Kędzierzyn (województwo wielkopolskie)

Kędzierzyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Niechanowo. Kościół św. Andrzeja Apostoła z 1840 roku.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Historia

Dawne nazwy: Condrea, Candora, Kędzierza, Kadzyerzyno, Kędziora, Kendzierzyn.

Wieś ta, podobnie jak inne miejscowości w pobliżu Gniezna, istniała już zapewne co najmniej w XI wieku. Jednak w źródłach pisanych, najstarsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 7 lipca 1136 roku, i zawarta jest w bulii Ex commisso nobis a Deo (bulli gnieźnieńskiej) papieża Innocentego II. W dokumencie tym potwierdzone zostały prawa metropolitarne Gniezna , oraz jej stan posiadania. Wśród wymienionych tam nazw topograficznych znalazł się również Kędzierzyn - Condrea.

W wiekach średnich właścicielami Kędzierzyna - wsi lokowanej na prawie średzkim - byli arcybiskupi gnieźnieńscy.

Jak wynika ze źródeł w roku 1321 arcybiskup gnieźnieński Janisław erygował w Kędzierzynie parafię, nadając jej za patrona św. Andrzeja Apostoła. Najstarszym odnotowanym na kartach historii proboszczem był Jakub, kurator Kędzierzyna w latach 1413 – 1418. Do roku 1869 właścicielami dóbr tzw. klucza szczytnickiego (gnieźnieńskiego) w skład których wchodził także Kędzierzyn, byli arcybiskupi gnieźnieńscy.

W roku 1719 Stanisław Szembek, arcybiskup gnieźnieński ufundował dla Kędzierzyna nowy drewniany kościół. Został on wzniesiony w miejscu starej drewnianej świątyni, która spłonęła na początku XVIII wieku.

W 1840 roku ukończono budowę nowej, tym razem murowanej świątyni, a arcybiskup Marcin Dunin w tym samym roku dokonał jej konsekracji. Nieomal w tym samym czasie wyznaczono teren pod nowy cmentarz grzebalny. Zastąpił on stary, już nieużywany cmentarz zlokalizowany przy kościele.

Przed rokiem 1869, w Kędzierzynie istniała szkoła parafialna kształcąca miejscową ludność na poziomie elementarnym.

Źródła

• Strony Gminy Niechanowo
• Tanaś Marek: Dzieje parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie, Gniezno, 1997

Zobacz też

Kędzierzyn, Kędzierzyn-Koźle, Kędzierzynka