Żeleźno

Żeleźno (niem. Silesen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard. W latach 1975-1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 214 mieszkańców.

Geografia

Wieś leży ok. 9 km na północny wschód od Białogardu, pomiędzy Kościernicą i miejscowością Białogórzyno. Wieś wielodrożnicowa, wśród pól i łąk.

Historia

Wieś została założona ok. XVI wieku i składała się wtedy z około 16 gospodarstw rolnych. W 1632 panowała plaga ostrej i zaraźliwej choroby zakaźnej przewodu pokarmowego tzw. cholery. Choroba ta niemal że wyniszczyła całą wieś. Podczas wojny trzydziestoletniej mieszkańców wsi przeniesiono w okolice Koszalina, a wieś została zdewastowana. W następny okresie około roku 1867 wieś znów została osiedlona głównie przez rolników. Było wtedy około dwadzieścia gospodarstw oraz trzydzieści domów. Miejscowość liczyła w tym okresie 348 osób. W 1939 roku było 65 gospodarstw chłopskich o wielkości od 5 do 64 ha i dziesięć mniejszych, w których zamieszkiwało 361 osób. W tych latach we wsi istniało wiele zakładów rzemieślniczych oraz handlowych m.in: szewski, stolarski, krawiecki, istniał również młyn i wiele innych, jak np. udzielanie pożyczek pieniężnych. Nauka szkolna odbywała się najpierw naprzemiennie w domach przez sprowadzonego nauczyciela, po czym została przeniesiona do wybudowanej szkoły. W latach od 1920 do 1945 w szkole uczyli tacy nauczyciele jak Münchow, Hoffstädt, Wittenburg i Baumann. W 1945 roku we wsi odbyła się bitwa, którą rozpoczęli Rosjanie, a wieś następnie została okupowana przez Polaków. Ludność tak samo jak w innych miejscowościach została deportowana i wygnana.

Zabytki i ciekawe miejsca

We wsi stoi kamienny pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym w I wojnie światowej, który znajduje się w kępie dębów przy wjeździe do wsi od strony Pomianowa. Pomnik pozbawiony jest tablicy, obok niego ustawione są dwa kamienie z datami 1914 - 1918 oraz 1870 - 1871.

Przy wschodnim krańcu wsi znajduje się nieczynny cmentarz ewangelicki o pow. 0,80 ha z aleją lipową, ze szpalerem świerka, w runie rośnie bluszcz i konwalia majowa.

Gospodarka

Rolnicy zajmują się hodowlą bydła i trzody chlewnej.

Kultura i sport

We wsi jest świetlica.

Osoby związane z Żeleźnem

• Roman Jan Kubiak - artysta malarz, mieszka i pracuje

Komunikacja

W miejscowości znajduje się przystanek komunikacji autobusowej.