Święta (województwo wielkopolskie)

Święta – (koło Złotowa) wieś krajeńska w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie złotowskim, w gminie Złotów.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie pilskim.

Historia

Wieś nazywana często Starą Świętą - jest największą w gminie Złotów. Znana od 1440 roku. Należała do dóbr złotowskich. W XVII wieku i na początku XVIII w. wskutek wojen i epidemii niemal zupełnie wyludniała. Do 1725 r. była zamieszkana wyłącznie przez Polaków, później sprowadzeni zostali do niej koloniści niemieccy. Polska część wsi miała swojego sołtysa, a część niemiecka swojego.

Od 1864 roku istnieje tutaj Ochotnicza Straż Pożarna, pierwsza jednostka strażacka w okolicy. Pod koniec XIX wieku działały w Świętej mleczarnia, dwie cegielnie, kaszarnia i wiatrak, prężnie rozwijało się rzemiosło.

W okresie międzywojennym działał tu Związek Polaków w Niemczech. W 1929 r. otwarto pierwszą szkołę, a jej nauczyciel Józef Horst zginął męczeńską śmiercią z rąk hitlerowców. Jemu poświęcono tablicę pamiątkową, wmurowaną w ścianę budynku szkolnego w 1959 roku (dzisiaj budynek mieszkalny w centrum wsi).

Ze Świętej pochodzą trzej wybitni działacze polonijni z rodziny Maćkowiczów - Jan, Władysław oraz Izydor - późniejszy kierownik V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech.

Zabytki

We wsi spotkać można szereg chat z XIX wieku, m.in. szachulcowych. Chałupa numer 98 z 1790 r. uchodzi za najstarszą na Ziemi Złotowskiej. Do czasu przeniesienia eksponatów do Muzeum w Złotowie, miała stylowe, dobrze zachowane wnętrze i wyposażenie. Stanowiła filię Muzeum Ziemi Złotowskiej. W południowej części wsi między dwoma niewielkimi jeziorami wznosi się Góra Żydowska (130 m n.p.m.)- miejsce kultu pogan, z którego prawdopodobnie wywodzi się nazwa miejscowości. Tutaj też znajduje się murowany korpus wiatraka, tzw. holendra, zbudowanego w 1902 r.

Zobacz też

Święta