Bytyń (województwo wielkopolskie)

Bytyń – duża wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Kaźmierz, nad Jeziorem Bytyńskim, przy drodze krajowej 92.

Historia

Bytyń był wzmiankowany w źródłach w 1322 roku jako własność Piotra Drogosławica, kanclerza Królestwa Polskiego i kasztelana międzyrzeckiego. Następnie wielokrotnie zmieniał właścicieli. Od roku 1520 należał do Konarzewskich herbu Poraj. Na przełomie XV i XVI wieku posiadał prawa miejskie - między 1447 a 1537 rokiem występował w dokumentach jako miasto. W 1751 roku wieś kupił Andrzej Niegolewski z Niegolewa (1714-1770), starosta pobiedziski, miecznik i chorąży wschowski. W 1787 roku w Bytyniu urodził się Andrzej Niegolewski, bohater spod Somosierry. Następnie w XIX wieku Bytyń przeszedł przez małżeństwo na dwa pokolenia w ręce Gąsiorowskich - Bronisława i jego córki Heleny. Do Niegolewskich powrócił w XX wieku na drodze dziedziczenia. W 1926 roku majątek Bytyń wraz z folwarkiem Witkowice obejmował 2146 ha, miał gorzelnię, krochmalnię i tartak. Do roku 1939 jego właścicielem był Andrzej Niegolewski.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego. W okolicach wsi został odnaleziony skarb miedziany z ok. 2000 r. p.n.e., w jego skład wchodziła m.in. para wołków w jarzmie - unikatowy w Polsce zabytek archeologiczny.

Zabytki

• póżnogotycki kościół Niepokalanego Poczęcia NMP
  Został zbudowany w 1534 roku, a w 1906 roku - przebudowywany i powiększony o kaplicę i kruchtę, od 1991 roku poddany gruntownemu remontowi. Wewnątrz kościoła w neobarokowym ołtarzu głównym znajduje się późnorenesansowy obraz Matki Boskiej z ok. 1630 roku.
• zespół pałacowo-parkowy
  Klasycystyczny dwór pierwotnie został wybudowany jako parterowy ok. 1785 roku prawdopodnie przez budowniczego Bernarda Leinwebera z Poznania dla Niegolewskich. W ciągu XIX wieku dwukrotnie był rozbudowywany, m.in. przez nadbudowanie piętra. W latach ok. 1990-2000 pałac został odrestaurowany i uzupełniony o przeszklone skrzydła. Wokół niego rozpościera się park o powierzchni 11,1 ha ze starym drzewostanem, założony w 2 połowie XVIII wieku w stylu "włoskim", później przekształcony w krajobrazowy. W pobliżu pałacu stoi piętrowa oficyna neorenesansowa z końca XIX wieku i zabudowania folwarczne, m. in. wieża ciśnień, z początku XX wieku.

Rezerwaty przyrody

W okolicy znajdują się rezerwaty przyrody:

• Rezerwat przyrody Bytyńskie Brzęki
• Rezerwat przyrody Brzęki przy Starej Gajówce
• Rezerwat przyrody Wyspy na Jeziorze Bytyńskim