Kociałkowa Górka

Kociałkowa Górka – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska. Wieś leży o 4,5 km na północny wschód od Kostrzyna i 6 km na południowy wschód od Pobiedzisk - siedziby gminy i parafii

Wieś typowo rolnicza położona wśród lasów. W lesie przy drodze (od strony Pobiedzisk) znajduje się pierścieniowate grodzisko, które zamieszkane było pomiędzy VI a VII w.

Park w stylu angielskim w Kociałkowej Górce założony został w pierwszej połowie XIX wieku na powierzchni 3,95 ha. Posiada ciekawe gatunki egzotycznych drzew; tulipanowiec amerykański, jałowiec chiński oraz liczne gatunki drzew krajowych. Obiekt ten znajduje się w otulinie parku.

Z dawnej przeszłości Kociałkowej Górki

Wieś ta wyróżnia się pięknym,pagórkowatym położeniem wśród lasów oraz bliskim sąsiedztwem dwóch mniejszych wsi: Starej Górki,która w XIX w.została zasiedlona przez kolonistów niemieckich.Na łąkach na południowy zachód od Nowej Górki,na szczycie wzgórza wznoszącego się przy krańcu rynny pobliskiego strumienia znajduje się grodzisko wczesnohistoryczne.Wśród zarastającego je dzewostanu występują tu liczne okazy brzęków,a jesienią grzyby olbrzymie.Znaleziono tu kiedyś narzędzia i naczynia z okresu kultury łużyckiej.Okoliczna ludność nazywa to miejsce szwedzkim okopem.Tuż za wsią Kociałkowa Górka - od strony zachodniej - położenie jest piaszczyste wzgórze zwane Winnicą,które w czasach prehistorycznych było prawdopodobnie cmentarzyskiem pogańskim,gdyż znajdowano tam od czasu do czasu resztki popielic w czarnej,dymem cuchnącej ziemi.W lasach między Kociałkową Górką,Promnem i Pobiedziskami występują strome pagóry porosłe krzewami i dębiną,na których potajemnie oddawano cześć bogom słowiańskim wypędzonym przez Mieszka I.Przed 100 laty na południe od wsi znajdował się kopiec Czubatka,na którym wykopano szkielet mężczyzny z ostrogami u nóg.

Nazwa wsi związana z ukształtowaniem terenu,na którym ona powstała. Kociełkami nazywano ongiś kotliny,łąki i niziny otoczone górami.Najwcześniejsza wzmianka pisemna o tej miejscowości jest w dokumencie poznańskiego biskupa Pawła z 1218 r. gdzie Górkę wymieniono obok Jagodna,Sannik,Rujscy,Glinki i innych wsi wchodzących w skład opola kostrzyńskiego.Przywilej Pobiedzisk - prawdopodobnie z 1258 r. – wspomina o drodze kotłowskiej (na Górkę Kociałkową). W 1277 r. Książę Bolesław Pobożny i jego żona Jolanta wcielili wieś Górkę z opola kostrzyńskiego do dóbr książęcych,w zamian za Krerowo z opola gieckiego.Kolejna wzmianka o Kociałkowej Górce pochodzi z 1404 r.Wizytacja biskupa Jana Łaskiego z 1510 r., wspomina o dziesięcinach we wsi Górka na rzecz kościoła św. Michała w Pobiedziskach w pow. gnieźnieńskim.W XVII wieku właścicielem tej miejscowości był Franciszek Pruszak Bieniewski, który osadzał tu chętnie chłopów w opuszczonych zagrodach kmiecych w zamian za przyjęcie poddaństwa. Podczas reformy administracyjnej w 1833 r. Kociałkowa Górka wraz ze Starą i Nową Górką weszły w skład wójtostwa kostrzyńskiego w powiecie średzkim. W latach trzydziestych nabył ten majątek zasłużony społecznik i patriota,Tadeusz Radoński. Należał on do grona 8 młodych Radońskich (7braci i kuzyn),którzy brali udział w powstaniu listopadowym,a począwszy od 1837 r. zbierali się codziennie we dworze kociałkowo – góreckim dla wspomnień i podtrzymania powstańczego związku.W 1846 r. Tadeusz za udział w przygotowaniach powstańczych został uwięziony przez Prusaków w Berlinie.Uwolniony w 1848 r. wziął udział w Wiośnie Ludów.

W 1846 r. Kociałkowa Górka w obwodzie pobiedziskim liczyła 14 dymów i 164 mieszkańców.W Starej Górce - Olędrach były 4 dymy i 41 mieszkańców,a w Nowej Górce żyło w 8 dymach 80 mieszkańców.Pobliski młyn Szkudelna zamieszkiwało 14 ludzi.W tym samym roku tę wieś nawiedziła epidemia cholery,wskutek czego zmarło wiele osób.

Od 1863 roku majętność Kociałkowa Górka przeszła w ręce dotychczasowego właściciela Seweryna Radońskiego. Był on znanym działaczem społecznym, współzałożycielem Kółek Rolniczych w Pobiedziskach i Kostrzynie, a od 1875 r. wicepatronem Kółek na powiat średzki. Propagował sadownictwo i pszczelarstwo.

W 1883 r. w Kociałkowej Górce w 13 domach mieszkało 201 osób, z których wszyscy byli katolikami. W Starych Olędrach na 33 mieszkańców 19 było katolikami, a 14 ewangelikami. W Nowych Olędrach na 77 mieszkańców wszyscy byli ewangelikami.

Na początku XX w. mieszkańcy Kociałkowej Górki doczekali się wybudowania tu szkoły. W 1907 r. majątek w K. Górce obejmował 725 ha. Pozostawał on w rękach Radońskich do 1939 r.

Jeszcze przed I wojną światową wzorem innych majątków wprowadzono tu metalowe znaki rozliczeniowe. Były to mosiężne żetony o średnicy 19 mm z napisem: DOM*KOĆ.GÓRKA, a na odwrocie z cyfrą "1". Taki żeton można było otrzymać w zamian za nazbieranie kilku koszyków ziemniaków (szefli). Znaki rozliczeniowe pełniły rolę pieniądza dominalnego.

Niewielki choć urządzony XIX-wieczny pałac otoczony parkiem i stawami był siedziba dziedziców tej wsi. Pokazano go na fotografii z 1901 r. Jeden z salonów pałacowych uwidoczniono na zdjęciu z 1925 r.

W 1966 r. zanotowano w okolicach Kociałkowej Górki następujące nazwy miejscowe: Kaprala Górka, Kozłowicza Górka, Krugiełki Górka, Królewski Las, Kozia Noga.

W tych stronach przed kilku laty rozbił się samolot.

W ostatnim półwieczu wieś Kociałkowa Górka znana jest osadnikom nie tylko w kraju z produkcji materiału szkółkarskiego,cieszącym się znakomitą opinią plantacji sadzonek krzewów i drzew zarówno owocowych, jak i ozdobnych. Dziś dobre tradycje produktów rodem z Kociałkowej Górki, sięgające 1945 r., podtrzymuje działające tu Gospodarstwo Rolno-Szkółkarskie Sp. z.o.o.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.