Kosowo (powiat gostyński)

Kosowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Gostyń.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Według danych z 2010 roku wieś zamieszkiwały 463 osoby. W skład sołectwa Kosowo wchodzi folwark Płaczkowo i osada Klony.

Zabytki i atrakcje

W Kosowie znajduje się kompleks parkowy, w którym mieści się pałac, w którym to znajdowała się filia Szkoły Rolniczej w Grabonogu. Park w Kosowie o powierzchni 7,85 ha, krajobrazowy, o charakterze dworskim, założony w 1 połowie XIX wieku, z różnorodny,m półtorawiecznym drzewostanem. W parku rosną okazałe egzemplarze o wymiarach pomnikowych lipy drobnolistnej i dębu szypułkowego o obwodach do 430 cm, dwa okazałe egzemplarze platanu klonolistnego o obwodach do 400 cm, klony do 340 cm oraz sosny czarne o obwodach do 290 cm, a także sosny wejmutki i żywotniki zachodnie oraz egzemplarz wiśni japońskiej. Ponadto znajdują się tam dwa egzemplarze katalpy zwyczajnej, dąb kolumnowy i daglezje. Na wprost głównej bramy parku jest aleja grabowa prowadząca do lasu i głębokiego na 30 m wąwozu.

Historia wsi

Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w źródłach w roku 1258. W tym czasie była własnością benedyktynów lubińskich. Stan ten potwierdza dokument z 1294 roku. Wsią klasztorną Kosowo było przez następne kilka stuleci, choć jej część mogła znajdować się w rękach osób prywatnych, gdyż w źródłach mowa o dwóch sołectwach.

W 1711 roku mieszkało tutaj 11 poddanych. Po konfiskacie dóbr przez Prusaków w 1797 roku, pewien czas wieś znajdowała się w rękach Karola Fryderyka Krackwitza. W następnym roku została zakupiona, wraz z Siemowem, przez Andrzeja Potworowskiego.

W 1819 roku było tu 21 domów i 210 dusz. Uwłaszczenie chłopów nastąpiło w 1837 roku. W połowie XIX stulecia właścicielem był tu Ksawery Potworowski. Następnie, w latach 1847–1862, pozostawała w rękach Gustawa Potworowskiego i jego żony Klementyny z Chłapowskich.

W latach 1862–1892 Kosowo należało do Bronisława Potworowskiego i żony Heleny z Kościelskich. Dla nich w roku 1866 wzniesiony został okazały pałac. Zaprojektował go architekt Stanisław Hebanowski. Pałac gruntownie przebudowano w 1938 roku. Od 1892 roku majątek był w rękach najstarszego syna Potworowskich, Gustawa. W 1931 roku, po jego śmierci, Kosowo przeszło we władanie jego siostrzenicy Heleny Kazimiery Marii Bnińskiej, po zamążpójściu Twardowskiej. Z kolei po jej śmierci gospodarzył tu jej syn, Karol.

W 1881 roku powierzchnia dóbr rycerskich Kosowa wynosiła 510,5 ha, w tym 288 ha pól, 41,6 ha łąk, 0,9 ha pastwisk i 161 ha lasów. Na terenie majątku działała cegielnia. W roku 1883 na obszarze dominium wraz z folwarkiem Płaczkowo odnotowano 11 domów i 183 mieszkańców. Na początku XX stulecia gospodarstwo specjalizowało się w hodowli bydła rasy oldenburskiej i trzody chlewnej. Działała tu też mleczarnia, a od 1939 roku także gorzelnia. W 1913 roku odnotowano tu 51 koni, 228 krów i 162 świnie.

Znane osoby urodzone w Kosowie

• Stanisław Helsztyński (1891-1986) - historyk literatury,
• Tomasz Skorupka (1862–1935) - autor pamiętników pt. Kto przy Obrze temu dobrze.

Zobacz też

• Kosów
• Płaczkowo
• Klony

Bibliografia

• Kronika Wsi Kosowo
• Kto przy Obrze, temu dobrze /1967 r. - Tomasz Skorupka (1862-1935)