Smogulec

Smogulec – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wągrowieckim, w gminie Gołańcz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Historia Smogulca

Jedna z najstarszych miejscowości Pałuk,została założona w XI wieku. W średniowieczu wieś była gniazdem rodowym Grzymalitów Smoguleckich (Smogulickich). Jednym z pierwszych wzmiankowanych przedstawicieli tej gałęzi potężnego wielkopolskiego rodu był Domaradzic ze Smogulca herbu Grzymała, który w latach 1280-1297 piastował urząd kasztelana rogozińskiego. W roku 1335 Smogulec otrzymał prawa miejskie, z tego samego roku pochodzą pierwsze wzmianki o drewnianym kościele, którego fundatorem był założyciel miasta Wierzbięta Smogulecki. Jednak parafię erygowano dopiero w 1415 roku. W 1613 roku wybuchł wielki pożar, który strawił większość miasta wraz z kościołem. Lata 1617-1619 to okres budowy, z fundacji Jana Wierzbięty Smoguleckiego, nowego renesansowego kościoła w Smogulcu, który częściowo przebudowany zachował się do dnia dzisiejszego. W XVII wieku Smogulec utracił prawa miejskie. W XIX wieku miejscowość była ośrodkiem znacznych dóbr rodziny Hutten-Czapskich - tzw. ordynacja smogulecka. Hutten-Czapscy w latach 1876-1879 dobudowali do miejscowego kościoła kaplicę rodową i spoczywają w niej w marmurowych sarkofagach. Bezdzietny Bohdan Hutten-Czapski zmarły w 1937 roku przekazał w testamencie Smogulec Uniwersytetowi Warszawskiemu. W 1939 roku po wybuchu II wojny światowej zmieniono nazwę na Basenheide, która utrzymała się do zakończenia wojny. W 1945 roku wojska sowieckie zniszczyły główną część pałacu z bogatą biblioteką. W okresie PRL w Smogulcu działało Państwowe Gospodarstwo Rolne( obecnie prywatne przedsiębiorstwo), wieś była dobrze rozwinięta. Latem 2009 roku dokonano remontu kompleksu pałacowo-parkowego. Planowany jest także remont kościoła.

W Smogulcu urodził się Mikołaj Jan Smogulecki (1610-1656) - jezuita, matematyk, podróżnik, misjonarz w Chinach i na Jawie.

Zobacz też: Smogulecka Wieś