Brodnica (województwo wielkopolskie)

Brodnica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Brodnica. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego. Miejscowość jest siedzibą Gminy Brodnica.

Wieś Brodnica położona 10 km na północny zachód od Śremu przy drodze powiatowej nr 2463 z Grabianowa do Mosiny oraz drogach powiatowych nr 4062 z Iłówca do Psarskie oraz nr 4065 do Chaław.

Pierwsza wzmianka o Brodnicy pochodzi z 1230. Wówczas wieś była własnością Czesława z Brodnicy. W latach 1426-1581 miejscowość była znana jako miasto. W 1445 potomkowie Czesława, Andrzej i Mikołaj, dokonują podziału majątku. W 1458 wieś dostarczyła żołnierza pieszego na wyprawę do Malborka na wojnę z Krzyżakami. W 1562 całość Brodnicy znalazła się w rękach Łodziów, którzy używali nazwiska Brodniccy. Częsta zmiana właścicieli majątków następowała od XVII do XIX wieku. W XIX wieku właścicielami byli Chłapowscy, w roku 1939 Mańkowscy. Podczas okupacji niemieckiej administracja nazistowska wprowadziła dla miejscowości kolejne sztuczne nazwy okupacyjne Hochkirch (1939–1943) i Brodenkirch (1943-1945). Obecnie wieś pełni funkcje usługowe dla rolników, działają niewielkie zakłady rzemieślnicze i usługowe. Od 1994 - Brodnica ma swój herb.

Zabytkami chronionymi prawnie są:

• Kościół Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej - zbudowany w stylu neogotyckim w latach 1867-1870 wg projektu Stanisława Hebanowskiego, twórcy Teatru Polskiego w Poznaniu. Poświęcenia dokonano 25 listopada 1870. W 1890 dobudowano wieżę o wysokości 48 m i transept. W ołtarzu głównym znajduje się tryptyk z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej z 1965, w płycinach znajdują się malowane postacie świętych, po zamknięciu tryptyk przedstawia Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny. Do wyposażenia kościoła należą: późnobarokowe rzeźby i klasycystyczne tabernakulum. W wnętrzu znajdują się również epitafia Chłapowskich. Na zewnętrznej ścianie znajdują się tablice epitafijne dawnych właścicieli wsi Moraczewskich i Mańkowskich oraz kaplica grobowa Koźmianów i Wilczyńskich. Na bramie wejściowej widnieje tablica z 1989 poświęcona fundatorom kościoła.

• Eklektyczny dwór - z 1890, wzniesiony przez Wacława Mańkowskiego, w narożu budynku znajduje się figura Matki Boskiej Jazłowieckiej. W pałacu znajdowały się przejściowo mieszkania, szkoła, ośrodek zdrowia, ośrodek praktyk studenckich oraz Urząd Gminy. obecnie mieści się tutaj ekskluzywny hotel. Do dworu prowadzi aleja kasztanowców i lip.
• Park podworski - o powierzchni 5,56 ha, znajduje się w nim 25 kasztanowców zwyczajnych i 12 lip drobnolistnych, znajduje się w nim pomnik Józefa Wybickiego z 1980 projektu Grzegorza Kowalskiego.

Pozostałymi zabytkami wsi są:

• Pusty grób gen. Józefa Wybickiego - z 1880, którego prochy przeniesiono w 1923 roku do kościoła Św. Wojciecha w Poznaniu
• Zespół folwarczny i kolonia czworaków z XIX/XX wieku - ozdobiona w narożach budynków figurami świętych.

We wsi znajduje się Szkoła Podstawowa im. Hymnu Narodowego w dwóch budynkach, z początku XX wieku i z 1999. Przy placówce znajdują się tablice z pierwszą strofą hymnu. Do świątków przydrożnych należy m.in. figura Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej z 1954.