Czarnylas (województwo wielkopolskie)

Czarnylas – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Przygodzice. Do 1954 roku istniała gmina Czarnylas.

Położenie

Wieś położona jest około 15 km na południe od Ostrowa Wielkopolskiego, na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej 444 Krotoszyn – Ostrzeszów z drogą krajową 25 Bydgoszcz – Ostrów – Wrocław. Z trzech stron otoczony jest lasami: Antonin oraz Świeca, z jednej strony ograniczają Czarny Las rozlewiska i młaki wokół strumienia Złotnica (dorzecze Baryczy).

Historia

W przeszłości teren silnego osadnictwa niemieckiego – cechą charakterystyczną osady było duże rozdrobnienie wyznaniowe. W I poł. XIX w. istniała tu huta szkła wytapianego z piasku ze śródleśnych wydm. W 1848 miejsce potyczki polsko-pruskiej, rozbity został oddział powstańczy Macieja Kotowskiego. W latach 1941-1944 istniał w przysiółku Zawidzyn hitlerowski obóz pracy. Po wojnie funkcjonowało tu jedno z nielicznych kin wiejskich. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.W posiadaniu Kazimierza Pietralczyka są zdjęcia mieszkańców z okresu przedwojennego i wojennego z terenu Czarnylasu i okolic wykonanych na szkle przez ówczesnego fotografa Jana Kubitza. W przyległym ogrodzie kaplicy metodystów (obecnie bibliotece) w domu krytym strzechą odbywały się spotkania mormonów pod przewodnictwem pastora Schteibla. Przekaz historyczny wzmiankuje o obecności 7 wyznań na terenie Czarnylasu. Obecnie działalność duszpasterską na terenie wsi prowadzi: Kościół Rzymskokatolicki i Kościół Ewangelicko-Augsburski.

Zabytki

• kościół poewangelicki Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej z lat 1856-1860, eklektyczny, z neoromańskim wyposażeniem,w tle głównego ołtarza znajduje się okno z witrażem przedstawiającym herb Hohenzolernów.Posiada wieżę na planie kwadratu. Powstał z cegieł ciosanych z darniowej rudy żelaza (intensywnie czerwono-brązowa, szorstka), ufundowany przez fundację Gustawa Adolfa i fundację Ludwiki Radziwiłł z Antonina,
• kaplica metodystów z lat międzywojennych, po II wojnie światowej zaadaptowana na kino wiejskie (obecnie nieistniejące),
• kościół rzymskokatolicki Najświętszego Serca Jezusa z 1925 roku, posiada neobarokową wieżyczkę,
• kościół staroluterański a obecnie ewangelicko-augsburski z lat 1889-1900, neogotycki, z wieżą o strzelistym hełmie,
• 2 cmentarze ewangelickie i rzymskokatolicki z 1947 r.
• pastorówka powstała około roku 1900.

Przyroda

• Las Świeca,
• Las Antonin,
• Las Moja Wola,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.
• przy pastorówce rośnie dąb o obwodzie 4 metrów,
• w posesji Ryszarda Latoń znajduje się zamieszkane gniazdo bociana białego,

Części wsi

• Czarnylas,
• Krzyżaki,
• Zawidzyn,
• Laski,
• Spalony
• Burdas,
• Kały-niezamieszkane
• Jasiowa Góra – niezamieszkana, wyniesienie (133 m) pokryte lasem,
• Szklana Góra – niezamieszkana, wyniesienie (148 m) pokryte lasem.

Sport

• Ludowy Klub Sportowy Czarnylas – Polski klub piłkarski z Czarnegolasu, założony w 1926 roku. W sezonie 2008/09 klub grał w III lidze grupie kujawsko-pomorsko-wielkopolskiej. Sezon 2009/2010 rozpoczął jednak w IV lidze.
• Rok założenia: 1926
• Barwy: Bordowo – Białe

Ciekawostki

Z Czarnegolasu pochodził pradziadek słynnego pisarza Johna Maxwella Coetzeego: nazywał się Balcer Dubyl (Balthazar du Biel), ur. w 1844 r. w Czarnymlesie, zmarł w 1923 w Stellenbosch (Afryka Południowa). Dubyl był Polakiem.

Zobacz też: Czarnylas