Ostróda

Ostróda (dawn. Ostród, niem. Osterode, prus. Austrāti) – miasto i gmina w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego. Położone na Pojezierzu Iławskim, nad Jeziorem Drwęckim. Przez miasto przepływa rzeka Drwęca.

Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 33 191 mieszkańców.

Warunki naturalne

Przez Ostródę przepływa rzeka Drwęca. Miasto połączone jest kanałowym szlakiem wodnym z Elblągiem.

Inne większe jeziora w Ostródzie, poza wspomnianym już Jeziorem Drwęckim, to (łącznie w obrębie miasta jezior jest około 12):

• Smordy (jezioro Jakuba)
• Puzy (jezioro Pauzeńskie)
• Sajmino (jezioro Kajkowskie)
• Perskie
• Górczyn

Według danych z roku 2002 Ostróda ma obszar 14,15 km², w tym:

• użytki rolne: 19%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 0,8% powierzchni powiatu.

Historia

Ostróda powstała w XIII wieku w pobliżu krzyżackiego zamku na terenie Pomezanii wcześniej zasiedlonej przez staropruskie plemię Pomezanów. Teren ten od XVI wieku był określany jako Prusy Górne (niem. Oberland) lub polnische Oberland (pol. polskie Pogórze). Prawdopodobnie pierwszymi osadnikami byli mieszkańcy niemieckiego miasta Osterode am Harz, od którego nazwali nowe miasto. Po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku rycerz Mikołaj z Durąga (Claus von Doringe) zajął miasto i zamek dla wojsk króla Władysława Jagiełły. W 1440 roku Ostróda przystąpiła do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1519 roku w czasie wojny polsko-krzyżackiej (wojny pruskiej) Ostróda zostaje zdobyta przez wojska króla polskiego Zygmunta Starego. W latach 1633-1643 miastem (i starostwem) zarządza Jan Chrystian brzeski książę Brzegu i Legnicy i tu zmarł. Jego druga żona księżna Jadwiga została pochowana w kościele św. Dominika Savio. Od 21 lutego do 1 kwietnia 1807 roku na zamku mieszkał cesarz Napoleon Bonaparte.

W 1834 roku pastorem polskiej gminy ewangelickiej zastał Gustaw Gizewiusz. Mimo lokacji miejskiej do czasu doprowadzenia linii kolejowej w 1872 roku Ostróda pozostawała miasteczkiem o znaczeniu wyłącznie lokalnym. W czasie II wojny światowej zniszczona w około 60%.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2009:

Zabytki

• Gotycki układ urbanistyczny miasta lokowanego ok. 1270 r. (obecnie przebudowany plac 1000-lecia),
• Fragment gotyckich murów obronnych z XV w. Przy obecnym kościele św. Dominika Savio ul. Św. Dominika Savio,
• Kościół gotycki św. Dominika Savio, odbudowany po zniszczeniach wojennych, pochodzący z XIV w., Znajduje się przy ul. Św. Dominika Savio,
• Zamek pokrzyżacki pierwotnie w stylu gotyckim, następnie kilkakrotnie przebudowywany. Pochodzi z XIV w. i był siedzibą komturstwa krzyżackiego. Od 1977 roku odbudowywany po zniszczeniach spowodowanych wojną,,
• Kościół neogotycki pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z lat 1856-1875, wieża dobudowana na początku XX w.,
• Kościół ewangelicko-metodystyczny neogotycki z 1907 r.; wieża kościelna, na którą wiedzie 105 schodów, stanowi punkt widokowy na całą Ostródę, ponadto mieści w sobie 3 dzwony (największy o średnicy 148 cm) oraz mechanizm zegarowy,
• Kaplica baptystów, pseudogotycka,
• Cmentarz Polska Górka przy ul. Olsztyńskiej. Część grobów pochodzi z I połowy XIX w. Jest tu pochowany pastor Gustaw Gizewiusz pochodzący z rdzennie polskiej rodziny, niezmordowany orędownik polskości Mazur. Urodził się 21 maja 1810 roku w Piszu, a w roku 1835 osiedlił się w Ostródzie jako pastor polskiego kościoła ewangelickiego. W 1848 roku został wybrany polskim posłem do Parlamentu Niemieckiego. Zmarł nagle 7 maja 1848 roku. Pośród ruin cmentarza zwracają uwagę zabytkowe nagrobki pożydowskie oraz neoklasycystyczna brama z XIX w.,
• Budynek liceum ogólnokształcącego, eklektyczny z 1907 roku,
• Dawna rogatka przy posesji Szkoły Podstawowej Nr 1, neoklasycystyczna z XIX w.
• Neogotycka wieża ciśnień pochodząca z przełomu XIX i XX w.
• Kamienica pseudobarokowa z pocz. XX w.
• Kamienica pseudoklasycystyczna z końca XIX w.
• Kamienice secesyjne, początek XX w.
• Kamienice eklektyczne, początek XX w.
• Kamienica eklektyczno-secesyjna, początek XX w.

