytków.
  • Cmentarz parafialny, stosunkowo dobrze zachowany z licznymi, unikalnym, zabytkowymi grobami, otoczony wysokimi, starymi drzewami. Na cmentarzu grób ks. W. Barczewskiego
  • Dom poetki i nauczycielki Marii Zientary–Malewskiej, w którym w roku 1894 urodziła się i potem tworzyła. Przed wejściem stoi popiersie słynnej poetki.
  • Budynek biblioteki, w latach 1931-1938 była ostoją polskości, działała tu polska szkoła. Obecnie oprócz wypożyczalni im. Franciszka Kaupowicza (w latach 1845-1871 przeciwstawiał się germanizacji) znajduje się Izba Pamięci. Corocznie odbywa się tutaj czytanie poezji Marii Zientary-Malewskiej.
  • Interesująca zabudowa warmińska, występują ślady zabudowy drewnianej, czego przykładem jest chałupa z XVII w.

ciekawostki:

  • W latach 1894-1928 proboszczem był ks. Walenty Barczewski (1856-1928), działacz ludowy, poseł do Landtagu (został pochowany na miejscowym cmentarzu).
  • W Brąswałdzie urodziła się Maria Zientara-Malewska (1894-1984), działaczka i poetka warmińska.
  • W pobliżu (około 0,5km na zachód) znajduje się elektrownia wodna na rzece Łyna.

Bibliografia

  • charakterystyka wsi na stronie Domu Warmińskiego
  • "Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii" (str. 17-18), Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973
  • Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok

Przypisy:

  • Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok
  • Kody pocztowe, Brąswałd (wyświetlono 1/1)

    Ocena internautów miejscowości Brąswałd
    Średnia ocena: 3.4
    liczba ocen: 20

    Wtyczki społecznościowe

    Lubisz miejscowość Brąswałd, kliknij Google +1 , lub Lubię to!

    Komentarze o miejscowości Brąswałd

    Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-18 16:23:56

    Szybka zmiana regionu Polski