Kobułty

Kobułty (niem. Kobulten) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. Do 1954 roku siedziba gminy Kobułty. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś położona w południowej części gminy Biskupiec, w pagórkowatym krajobrazie polodowcowym porośniętym lasami, na obszarze chronionego krajobrazu. W pobliżu wsi znajduje się zespół przyrodniczo-krajobrazowy "Kobułckie Wzgórza", utworzony w celu ochrony dużego kompleksu wysokich wzgórz morenowych. We wsi znajdują się trzy sklepy, biblioteka, poczta, ochotnicza straż pożarna, zespół szkól. Dwa kilometry na północ od wsi znajduje się wzgórze o wysokości 219 m n.p.m.

Historia

Wieś założona około 1388roku jako wieś kościelna, w powiecie szczycieńskim, na polsko-pruskich Mazurach. Lokowana na stosunkowo dużym obszarze, bo aż 350 włókach. W kolejnych wiekach dobra często zmieniały właścicieli. W połowie wieku XIX do wsi należało niespełna 70 włók magdeburskich.

Według opisu Orłowicza, na początku XX w. była to wieś mazurska licząca 500 mieszkańców o zabudowie murowanej. We wsi były dwa kościoły: ewangelicki (stojący na wzgórzu w północnej części wsi) i katolicki, duża gorzelnia. W ogrodzie plebanii znajdowała się okazała lipa a w sąsiedztwie park dworski. Na wzgórzu, znajdującym się dwa kilometry na północ od wsi, znajdowała się wojskowa wieża widokowa.

Od 1 stycznia 1957, na mocy nowego podziału administracyjnego, Kobułty należą terytorialnie do gminy Biskupiec. W roku 2005, Kobułty otrzymały wyróżnienie w konkursie "Czysta i estetyczna zagroda – estetyczna wieś 2005" organizowanym przez Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich.

Zabytki

We wsi znajduje się kilka obiektów architektury i założeń parkowych, w tym kilka wpisanych do rejestru zabytków:

• kościół ewangelicki z 1823, obecnie w ruinie, dawniej klasycystyczny budynek z czworoboczna wieżą.
• park dworski i dwór murowany z początku XIX wieku,
• spichlerz,
• katolicki kościół neogotycki zbudowany w latach 1897-1899 (proj. Fritz Heitmann), z wysoką wieżą.
• czworaki wybudowane zaraz przy spichlerzu,
• cmentarz
• przydrożne kapliczki.

Bibliografia

• Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba", Olsztyn, Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, 301, ISBN 83-900155-0-1
• Opis wsi na stronie Domu Warmińskiego