Gryżyna (województwo wielkopolskie)

Gryżyna – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Kościan.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Historia

Według kronik, wieś w latach 1296-1512 w rękach Borków, którzy z czasem przyjęli nazwisko Gryżyńscy. W następnych latach właścicielami wsi byli: Gostyńscy, Staręścy, Gołutowscy, Mąkowscy, od 1713 roku Zakrzewscy (kolejno: Wacław i Karol), od 1786 roku właścicielami byli Wierusz - Kowalscy. W 1835 roku wieś i majątek przechodzi w ręce rodziny Lossowów, w których władaniu pozostaje do roku 1939. Gryżyński dwór (być może w formie wieży obronnej) wzmiankowany był w dokumencie z 1466 r., dwór Zakrzewskich opisano w dokumentach z 1760 i 1774.

Zabytki

We wsi znajduje kościół parafialny św. Barbary wybudowany w latach 1885−86 według planów architekta Alexis Langer z Wrocławia. Ceglaną neogotycką świątynię ufundowała rodzina von Lossow.

Dwór: barokowy, wzniesiony w końcu XVIII w., być może z wykorzystaniem murów wcześniejszych na planie prostokąta, frontem zwrócony na północ, murowany, otynkowany. Parterowy z wystawką nad wejściem, kryty wysokim dachem łamanym polskim. Na frontowej, trójosiowej wystawce herby Junosza i Dryja. Od wschodu i zachodu parterowe przybudówki kryte dachem płaskim. Przed dworem stara lipa drobnolistna.
Po wschodniej stronie dworu oficyna, od zachodniej strony piękna lipa wielkolistna, od wschodniej lipa drobnolistna, czteropienna. Przy dworze, mały 1-hektarowy park.

Zobacz też: Gryżyna