Edukacja

Lista szkół znajdujących się w Ostródzie:

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Armii Krajowej
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Gustawa Gizewiusza
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Pawła II
• Szkoła Podstawowa nr 4
• Szkoła Podstawowa nr 5
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Kornela Makuszyńskiego

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im Polskich Noblistów
• Gimnazjum nr 2 im. Zdzisława Krzyszkowiaka
• Gminne Gimnazjum im. ks. Jana Twardowskiego
• Salezjańskie Gimnazjum Niepubliczne im. św. Dominika Savio

Szkoły ponadgimnazjalne

• Liceum Ogólnokształcące nr 1 im. Jana Bażyńskiego
• Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące im św Dominika Savio
• Zespół Szkół Rolniczych im. Wincentego Witosa
• Zespół Szkół Zawodowych im. Sándora Petőfi'ego
• Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Staszica

Szkoły wyższe

• Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi – wydział zamiejscowy w Ostródzie
• Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Warszawie – zamiejscowa sala wykładowa w ZSZ im. S. Petofi w Ostródzie.

Kultura

Lokalne media

W Ostródzie wydawane są trzy lokalne gazety tj. Gazeta Ostródzka (w piątki w Gazecie Olsztyńskiej), Rozmaitości Ostródzkie oraz tygodnik Nasz Głos. Kolejnym lokalnym medium w mieście jest Radio Mazury. Od 2004 roku działa Telewizja Ostróda.

Sport

• OKS Sokół Ostróda – klub piłkarski. Aktualnie piłkarze występują w IV lidze, w grupie warmińsko-mazurskiej.
• MLKS Foto "Ola" Ostróda - klub siatkarski
• Klub Żeglarski "Ostróda"
• Klub Sportowy "Gladius" Ostróda (Taekwondo)
• UKS Shizoku Ostróda (judo)
• A.M.K. Drwęca (sporty motorowe)
• "Ostródzianka" – Morliny Ostróda (tenis stołowy)
• KS "Sokół" (kajakarstwo)
• OKK Ostróda (kajakarstwo)
• Klub Strzelecki "Garda" w Ostródzie, strzelnica na terenie leśnictwa Kaczory za jeziorem Puzy

Obiekty sportowe

• Stadion Miejski w Ostródzie posiada 4 998 miejsc siedzących

Wspólnoty religijne

Katolicyzm

• Parafia Błogosławionych Hiacynty i Franciszka
• Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
• Parafia św. Dominika Savio
• Parafia św. Franciszka z Asyżu
• Parafia św. Jana Bosko
• Parafia św. Marcina Biskupa
• Parafia św. Ojca Pio z Pietrelciny
• Parafia św. Faustyny Kowalskiej

Kościoły ewangelickie

• Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, Parafia Luterańska
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP, Parafia Łaski Bożej
• Kościół Chrześcijan Baptystów, Zbór w Ostródzie
• Kościół Chrystusowy w RP, Zbór w Ostródzie

Inne

• Kościół Nowoapostolski, Zbór w Ostródzie
• Świadkowie Jehowy, Zbór w Ostródzie

Komunikacja

Ostróda zlokalizowana jest na skrzyżowaniu dróg krajowych:

• 7E77 Żukowo-Gdańsk-Elbląg-Ostróda-Warszawa-Kielce-Kraków-Chyżne
• 15 (Olsztyn)-Ostróda-Toruń-Gniezno-Krotoszyn-Trzebnica-(Wrocław)
• 16 Dolna Grupa-Grudziądz-Ostróda-Olsztyn-Mrągowo-Augustów-Ogrodniki

W Ostródzie znajduję się dworzec kolejowy na linii Poznań Wschód – Skandawa.

W mieście funkcjonuje Zakład Komunikacji Miejskiej.

