Niechorze

Niechorze (do 1945 niem. Horst, Ostseebad Horst) – wieś rybacka, nadmorska miejscowość wypoczynkowa i kąpielisko morskie w północno-zachodniej Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w gminie Rewal.

Według danych z pierwszego półrocza 2009 roku wieś miała 927 mieszkańców.

Miejscowość położona jest na Pobrzeżu Szczecińskim, dokładnie Wybrzeżu Trzebiatowskim, pomiędzy brzegiem Morza Bałtyckiego od północy a jeziorem Liwia Łuża na południu.

Działalność turystyczna

Niechorze należy do typowo turystycznej gminy promowanej jako Wybrzeże Rewalskie. Niechorze jest kurortem wypoczynkowym, w którym znajduje się dużo ośrodków wczasowych, pensjonatów, pokoi gościnnych, kempingów oraz pól namiotowych. Nadmorski brzeg w miejscowości cechuje piaszczysta plaża oraz w jednej zatoce wysoki klif, na której stoi latarnia morska.

W Niechorzu nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 300 m linii brzegowej.

Mieści się tu Muzeum Rybołówstwa Morskiego, które ukazuje specyfikę zawodu rybaka oraz przedstawia cząstkę kultury pomorskiej.

W miejscowości znajduje się dworzec Gryfickiej Kolei Wąskotorowej, przez który w okresie wakacyjnym przejeżdża kolejka wąskotorowa tzw. ciuchcia Retro, z Gryfic do miejscowości nadmorskich gminy Rewal.

Przez Niechorze przebiegają dwa znakowane szlaki turystyczne:

• Szlak Liwiej Łuży - okrężny, rozpoczyna się i kończy przed stacją wąskotorówki
• E9 Szlak Nadmorski im. dr. Czesława Piskorskiego (Świnoujście→ Dziwnów→ Rewal→ Trzebiatów→ Mrzeżyno→ Kołobrzeg)

Infrastruktura

W Niechorzu mieści się ośrodek zdrowia, apteka, kino, urząd pocztowy, kościół św. Stanisława BM oraz Obwód Ochrony Wybrzeża Urzędu Morskiego w Szczecinie.

Na południe od wsi przebiega droga wojewódzka nr 102, z którą jest połączona drogą lokalną. Znajduje się tutaj przystanek autobusowy. Przez Niechorze przebiega linia Gryfickiej Kolei Wąskotorowej: Gryfice - Pogorzelica.

W miejscowości ma siedzibę jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Historia

Na początku Niechorze było typową wsią rybacką. Jego charakterystyczną dominantą widokową jest wybudowana w 1866 roku latarnia morska. Rozwój wsi jako kąpieliska datuje się od XIX wieku, ale jego prawdziwy rozkwit zaczął się w 1870 roku. W 1889 roku zarejestrowano tu już 700 letników, a przed I wojną światową, przyjechało ich do Niechorza trzykrotnie więcej. Na ich potrzeby tuż przy plaży, na płyciźnie, wybudowano na olbrzymich palach pawilon kąpielowy (Familienbad).

1 lipca 1896 roku otwarto pierwszą, zachodnią linię Gryfickiej Kolei Wąskotorowej łączącą Gryfice z Niechorzem. Końcowy dworzec linii (Horst Seebad) wybudowano w zachodniej części wsi. 1 maja 1913 roku Niechorze wzbogaciło się o połączenie z Trzebiatowem przez Pogorzelicę oraz o kolejny, położony nad jeziorem i użytkowany do dziś, dworzec kolei wąskotorowej (Horst Liebelose).

Współczesne Niechorze dawniej stanowiły dwie wsie: nadmorska, rybacka Klein Horst oraz położona na południe od niej, nad zachodnim brzegiem jeziora Liwia Łuża, rolnicza Gross Horst. 1 kwietnia 1936 roku do miejscowości Gross Horst przyłączono Klein Horst i do 1945 roku miejscowość nosiła oficjalną nazwę Ostseebad Horst.

W czasie II wojny światowej, Niechorze zostało zdobyte 12 marca 1945 przez jednostki 7 Korpusu Kawalerii Gwardii Armii Czerwonej, 2 Warszawską Dywizję Piechoty oraz 13 Pułk Artylerii Pancernej Ludowego Wojska Polskiego. Miejscowość włączona została do Polski pod nazwą Niechorze, a jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec.

12 marca 1972 roku upamiętniono zdobycie miejscowości ustawiając głaz z tablicą w niechorskim parku.

W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.

Rozwój demograficzny wsi:

• 1933 - 774 mieszkańców
• 1939 - 805 mieszkańców
• 2006 - 904 mieszkańców

Zabytki

Na obszarze wsi przylegającym do jeziora, w starszej części wsi, można spotkać dawne zagrody i kamieniczki rybackie z XVIII i XIX wieku z ozdobnymi bramami wjazdowymi.

Największym zabytkiem miejscowości jest zespół latarni morskiej wybudowany w latach 1863-66. Do zespołu prócz latarni, zaliczany jest także dom latarników, dwa budynki gospodarcze, a także ogród z murowanym ogrodzeniem i furtami.

W Niechorzu znajduje się dworzec Gryfickiej Kolei Wąskotorowej z przełomu XIX/XX wieku.

Przy ul. Środkowej 7 mieści się zabytkowa zagroda z przełomu XVIII/XIX wieku.

W małym niechorskim parku znajduje się głaz z tablicą upamiętniającą 27. rocznicę zdobycia Niechorza podczas II wojny światowej.

Kultura, sport, oświata

Niechorze jest jednym z miejsc, gdzie co roku odbywają się Mistrzostwa Polski w Siatkówce Plażowej Mężczyzn.

Miejscowość posiada zespół sportowo-rekreacyjny, w którym znajdują się boiska do piłki nożnej, koszykówki, siatkówki oraz korty tenisowe.

Placówkami oświatowymi w Niechorzu jest Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi oraz przedszkole.

Przyroda

Przystań morska

W Niechorzu znajduje się przystań morska, z której korzystają tutejsi rybacy. Składa się ona z dalby wyciągowej i dwóch pomostów rybackich, z których zachodni ma długość 62,5 m, a środkowy 53,95 m. Rybacy na kutrach wykorzystują także światło na pirsie.

W granicach przystani morskiej znajduje się akwatorium o powierzchni 0,0141 km², które stanowi obszar wód Morza Bałtyckiego o średniej szerokości 100 m, licząc od linii brzegu, położonym naprzeciw części lądowej przystani.

Społeczność

Gmina Rewal utworzyła jednostkę pomocniczą "Sołectwo Niechorze", obejmujące jedynie miejscowość Niechorze. Mieszkańcy wsi wybierają sołtysa oraz radę sołecką, która składa się z 6 osób.

Film

Kilka scen filmu Beata z 1964 roku, w reżyserii Anny Sokołowskiej, rozgrywa się na plaży w Niechorzu oraz przed budynkiem, na wieży i w laternie latarni morskiej. Film opowiada o szesnastoletniej dziewczynie Beacie (Pola Raksa), która ucieka z domu. Poszukiwanie dziewczyny prowadzi jej kolega Olek Smoleński "Ramzes" (Marian Opania). W trakcie poszukiwań Olek trafia między innymi nad morze i na latarnię, gdzie spotyka latarnika (Wirgiliusz Gryń), u którego prawdopodobnie zatrzymała się Beata.