Skrzatusz

Skrzatusz (niem. Schrotz) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Szydłowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

We wsi znajduje się sanktuarium maryjne z barokowym kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zbudowanym w latach 1687-94 jako wotum za odsiecz wiedeńską.

Historia

Historia Skrzatusza w swoich początkach jest mało znana. Pierwsze wzmianki o Skrzatuszu pochodzą z roku 1438. W roku 1575 do miejscowego kościoła sprowadzono figurkę Matki Bożej Bolesnej. Skrzatusz stał się miejscem pielgrzymkowym szeroko znanym w całej Wielkopolsce, co doprowadziło do utworzenia w Skrzatuszu 1 stycznia 1658 roku samodzielnej placówki duszpasterskiej. Dzięki staraniom starosty nowodworskiego Wojciecha Konstantyna z Goraja Brezy 15 września 1660 roku biskup Wojciech Tholibowski odłączył Skrzatusz od Wałcza i erygował samodzielną parafię. Pierwszym proboszczem parafii został ksiądz Jakub Krueński. W związku z powstaniem parafii, za przykładem króla Jana III Sobieskiego, w latach 1683–1694 Wojciech Breza wystawił w Skrzatuszu nową murowaną świątynię. Wybudowana została pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Konsekracji kościoła dokonał w niedzielę „Laetare” 6 marca 1701 roku, sufragan poznański, biskup Hieronim Wierzbowski. Po zwycięskiej wojnie przeciw Turkom i Tatarom Jan III Sobieski 20 września 1690 roku specjalnym przywilejem powiększył dochody skrzatuskiego kościoła. Parafia została zrównana w swoich prawach z wielkimi parafiami miejskimi.

Wieś została włączona do Prus w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej w 1772. W 1945 miejscowość ponownie znalazła się w granicach Polski.