Mielżyn

Mielżyn – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Witkowo.

Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 260.

Historia

Mielżyn posiadał prawa miejskie w latach 1517-1908. Mielżyn to po Witkowie największa miejscowość w gminie (ok. 650 mieszkańców). Leżąca nad rzeczką Strugą wieś liczy 630 lat. Przez kilka wieków miejscowość była miastem. Prawa miejskie (wymieniane w 1517 i 1618 r.) utraciła w 1908 r. Było to gniazdo rodowe Mielżyńskich, którzy władali Mielżynem od XIV do XVIII w. Pierwszy kościół parafialny istniał tu w XIV w. Obecny, pw. Wszystkich Świętych, pochodzi z II poł. XVI w. Do najstarszego wyposażenia świątyni należą kamienne chrzcielnice i żelazne, kute drzwi w kaplicy św. Krzyża. Uwagę zwraca też rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Istniał tu kiedyś drugi kościół - pw. św. Krzyża (wzmianki o nim pochodzą z 1610 r., rozebrano go w r. 1840). Zachowała się po nim rzeźba Chrystusa z krzyża. W miejscu, gdzie stał ten kościół, postawiono figurę Matki Bożej. Mielżyn posiada zabudowę miejską z rynkiem. Część budynków pochodzi z XIX w. Stojąca w rynku figura św. Jana Nepomucena miała za zadanie chronić mieszkańców przed skutkami powodzi. Widnieje na niej herb Mielżyna, podobny do herbu Witkowa (Oko Opatrzności na niebieskim tle, mające jednak mniej promieni od herbu witkowskiego). Według "Przewodnika po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem" z r. 1909, w miejscowym archiwum kościelnym jest dokument, z którego wynika, że Mielżyn w 1521 roku był już miastem. Obecnie w Mielżynie działa Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Siostry Dominikanki. Do nich należy XIX-wieczny dworek szlachecki, który zakonnice kupiły w 1918 r. Zabudowania klasztorne otacza park z rozłożystymi bukami. Innym ciekawym obiektem w tej miejscowości jest spichlerz z XIX w. We wsi znajduje się też pomnik ku czci powstańców rozstrzelanych we wrześniu 1939 r. W Mielżynie urodził się ks. Władysław Longin Chotkowski (1843-1926) publicysta i historyk, wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim i rektor tej uczelni.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.