Płoty

Płoty (niem. Plathe an der Rega) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, położone nad Regą, na Równinie Gryfickiej. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Płoty.

Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 4070 mieszkańców.

Położenie

Płoty położone są w środkowej-północnej części woj. zachodniopomorskiego, w powiecie gryfickim, na Równinie Gryfickiej. Płoty leżą nad rzeką Regą oraz strugą Potuliną.

Większe miasta wokół Płotów:

• Gryfice – 12 km
• Szczecin – 80 km
• Koszalin – 80 km
• Resko – 11 km
• Świnoujście – 81 km
• Nowogard – 17 km

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 4,12 km². Miasto tworzy układ 63 ulic wraz z placem Konstytucji 3 Maja.

W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

Historia

Historia miasta sięga XII wieku. W 1277 roku nadano Płotom prawa miejskie na prawie lubeckim. Miasto wielokrotnie nękały pożary: w 1561, 1612, 1630, 1641, 1660, 1673, 1723, 1860. Rok 1638 był tragicznym dla mieszkańców miasteczka. Zaraza zdziesiątkowała mieszczan – na 480 mieszkańców Płotów zmarło 200 osób.

W roku 1892 w mieście powstała Spółdzielnia Mleczarska. Przyczyniła się ona do wzrostu i rozwoju gospodarczego miasta, przed I wojną światową wyroby z płotowskiej mleczarni wysyłane były do Berlina na dwór cesarski. Na przełomie wieków XIX i XX Płoty stały się miastem nowoczesnym z rozwiniętym przemysłem, administracją. Do Płotów oprowadzona została linia kolejowa. Rozwój gospodarczy i społeczny miasta trwał do II wojny światowej.

W 1945 r. miasto przejęła administracja polska, rozpoczął się napływ polskich osadników i wysiedlanie dotychczasowych mieszkańców do Niemiec. Zniszczenia Płotów w wyniku działań wojennych nie były duże (22%), natomiast kolejne miesiące po zakończeniu działań wojennych przyniosły ogromne straty. Zniszczenia, sięgające w 1946 roku 40%, były skutkiem rozkradania i niszczenia mienia przez szabrowników i przejeżdżające wojska. W następnych latach następuje równomierny rozwój miasta, powstają nowe budynki, osiedla, zakłady przemysłowe, wzrasta liczba mieszkańców. W 1977 roku miasto Płoty obchodziło 700-lecie nadania praw miejskich.

Zabytki

W Płotach mimo powojennych zniszczeń zachowało się kilka obiektów zabytkowych. Cały obszar Starego Miasta Płotów wpisany jest do rejestru zabytków. Wśród zabytków chronionych prawem znajdują się:

• Stary Zamek – Stary Zamek to obiekt zabytkowy położony w Płotach. Historia starego zamku sięga XIII wieku, kiedy to zostało zagospodarowane wzgórze zamkowe. Przeprowadzone badania archeologiczne w 1957 roku na wniosek ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pozwoliły ustali początki budowli. Już pod koniec XIII wieku zamek znakomicie spełniał swą rolę. Miał on za zadanie kontrolę odległego o 100 m skrzyżowania traktów, a wybudowany został na planie prostokąta o 4 kondygnacjach. Zamek otoczony był murem obronnym. W wyniku burzliwych dziejów Pomorza Zachodniego jak i samych Płotów, zamek niejednokrotnie zmieniał wygląd i właścicieli. Znaczące modernizacje przypadają na okres wieków XIV i XV. Dało to efekt w postaci dobudówki do pierwotnego budynku o wysokości 3 kondygnacji. Dobudówka owa nosiła cechy późnego gotyku oraz renesansu. W 1577 roku Wedigo Osten odsprzedał swą część miasta wraz z starym zamkiem rodzinie Blucherów. Wiek XVI przyniósł generalną przebudowę zamku, który odtąd stał się budowlą renesansową. Zamek w swej historii niejednokrotnie ulegał zniszczeniom. Największe zniszczenia przyniósł pożar w 1860 roku, który strawił dużą część zamku. Został on odbudowany dopiero w 1965 roku. Od XVI wieku aż do II wojny światowej zamek pełnił rolę rezydencji pałacowej. Po wojnie zamek przejęły władze Płotów. Obecnie w starym zamku mieści się oddział Archiwum Państwowego oraz Miejska Biblioteka Publiczna.

• Nowy Zamek – Historia nowego zamku w Płotach sięga XVI wieku a dokładnie 1577 roku, kiedy to Ostenowie sprzedali stary zamek Blucherom. Postanowili jednak nie opuszczać Płotów. Zakupili działkę niedaleko starego zamku i zdecydowali że wybudują drugi zamek, nowy, nieco mniejszy od starego. Budowa trwała w latach 1606-1618. Nowy zamek był architektonicznie podobny do starego. Była to budowla 2 kondygnacyjna o dwóch skrzydłach otoczona fosą i obwałowaniami. Zamek odnowiono na początku XVIII wieku. Przez lata zamek stawał się coraz bardziej reprezentacyjną budowlą, której zazdrościło niejedno miasto. Ostatnim potomkiem z rodu Ostenów był Karol. Po II wojnie światowej zamek stał się najpierw siedzibą Szkoły Rolniczej, później internatu dla dojeżdżających do Zespołu Szkół Rolniczych. W prawym skrzydle zamku mieści się Sala Posiedzeń Rady Miasta i Gminy Płoty oraz Sala Ślubów. Dodatkową atrakcją są gromadzone od stuleci bogate zbiory "Biblioteki Pomorskiej", a także cenne okazy monet i kolekcje dzieł sztuki, również w zamku mieści się kolekcja XVII-wiecznych gobelinów.

