Gulcz

Gulcz – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Wieleń. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie pilskim.

Wieś leży w północno-zachodniej Wielkopolsce, między Notecią i Gulczanką. Ludność Gulcza liczy ok. 600 mieszkańców.

Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 181.

Historia

Pierwsza wzmianka o Gulczu pochodzi z 1394 roku, miejscowość zapisana jest jako Golcz. Właścicielem wsi w XIV-XVI wieku była rodzina Przosnów z Lubasza. Należy przypuszczać, że Gulcz był własnością rodu Lubaskich. Później Gulcz trafił w posiadanie Dzieduszyckich - posadzicieli Ciszkowa i Goraju.

Po rozbiorach, właścicielem został hrabia na Goraju - Hochberg. Miejscowa ludność znajdowała pracę u niemieckiego pana, a jednocześnie obrabiała dzierżawioną ziemię. W Gulczu zamieszkiwali rolnicy niezależni, jednak względy finansowe i oświatowe nie pozwalały uzyskiwać plonów, które dawałyby znaczną niezależność. Część ludności opuszczała swoje rodzinne strony w poszukiwaniu chleba poza krajem. Wyjeżdżali do Francji, Belgii, a nawet do Ameryki, Australii czy też Afryki.

Po odzyskaniu niepodległości, 11 listopada 1918 roku, mieszkańcy chwycili za broń, 27 grudnia tego roku wybuchło powstanie wielkopolskie. 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Mieszkańcy przeżyli okres wysiedleń i skierowań do pracy niewolniczej w Niemczech. Miejscowych nękały częste najazdy, szczególnie zagorzałych hitlerowców.

25 stycznia 1945 roku nadeszło wyzwolenie. 2 lutego został wybrany sołtys - Józef Rybarczyk. 18 czerwca 1950 roku oddano do użytku wybudowaną wysiłkiem społeczności wiejskiej remizę strażacką.

Szkoła

Wiadomo, że w 1851 roku Gulcz posiadał już szkołę. Budynek był usytuowany przy ulicy Dworcowej. Była to chata z gliny, kryta trzciną. Izba była niska i mała, podłogę stanowiło klepisko. Uczył w niej jeden nauczyciel. Po 1872 roku szkołę przeniesiono na ulicę Łąkową, do budynku specjalnie na ten cel wzniesionego. Budynek był kryty dachówką. Uczył w dalszym ciągu jeden nauczyciel. W 1878 roku zakupiono nowy budynek, przy narożniku ulic Łąkowej i Czarnkowskiej. Urządzono tu drugą izbę lekcyjną. Uczyło wtedy już dwóch nauczycieli - katolik i ewangelik. W 1907 roku przybył trzeci nauczyciel. Urządzono trzecia izbę lekcyjną (dzierżawioną).

W 1910 roku rozpoczęto budowę obecnego budynku, a w 1911 roku nowa szkoła została oddana do użytku. Uczono w niej w języku niemieckim. W nowym budynku, aż do wybuchy II wojny światowej, uczyło czterech nauczycieli (trzech katolików i jeden ewangelik). We wrześniu 1939 roku działalność szkoły została zawieszona.

W połowie listopada Niemcy rozpoczęli nauczanie w szkole, które trwało do połowy stycznia 1940 roku. Po zajęciu wioski przez Niemców, w szkole kwaterowało wojsko niemieckie. Po zasiedleniu wioski przez Niemców, w szkole uczono wyłącznie dzieci niemieckie. W okresie wojny budynek został zelektryfikowany. Dzieci polskie zaczęto uczyć w 1943 roku w budynku położonym pomiędzy Roskiem i Gulczem. Uczęszczanie na lekcje było dobrowolne.

Obecnie dyrektorem szkoły jest mgr Mirosław Nawrot. W szkole uczy czternastu nauczycieli.

Parafia

Parafia pw. św. Piotra i Pawła w Gulczu

Początkowo Gulcz należał do parafii w Lubaszu oddalonej o 12 km, co było poważną trudnością w wypełnianiu obowiązków religijnych, dlatego parafianie czynili starania o utworzenie parafii w Gulczu. Starania te zostały uwieńczone sukcesem i ks. kard. August Hlond erygował parafię w Gulczu 6 lipca 1936, wyłączając ją z Lubasza.

Parafia liczy ok. 1200 wiernych i obejmuje następujące wioski: Ciszkowo Wybudowanie, Gulcz, Hamrzysko, Krucz Wybudowanie i Mikołajewo. 28 stycznia 2010 r. niespodziewanie zmarł Ks. Józef Dymała, od 26 lat proboszcz Parafii Gulcz. Na jego miejsce 13 marca 2010 r. przybył z Parafii Zbarzewo Ks. Hieronim Hała.

Początkowo funkcję kościoła pełniła kaplica pw. Chrystusa Króla mieszcząca się w dawnym zajeździe. Do budowy kościoła parafialnego przystąpiono dopiero po II wojnie światowej, kiedy proboszczem był ks. Bernard Woltman, który w najtrudniejszym okresie stalinowskim w latach 1950-1953 wybudował kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła wg projektu architekta Franciszka Morawskiego w stylu neoromańskim. Kamień węgielny pochodzi z katedry poznańskiej, która ma tych samych patronów. Konsekrowany został 28 czerwca 1953 przez ks. abpa Walentego Dymka.

Wyposażenie wnętrza projektował Józef Pade. W ołtarzu bocznym jest zabytkowy późnobarokowy obraz Św. Rodziny z około 1780 pochodzący z kościoła bernardyńskiego we Wschowie. Kościół parafialny został przystosowany do nowej liturgii i został ostatnio odnowiony.

Skład Rady Sołeckiej

Przewodniczącym Rady Sołeckiej jest sołtys Arkadiusz Gorączka, pełniący tę funkcję od 1989 roku.

• Jerzy Lipiński
• Jakub Placha
• Maciej Szukała
• Jacek Kordacki
• Krzysztof Mantaj
• Zenon Pawlak
• Tomasz Grencel

Komisja Rewizyjna:

• Maciej Dolny
• Jarosław Szukała
• Tomasz Wiśniewski

Członkowie Rady Sołeckiej spotykają się w każdy pierwszy wtorek miesiąca. W tych spotkaniach uczestniczą również: Grzegorz Wieczorek - radny Gminy Wieleń, dyrektor szkoły - Mirosław Nawrot oraz zainteresowani mieszkańcy Gulcza.