Jeże (województwo warmińsko-mazurskie)

Jeże (dawniej Gehsen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia

Wieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni, ziemianie w język staropolskim), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej). W XV i XVI w. wieś wymieniana w dokumentach pod nazwami: Yeschen, Geschische, Gehsen.

Wieś wzmiankowana w dokumentach już w roku 1424. Dobra służebne (czyli wieś ziemiańska) lokowane w 1445, nadane przez komtura Eberharda von Wesenthau dla Staśka Jeżko (stąd nazwa wsi) i jego braci: Mikołaja i Czyrnako. Dobra służebne Jeże obejmowały 30 łanów w dąbrowie, położonej między rzeką Pisą, rzeką Wincentą, Turowem i Dłutowem, na prawie magdeburskim. Staśko otrzymał 18 łanów, Mikołaj 7 łanów a Czyrnako – 5. Obowiązek służby zbrojnej był następujący: Staśko jedną z 10 łanów, pozostałe dwie służby zbrojne wszyscy trzej od 20 łanów. Później wieś wzmiankowana w latach 1476, 1491. W 1570 Maciej Żak z Jeży otrzymał 4 łany boru przy nowym młynie w Rudnikach oraz przejął tamtejszą hamernię, na prawie chełmińskim.

Na początku XX w. we wsi mieszkało ok. 600 osób, a miejscowość miała prawo odbywania jarmarków. Domy we wsi były kryte strzechą słomianą, kościół murowany, wybudowany był w 1866 r. Dzwony kościoła w Jeżach odlane zostały w dawnej hucie żelaza w Wądołku. Pastorem w Jeżach był w tym czasie (początek XX w.) ks. Antoni Hensel, autor niemieckiego przewodnika po Mazurach

We wrześniu 1939 r. o okolicy Dłutowa i Jeży miał miejsce wypad zwiadu wojsk polskich (w czasie kampanii wrześniowej).

Pod koniec lat 60. XX w. we wsi funkcjonowała poczta.

Zobacz też

• Jeże

Bibliografia

• Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893
• Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str. (str. 202)
• Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba. Olsztyn: Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, s. 301. ISBN 83-900155-0-1.