Pilchy (województwo warmińsko-mazurskie)

Pilchy (dawniej Pilchen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Miejscowość Pilchy jest położona na brzegu jeziora Roś. Zlokalizowana jest tu Stacja Hydrobiologiczna Uniwersytetu Warszawskiego, w której prowadzone są badania naukowe i zajęcia dla studentów. W Pilchach znajduje się również kilka gospodarstw agroturystycznych.

Historia

Wieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni, ziemianie w języku staropolskim), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej).

W 1465 r., w trakcie trwania wojny trzynastoletniej (1454–1466), przywilej lokacyjny wystawił prokurator piski Ulryk Ottenberger za wiedzą wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena, na prawie chełmińskim i bez wolnizny. Dobra na ostrów zwany Pilchy, liczący 16 łanów nad jeziorem Roś, otrzymali: Tomek i Janik Pilchowie z obowiązkiem jednej służby zbrojnej. Jednocześnie zezwolono Pilchom na budowę karczmy. Nazwisko Pilch wymieniane jest w dokumentach już w roku 1436 i 1438. Prawdopodobnie osada istniała już wcześniej (na co wskazuje także brak wolnizny) i przyjęła nazwę od założycieli. Pilchowie pochodzili z rycerskiego rodu. W okolicach nazwisko to pojawia się w dokumentach także w roku 1446.

W XV w. wieś należała do parafii piskiej.

Bibliografia

• Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893