Mórka

Mórka – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Śrem. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Wieś położona w sąsiedztwie jezior: Mórka i Mórka Mała, 9 km na południowy zachód od Śremu. We wsi znajduje się skrzyżowanie dróg powiatowych: nr 4068 z Dalewa do Mełpina i nr 4071 do Kadzewa.

Osadnictwo w Mórce pojawiło się już w średniowieczu, o czym świadczy grodzisko na półwyspie Jeziora Mórka Mała. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1351 i wspomina komesa Michała z Mórki. Kolejny dokument został wystawiony w 1371 przez klasztor Benedyktynów z Lubinia. Dokument ten wspomina dziedzica Mórki, Piotra z rodu Ostojów oraz plebana Mikołaja. Od XVI wieku majątek był w rękach Radzewskich, Cieleckich i Radońskich. Od 1787 właścicielem był Franciszek Bojanowski, po jego potomkach Jan Nepomucen Kurnatowski herbu Łodzia. Do II wojny światowej majątek posiadali Czesław Czochron, Antoni Żółtowski oraz Roman Niedzielski.

Zabytkami chronionymi prawem są:

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - z końca XVI wieku z wieżą z 1725, w barokowym ołtarzu znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII wieku, jak głosi legenda pochodzi on ze spalonego kościoła ze wsi Podgórka (istniała w pobliżu), w ołtarzach bocznych z początku XIX wieku mieszczą się obrazy Wszystkich Świętych oraz Św. Anny nauczającej Marie, do wyposażenia kościoła należy barokowa chrzcielnica. Na suficie nad prezbiterium znajduje się dekoracja malarska przedstawiająca 4 ewangelistów, nad nawą 8 polskich świętych. Przy kościele stoi brama-dzwonnica z XIX wieku, z dwoma dzwonami z 1612, plebania z ok. 1900, kaplica, cmentarz przykościelny. Przed plebanią rosną 2 cypryśniki zachodnie o obwodzie 100 i 125 cm. Poświęcenia kościoła dokonano 10 listopada 1680. Początkowo kościół miał wezwanie Wszystkich Świętych, od 1725 ma obecne;
• Park podworski o powierzchni 3,1 ha z pocz. XX wieku.

W gminnej ewidencji zabytków znajduje się również:

• Zespół pałacowy składający się z dworu, obory i stajni;
• Domy mieszkalne;
• Figura Matki Boskiej Królowej Polski z początku XX wieku;
• Cmentarz przy parafii z przełomu XVIII i XIX wieku.

Atrakcją wsi jest także grodzisko stożkowate znajdujące się na półwyspie jeziora Mórka Mała, późnośredniowieczne. Do świątków przydrożnych należy także kapliczka Matki Boskiej Różańcowej z 1890 oraz dwa krzyże sprzed II wojny światowej.