Trzcińsko-Zdrój

Trzcińsko-Zdrój (niem. Bad Schönfließ) – miasto w zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Trzcińsko-Zdrój, nad rzeką Rurzycą.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 2455 mieszkańców.

W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

Środowisko naturalne

Trzcińsko-Zdrój leży nad rzeką Rurzycą na Pojezierzu Myśliborskim, należącym do Pojezierzy Zachodniopomorskich. Miasto położone jest w południowo-zachodniej części woj. zachodniopomorskiego. Rurzyca wypływa z Jeziora Miejskiego, które zajmuje powierzchnię 43,6 ha i posiada III klasie czystości.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 2,33 km².

Trzcińsko-Zdrój jest położone 12 km na wschód od Chojny na wysokości 55 m n.p.m..

Historia

Gród wraz z osadą rybacką powstał na wyspie jeziora już we wczesnym średniowieczu. W 1248 występuje jeszcze jako wieś, ale szybko rozwinął się w miasto dzięki dogodnemu położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Wielkopolski do Szczecina i z Pomorza do ziem wieleckich. Data uzyskania praw miejskich nie jest dokładnie znana – pierwsza wzmianka o Trzcińsku jako mieście pojawiła się w 1281. W połowie XIII w. Trzcińsko i okolice weszły w skład Nowej Marchii. W 1281 miasto otrzymało prawa targowe. Duża rolę odgrywał zwłaszcza handel zbożem. Było nawet zwolnione od ceł (na stałe od 1356).

W latach 1402-1454 miasto należało do Krzyżaków. W 1433 zostało zniszczone przez husytów, a w 1468 przez książąt pomorskich.

Plagą miasta były pożary, a wojna trzydziestoletnia przyniosła kompletną ruinę. Dopiero w XVIII w. sytuacja ekonomiczna miasta zaczęła się poprawiać. Dalszą poprawę zaobserwowano w XIX w.

W 1899 Trzcińsko uzyskało połączenie kolejowe z Pyrzycami i Godkowem.

W 1895 w okolicy odkryto pokłady torfu borowinowego, dzięki czemu Trzcińsko stało się miejscowością uzdrowiskową.

Do II wojny światowej Trzcińsko było typowym miasteczkiem o funkcjach rolniczych. Połowę powierzchni miasta stanowiły pola uprawne. Podczas wojny zniszczeniu uległo 20% zabudowy. Po wojnie uruchomiono młyn, tartak, wybudowano szkołę, bibliotekę i dom kultury.

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców Trzcińska-Zdroju wg danych z 31 grudnia 2007:

Architektura

Zabytki chronione prawem w Trzcińsku:

• teren Starego Miasta z 1. połowy XIII w.
• kościół pw. MB Nieustającej Pomocy z XIII-XV w.,
• mury obronne z początku XIV, końca XV, końca XIX, posiadające 25 baszt i 2 bramy
  • brama Myśliborska z początku XIV, końca XV w.,
  • brama Chojeńska z początku XIV, końca XV w.,
• ratusz z 2. połowy XIII w., XV-XVI w.,
• kamienica na rogu ul. Kościuszki 1 i Chojnickiej 2 z końca XIX w.,
• kamienica przy ul. 2 Lutego 20 – przychodnia,
• dom przy ul. Kościuszki 7 – przedszkole miejskie,
• szkoła przy ul. 2 Lutego 3 (z wyłączeniem wtórnie dobudowanej jednokondygnacyjnej przybudówki od strony północnej),
• zespół domu zdrojowego z przełomu XIX/XX w., obejmujący dom zdrojowy, kotłownię, salę gimnastyczną i kuchnię oraz park zdrojowy, obecnie obiekt stanowi Dom Pomocy Społecznej (Al. Róż 1),
• poczta przy Rynku 3 z ok. 1885.

Infrastruktura

Trzcińsko posiada urząd pocztowy, przedszkole miejskie, Szkołę Podstawową im. Stefana Żeromskiego, piekarnia, oddział bank spółdzielczego i agencję bankową. W mieście jest 1 targowisko miejskie, które obejmuje 828 m² (dane z 2006).

Miejscową drużyną piłkarską jest MKS "Orzeł" Trzcińsko-Zdrój.

Toponimia

W 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Trzcińsko Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Schönfließ Nm. Bad (Schönfließ Neumark Bad). Miasto nie utraciło członu -Zdrój po odebraniu statusu uzdrowiska.

Nazwy miejscowości i ich części ustalane są przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który, po zasięgnięciu opinii Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, publikuje wykazy nazw oraz ogłasza ich zmiany w Dzienniku Ustaw. Tak ustalone nazwy są oficjalnymi nazwami urzędowymi. Wszystkie inne formy nazw są nazwami potocznymi.

Nazwa miejscowości Trzcińsko-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest właśnie formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Trzcińsko Zdrój, jest natomiast formą potoczną. Do niedawna forma Trzcińsko Zdrój była jednak podawana jako poprawna przez słowniki języka polskiego (np. przez "Nowy słownik ortograficzny PWN"). Powstawał przez to rozdźwięk pomiędzy formą urzędową nazwy tego miasta, a formą słownikową. Jednak te różnice przestały istnieć w 2004 r. Wtedy to Rada Języka Polskiego uchwaliła, że dwuczłonowe nazwy wszystkich miejscowości z członem "Zdrój" występującym na drugim miejscu, należy pisać z łącznikiem, co znaczy, że również z językowego punktu widzenia obecnie jedynie poprawną formą jest Trzcińsko-Zdrój.

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Trzcińska-Zdroju wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Trzcińsko-Zdrój. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek na Rynku.

Burmistrzowie Trzcińska-Zdroju:

• Zbigniew Tomasz Łodziewski (2002–2006)
• Zbigniew Leszek Kitlas (od 2006)

Mieszkańcy Trzcińska-Zdroju wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 41, senatora z okręgu nr 98, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.