Trzęsacz (powiat gryficki)

Trzęsacz (do 1945 niem. Hoff) – wieś, nadmorska miejscowość wypoczynkowa i kąpielisko morskie w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, w gminie Rewal. Położona nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Szczecińskim.

Według danych z 1. półrocza 2009 roku wieś miała 110 mieszkańców.

Położenie

Wieś znajduje się w zachodniej części wybrzeża woj. zachodniopomorskiego, w środkowej części gminy Rewal. Położona jest nad Morzem Bałtyckim, na Wybrzeżu Trzebiatowskim. Na wschód od Trzęsacza przechodzi południk 15°00' długości geograficznej wschodniej, wyznaczający czas środkowoeuropejski.

Trzęsacz to kąpielisko morskie położone na typowym brzegu klifowym.

Przez Trzęsacz przebiega droga wojewódzka nr 102 oraz linia Gryfickiej Kolei Wąskotorowej: Gryfice - Pogorzelica.

W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.

Historia

Trzęsacz to wieś o starym rodowodzie. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1331 r. W średniowieczu głównym zajęciem mieszkańców było rolnictwo. W późniejszym czasie rozwinęło się także rybactwo. Duże znaczenie dla rozwoju gospodarczego wsi miało uruchomienie 1 lipca 1896 roku, przechodzącej przez Trzęsacz pierwszej, zachodniej linii Gryfickiej Kolei Wąskotorowej, łączącej wówczas Gryfice z Niechorzem. Dopiero w XX w. Trzęsacz stał się wsią turystyczną.

Na przestrzeni dziejów, wielokrotnie zmieniali się właściciele Trzęsacza. W XV w. osada należała do Heinricha von Knutta. Później jej posiadaczami były rody Flemingów, Puttkamerów i Kleistów. Od 1884 do 1945 wieś znajdowała się w rękach rodziny von Kollerów. Majątek zajmował wówczas powierzchnię ok. 550 ha (w tym 320 ha pól i 200 ha łąk i pastwisk). W 1939 wieś zamieszkiwało ok. 200 osób.

Pierwotne nazwy dzisiejszego Trzęsacza to: Tom Have lub Thom Have (taka nazwa wsi pojawia się na Mapie Księstwa Pomorskiego Lubinusa). Od XIX w. wieś nosiła nazwę Hoff.

Zabytki

We wsi znajdują się ruiny gotyckiego kościoła wybudowanego pośrodku wsi na przełomie XIV/XV wieku w odległości prawie 2 kilometrów od morza. Kościół na początku należał do katolików, lecz po reformacji został kościołem ewangelickim do końca swych dni. Procesy abrazyjne spowodowały, że brzeg morski nieustannie zbliżał się do budowli. Ostatnie nabożeństwo odprawiono w kościele 2 marca 1874 roku. Wyposażenie świątyni przewieziono do katedry w Kamieniu Pomorskim, a część zabytkowego tryptyku można obejrzeć w rewalskim kościele. W 1901 roku zawaliła się pierwsza jego część. Dziś pozostał jedynie fragment południowej ściany. Obecnie trwają intensywne prace nad ochroną ruin przed sztormami. Jest to jedyna tego typu atrakcja turystyczna w Europie.

We wsi znajduje się także nowszy, ale również zabytkowy kościół. Został on poważnie uszkodzony w czasie drugiej wojny światowej oraz bezpośrednio po niej i dopiero niedawno wyremontowany. Sprowadzono również do niego wyposażenie starego kościoła.

W głębi lądu znajduje się stadnina koni, tuż obok zabudowań zabytkowego kompleksu pałacowo-folwarcznego z XVIII i XIX wieku (obecnie w prywatnych rękach).

• Zabytki Trzęsacza
• 

  Ruiny gotyckiego kościoła

• 

  Kościół neogotycki

• 

  Pałac

• 

  Park dworski

Przyroda

Przy ul. Pałacowej rosną 4 lipy drobnolistne uznane za pomniki przyrody w 2003 roku. Drzewa osiągają wysokość 19 m. Dwa drzewa znajdują się przy wjeździe na teren posesji nr 2/2 ze stajniami. Trzecie przy załamaniu muru pałacu naprzeciwko kościoła. Czwarta lipa pomiędzy budynkiem kościoła a ogrodem pałacu (przy załamaniu ogrodzenia ogrodu).

Turystyka

W Trzęsaczu nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 100 m linii brzegowej.

W 2009 oddano do użytku, wykonaną ze stali i żelbetu, platformę widokową umożliwiającą obserwację morza, plaży oraz ruin gotyckiego kościoła. Platforma zawiera taras widokowy na wysokości 20 m n.p.m. oraz schody umożliwiające zejście na plażę. Przewidywane jest wyposażenie platformy w windę dla niepełnosprawnych.

Przez Trzęsacz przebiegają dwa szlaki turystyczne:

• Szlak Pobrzeża Rewalskiego
• Szlak Nadmorski im. Czesława Piskorskiego (Europejski Szlak Dalekobieżny E-9)

W Trzęsaczu znajduje się przystanek Gryfickiej Kolei Wąskotorowej, z którego regularnie odchodzą pociągi do Gryfic i Pogorzelicy, a w sezonie linia obsługiwana jest przez składy przygotowane specjalnie dla turystów (np. wagony otwarte, parowóz).

W Trzęsaczu znajduje się startowisko paralotniowe idealne do lotów żaglowych.

W sezonie letnim we wsi jest otwartych wiele punktów gastronomicznych.

Społeczność

Gmina Rewal utworzyła jednostkę pomocniczą "Sołectwo Trzęsacz", obejmujące jedynie miejscowość Trzęsacz. Mieszkańcy wsi wybierają sołtysa oraz radę sołecką, która składa się z 3 osób.

Zobacz też

• inne miejscowości Trzęsacz