Buk (powiat goleniowski)

Buk – (niem. Böck) osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Przybiernów, 3 km na wschód od Czarnogłów, 6,5 km na południe-południowy zachód od Golczewa, 6,5 km na wschód od stacji kolejowej Rokita.

Pierwsza wzmianka z 1225 roku przy rycerzu Mikołaju, od połowy XIII w. wieś siedzibą rodową Plotzów, którzy wybudowali zamek. W XIV w. Buk nabywają Flemingowie (przybyli na Pomorze w XII w. z Flandrii (obecnie Belgia), w tym czasie stając się jednym z najpotężniejszych rodów Księstwa Zachodniopomorskiego. Flemingowie wznosząc na początku XIV w. nowy zamek Schlossgesessen (siedziba), z murem obronnym i wieżą bramną, nieco na południowy wschód od dotychczasowej warowni Plotzów, na wiele lat uczynili Buk swoją główną posiadłością. Ostatni dokładny opis zamku pochodzi z 1587 r. W XVI w. trzy rodziny Flemingów przeprowadzają się do nowych budynków, a opuszczony zamek popadł w XVII w. w ruinę. Zachowały się sklepienia beczułkowe i zwierciadlane. W centrum wsi późnorenesansowy dwór, z 1683 roku, z XV-wiecznymi piwnicami (od 1990 roku Biblioteka Składowa szczecińskiej Książnicy Pomorskiej). Fasada, portal i narożniki boniowane, zdobienia gzymsami. Powyżej głównego wejściowego portalu nisza z tarczą herbową Flemingów. W XVIII w. od frontu, założono park francuski, leśny, obecnie o powierzchni 100 ha. Drzewostan dębowo-bukowy z grabowymi alejami oraz okazami lip i świerków. W 1770 roku Flemingowie dokonali podziału majątku, Buk przypadł Juliuszowi Fryderykowi.

We wsi dwa średniowieczne grodziska stożkowe. Na południowy wschód od dworu grodzisko, z XII w., z ruinami zamku Flemingów z XIV w. Drugie grodzisko na zachodnim krańcu wsi.

Cmentarz, z XVI w., ze zniszczonym grobowcem Flemingów.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.

Buk jest miejscem corocznych, wakacyjnych plenerów artystycznych.

• 1,2 km na południe rezerwat przyrody "Golczewskie Uroczysko", leśny, o powierzchni 101,05 ha, utworzony 5.05.2004.

Zobacz też: Buk, Buk Góralski, Buk Pomorski

Bibliografia

• Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-583-4 (str. 130-131).