Komunikację regionalną i dalekobieżną obsługuje przedsiębiorstwo PKS Ostróda. Posiada linie dalekobieżne do Warszawy, Bydgoszczy i Gdańska oraz regionalne do Olsztyna, Morąga, Dzierzgonia, Zalewa, Lubawy, Lidzbarka Welskiego, Ornety, Olsztynka i Działdowa. W dni robocze są obsługiwane również kursy do mniejszych miejscowości powiatu ostródzkiego.

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie
Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Osterode am Harz	Niemcy	24.04.1994
Szyłokarczma	Litwa	27.09.2001

Sąsiednie jednostki administracyjne

• Gminy: Ostróda, Miłomłyn, Łukta, Grunwald, Dąbrówno, Iława, Lubawa Gietrzwałd
• Powiaty: ostródzki, olsztyński, nidzicki, działdowski, iławski, elbląski,

Ostródzianie

Lista osób urodzonych w Ostródzie:

• Paul Dahlke – niemiecki lekarz, homeopata, założyciel wspólnoty buddyjskiej i propagator buddyzmu w Niemczech.
• Jakub Fryderyk Hoffman – lekarz, przyrodnik, profesor szkoły lekarskiej Uniwersytetu Warszawskiego i założyciel Ogrodu Botanicznego w Warszawie, mason.
• Hans Hellmut Kirst – pisarz niemiecki, autor m.in. książek "08/15", "Fabryka oficerów", "Noc generałów".
• Christian Kraus – filozof niemiecki, profesor filozofii praktycznej i kameralistyki, nauk politycznych i finansów.
• Patryk Czarnowski – polski siatkarz, grający na pozycji środkowego.
• Dariusz Jackiewicz – polski piłkarz występujący na pozycji pomocnika.
• Grzegorz Martecki (Schmaletz) – urodzony w Ostródzie muzyk i kompozytor.
• Piotr Jaworski – polski prezenter radiowy.
• Maria Ciunelis – polska aktorka.
• Maciej Krzykowski – Światowej sławy gracz komputerowy specjalizujący się w grach serii Quake
• Zbigniew Babalski - poseł na sejm, wojewoda warmińsko - mazurski, burmistrz Miasta Ostródy
• Czesław Najmowicz - maratończyk, działacz społeczny, Przewodniczący Rady Miejskiej w Ostródzie.
• Norbert Dudziuk - piosenkarz, prezenter radiowy, wykonawca i autor tekstów Kobiety są gorące, Nie zaczepiaj mnie, czy Rozkołysz się.
• Jerzy Masztaler – polski trener piłkarski

Honorowi obywatele miasta Ostródy

• Zdzisław Krzyszkowiak – lekkoatleta, rekordzista świata w biegach, złoty medalista olimpijski.
• Krystyna Chojnowska-Liskiewicz – jachtowy kapitan ż.w., pierwsza kobieta, która samotnie opłynęła kulę ziemską (s/y "Mazurek", 1976-1978), absolwentka ostródzkiego LO, honorowy obywatel miasta Ostródy
• Gunter Verheugen – komisarz UE ds. przemysłu w Komisji José Barroso, były komisarz ds. rozszerzenia w Komisji Romano Prodiego, honorowy obywatel miasta Ostródy od 10 maja 2009

Ludzie związani z Ostródą

• Zdzisław Krzyszkowiak – lekkoatleta, 13-krotny mistrz Polski w biegach, mistrz olimpijski z Rzymu w 1960 r., absolwent ostródzkiej szkoły zawodowej
• Gustaw Gizewiusz – polski działacz społeczno-narodowy i polityczny, literat, folklorysta, publicysta, tłumacz i redaktor, wydawca i bibliofil.
• Grażyna Prokopek – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegu na dystansie 400 m. Olimpijka z Aten (2004)
• Tomasz Krzeszewski – polski tenisista stołowy, wielokrotny reprezentant Polski na wielu imprezach, w tym na igrzyskach olimpijskich i Mistrzostwach Europy. Obecnie trener zespołu Morliny Ostróda oraz trener kadry juniorskiej mężczyzn.
• Patryk Czarnowski - siatkarz, reprezentant Polski, środkowy bloku ZAKSY Kędzierzyn-Koźle, medalista Mistrzostw Polski, Pucharu Polski i Pucharu CEV, Mistrz Świata kadetów, srebrny medalista Pucharu Świata 2011.

Zobacz też

• Radio Mazury
• Stara Synagoga w Ostródzie
• Synagoga w Ostródzie
• Cmentarz żydowski w Ostródzie
• Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP w Ostródzie
• I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Bażyńskiego w Ostródzie
• Zamek krzyżacki w Ostródzie
• Cerkiew Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Ostródzie