• Kościół Przemienienia Pańskiego – Szybko rozrastające się Płoty a co za tym idzie wrastająca liczba wiernych zmusiła zarząd miasta do podjęcia decyzji o budowie nowego kościoła. W 1883 roku w mieście było 3 tysiące wiernych i stary kościółek nie miał ich gdzie pomieścić. Zapadła decyzja o zburzeniu starego kościoła i wybudowaniu nowego. Patron Płotów hrabia Karol von Osten zapisał na ten cel w testamencie 120 tysięcy marek. Niespełna 20 lat później 8 czerwca 1902 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego kościoła. Budowa szła nadzwyczaj szybko i już 16 czerwca 1903 inwestycja była zakończona. Kościół nosi cechy neogotyckie. Wewnątrz na uwagę zasługują witraże z początku XX wieku, organy ze srebrnymi piszczałkami zakończone złoceniami. Wzrok przykuwają także drzwi wejściowe do świątyni z pięknymi, mosiężnymi okuciami. Wieża o wysokości 50m wyraźnie góruje nad miastem.

• Park miejski przy Nowym Zamku
• Poczta (ul. Jedności Narodowej 34)
• Dawna szkoła (ul. Armii WP 15)
• Zespół budynków bramy wjazdowej do Nowego Zamku wraz z oficynami mieszkalnymi przy ul. Sienkiewicza 3a-b, 3c-d

Kultura i oświata

Animatorem życia kulturalnego w mieście i gminie jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Płotach. Jest on organizatorem wielu imprez kulturalnych, rozrywkowych i oświatowych w mieście i gminie. MGOK mieści się przy ul. Kościuszki 7. Innymi instytucjami, które upowszechniają kulturę w mieście są Miejska Biblioteka Publiczna mieszcząca się w Starym Zamku, Archiwum Państwowe, sala widowiskowo-sportowa.

W mieście znajduje się 1 przedszkole, 2 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum publiczne, a także Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Wincentego Witosa.

Miejscowym zespołem piłki nożnej jest Miejsko-Gminny Ludowy Klub Sportowy "Polonia" Płoty, utworzony 10 listopada 1956 roku. Największym sukcesem klubu był awans do ligi okręgowej w 1976 roku. Zespół ma barwy klubowe czarno-białe i rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim w Płotach o pojemności 1500 miejsc. W sezonie 2009/2010 "Polonia" Płoty grała w V lidze w grupie "Szczecin".

Ludność

Gospodarka

W mieście wg danych z 2006 roku działało 404 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 344 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

W lipca 2010 roku w powiatowym urzędzie pracy zarejestrowanych było 301 bezrobotnych mieszkańców miasta.

Na rzece Redze w Płotach została zlokalizowana mała elektrownia wodna "Płoty", która osiąga moc 130 kW i średnio w roku produkuje 800 MWh. Zamontowane są w niej dwie turbiny Francisa oraz jedna turbina Kaplana.

Na terenie Płotów istnieje kilkanaście większych przedsiębiorstw, jednak brak tutaj uciążliwego przemysłu co wpływa korzystnie na rozwój turystyki i agroturystyki.

W Płotach mieści się zakład produkujący pojemniki i kontenery stalowe. W mieście zlokalizowany jest zakład produkcyjny jednego z największych eksporterów chodaków na Europę, a w pobliskim Sownie materiały budowlane.

Oprócz tego w mieście znajduje się: poczta, posterunek policji, ośrodek zdrowia, stacja benzynowa, piekarnia, masarnia, warsztaty, punkty napraw.

Transport

Płoty stanowią węzeł komunikacyjny, gdzie łączy się droga krajowa, 3 drogi wojewódzkie oraz linia kolejowa. Układ komunikacyjny powoduje, że miasto charakteryzuje znaczne natężenie ruchu kołowego w centrum miasta.

Drogi krajowe:

• 6E28 (Szczecin – Płoty – Koszalin – Słupsk – Pruszcz Gdański)

Drogi wojewódzkie:

• 108 (Golczewo – Płoty)
• 109 (Mrzeżyno – Gryfice – Płoty)
• 152 (Płoty – Resko – Świdwin)

W mieście znajduje się stacja kolejowa. Przez miejscowość przechodzą linie autobusów PKS oraz busów na trasie Gryfice-Szczecin.

Przyroda

Ok. 2,5 km na zachód-północny zachód od miasta, po północnej stronie drogi wojewódzkiej nr 108 do Golczewa, znajduje się rezerwat przyrody "Wrzosowisko Sowno" (florystyczny, pow. 39,27 ha).

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Płotów wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Płoty. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy placu Konstytucji 3 Maja.

Burmistrzowie Płotów:

• Marian Czesław Maliński (od 2002)

Mieszkańcy Płotów wybierają parlamentarzystów z okręgów z siedzibą komisji wyborczej w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Miasta partnerskie

• Niebüll

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Płotach