Wężewo (powiat piski)

Wężewo – osada w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz, przy trasie Orzysz – Mikołajki.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Historia

Ok. 2 km na północ od miejscowości, na lewym brze­gu jeziora Tyrkło, znajduje się Czerwone Pólko, zwa­ne Krwawym (niem. Rotes Feld). Hufce krzyżackie, idące na pod­bój Jaćwierzy, starły się w tym miejscu z ich woj­skami. Nazwa miejsca ma pochodzić od krwi, która zabarwiła okoliczne bagna na czerwono.

Dobra lokowane na pra­wie magdeburskim Maciejowi Wężewskiemu przez komtura ryńskiego, Jerzego Ramunga von Rameck. Przywilej lokacyjny wymieniał, że Wężewski musiał wykonać jedną służbę kon­ną, ale otrzymywał 8 lat wolnizny. W 1496 r. w miejscowości powstał młyn. Młynarz w Wężewie zobowiązany był płacić czynsz w wysokości 6 grzywien i 6 tłustych gęsi. W 1506 r. kolejny komtur ryński, Rudolf von Tippelskirchen, nadał jeszcze jedno dobro, tym razem na 5 łanów. Otrzymali je Bartosz, To­masz, Grzegorz i Wojciech, na prawie magdeburskim, z obowiązkiem poło­wy służby; 5-letnią wolniznę mieli tylko do szarwarku. Do oddawania płużnego od służby lub w całości dóbr zobowiązano m.in. Wężewo. Wkrótce musiały nastąpić jeszcze dal­sze nadania, gdyż w 1519 r. Wężewo posiadało już 40 łanów i 2,5 morgów. Wymienione w spisie gospodar­czym Zakonu Krzyżackiego z począt­ków XVI w., które pełniły rolę wery­fikatora przemian osadniczych tego okresu oraz w popisie wojskowym z 1519 r. Wężewo należało do parafii w Okartowie. Ze szlachty pochodził Wojciech Cholewa.

Dawniej miejscowość podlegała administracyjnie rewi­rowi w Dąbrówce.

Zabytki

Zabytki wpisane do rejestru zabytków:

• Park dworski, założony na przełomie XIX i XX wieku - nr rej.: 592 z 31.03.1987.

Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków:

• Dawny cmentarz ewangelicki, założony w połowie XIX wieku.

Najstarszy nagrobek z datą 1861. Na cmentarzu kwatera rodowa rodziny Neumann.

Zespół dworsko-folwarczny z początków XX wieku:

• Budynek straży pożarnej wzniesiony w latach 20-tych XX wieku.
• Dwie stodoły z początku XX wieku.
• Dwa magazyny.
• Trzy obory z początku XX wieku.
• Gorzelnia z początku XX wieku.
• Brama.