Radostowo (powiat olsztyński)

Radostowo (niem. Freudenburg) – duża wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany przy drodze wojewódzkiej nr 593.

Do 1954 roku siedziba gminy Radostowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Wieś kościelna położona na obszarze rolniczym, na terenie zlewni jeziornej, w rejonie chronionego krajobrazu. Wieś o charakterystycznym kształcie owalnicy. W odległości ok. 3 km na południowy zachód od miasta wznosi się Święta Góra (179 m), będąca jednocześnie punktem widokowym. Zachowały się na niej ślady dawnych wałów i fos, świadczące o wcześniejszym osadnictwie Prusów. 2 km na północ od wsi znajduje się jezioro Blanki (440 ha, 7 km długości), przez które przepływa rzeka Symsarna.

Obecnie we wsi znajdują się: kościół, sklepy, poczta, punkt sprzedaży gazu, warsztat usługowy, ochotnicza straż pożarna oraz szkoła.

Historia

Wieś założona została w latach 1333-1342 przez warmińskiego wójta krajowego Henryka von Lutra. Lokacja wsi została odnowiona 24 maja 1362 przez biskupa warmińskiego Stryprocka. Wówczas przewidziano 6 włók na uposażenie kościoła. Gotycki kościół wybudowano po roku 1362.

W XVw. we wsi były dwie karczmy, które zostały zniszczone w czasie wojny polsko-krzyżackiej 1519-1521. Przywilejem z dnia 4 lipca 1595 biskup Andrzej Batory, jedną z nich (zniszczoną zagrodę karczemną) nadał na prawie chełmińskim miejscowemu nauczycielowi o nazwisku Jan Kasenitz. Dwie karczmy w Radostowie wymieniane są w opisie wsi z 1783roku, wówczas we wsi było 57 domów.

Oświata

W protkółach z wizytacji parafii zachowały się informacje o funkcjonującej tu szkole w latch: 1565-1572, 1597-1598 i 1609. W roku 1662 nauczycielem był tu kleryk który dwa lata studiował w kolegium braniewskim, a w 1667 roku nauczycielem był absolwent kolegium jezuickiego w Reszlu. Około 1891 w Radostowie powstała biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1935 w szkole było trzech nauczycieli i 130 uczniów.

Zabytki

• Gotycki kościół św. Jerzego, orientowany, murowany z cegły z końca XIV w. Jest to budowla salowa wzniesiona w po 1362 r., ufundowany przez biskupa Jana Stryprocka. Wieża drewniana z XVIII wieku o konstrukcji słupowej. Barokowe wyposażenie wnętrza kościoła pochodzi z XVIII wieku. Ołtarz główny z 1769, a także ambona i baptysterium pochodzi z warsztatu Chrystiana Bernarda Schmidta z Reszla (jest to naśladownictwo prac Krzysztofa Pervangera). Na belce tęczowej z 1741 grupa pasyjna złożona z gotyckiego krucufiksu z XV w. i wczesnobarokowych figur Maryi i św. Jana. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Jerzego (z 1763 r.), namalowany przez Józefa Korzeniewskiego z Lidzbarka.

• W odległości ok. 3 km na południowy zachód od wsi (w stronę Krokowa) wznosi się Święta Góra, będąca jednocześnie punktem widokowym na wieś i okolice. Zachowały się na niej ślady dawnych wałów i fos.

• Kapliczka przydrożna murowana z XVIII wieku.

Inne miejscowości o nazwie Radostowo: Radostowo, Radostów

Bibliografia

• Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok
• Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn
• "Biskupiec z dziejów miasta i powiatu" (str. 173-174), Pojezierze- Olsztyn, 1969.
• "Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii" (str. 75-78), Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973
• charakterystyka wsi na stronie Domu Warmińskiego