Zielin (powiat gryfiński)

Zielin (niem. Sellin) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Mieszkowice. Według danych z 2010 r. liczyła 704 mieszkańców.

Wieś prawdopodobnie o rodowodzie słowiańskim, znajdowała się od ok. 1250 r. na terytorium powstałej Nowej Marchii. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1334 r., od XIV w. do 1765 r. wieś należała do rodu von der Marwitz; istniały tu dwa majątki, które w późniejszych latach kilkukrotnie zmieniały właścicieli. Od 1945 r. miejscowość leży w granicach Polski.

We wsi znajduje się kościół z ciosów granitowych z 2 poł. XIII w., z barokową wieżą z 1704 r.; wewnątrz trójkondygnacyjny barokowy ołtarz z 1614 r. rzeźbiony w drewnie oraz ambona z 1692 r. Barokowy pałac z XVIII w. użytkowany jest obecnie przez szkołę podstawową.

Od 1996 r. eksploatowane jest złoże ropy naftowej i gazu ziemnego "Zielin", położone we wschodniej części obszaru gminy Mieszkowice.

Układ przestrzenny

Wieś na planie wielodrożnicy, z czytelnym (pierwotnym) założeniem owalnicowym. Zabudowa murowana, ceglana, gł. z końca XIX i pocz. XX w. Dominującym elementem w centrum miejscowości jest kościół, wygrodzony murem kamienno-ceglanym oraz obsadzony starodrzewem (lipa, kasztanowiec). W zach. części wsi usytuowany przynależny pierwotnie do pałacu zespół folwarczny, o zatartej, pierwotnej kompozycji przestrzennej. Barokowy pałac i park zachowały kompozycję przestrzenną założenia, z osiami widokowymi. We wsch. części wsi, po płn. stronie drogi, założono po 1945 r. cmentarz komunalny, o regularnym kształcie, przedzielony niewielkim ciekiem wodnym. Przy drodze w kierunku Zielina, Kiwit i Nowin ulokowane XX-wieczne kolonie, złożone z typologicznie jednorodnych zagród z budynkami o łączonym programie użytkowym (mieszkalno—inwentarskim). Pierzeje odsunięte od drogi, z pasem zieleni przydomowej, zwarte - szczególnie przy drodze do Kiwit. Wszystkie kolonie usytuowane są w kilkusetmetrowej odległości od wsi, tworząc odrębne układy przestrzenne, uzupełniające otoczenie miejscowości.

Nazwa

Nazwa na przestrzeni wieków: Selin (pochodzenie słowiańskie) 1334, 1336; Sellin 1335, 1337; Sellien 1569; Sellin do 1945

Historia

• VIII-poł. X w. - w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego, prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną.
• 960–972 - książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską
• 1005 (lub 1007) - Polska traci zwierzchność nad Pomorzem, w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
• 1112-1116 - w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski
• Pocz. XIII w. - obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa zachodniopomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica
• 1250 - margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje następnie Nowa Marchia
• 2 poł. XIII w. – zbudowano kościół salowy z kostki granitowej, bez chóru i wieży
• 1320-1323 – po wygaśnięciu dynastii askańskiej, Nowa Marchia przejściowo przechodzi we władanie książąt pomorskich
• 1323 – władzę w Nowej Marchii obejmują Wittelsbachowie
• 10.04.1334 – bracia Heinricus, Hermannus i Eckardus Wagenschüzen otrzymują 7 łanów "in villa Selin"; wymienia się 4 pręty jako przynależne do plebanii
• 20.09.1335 – wzmianka pod nazwą Sellin; margrabia Ludwik Starszy nadaje braciom Henningowi i Maciejowi von Jagow, ich kuzynowi Klausowi oraz Henningowi i Arndowi z Uchtenhagen zamek Santok wraz z ½ cła w Santoku, z wsią Czechów (Techowe)i wszystkimi przynależnościami, z prawem rybołówstwa, łąką zwaną Książęca (hertoghen wese), lasem i mostem, a także dochody ze wsi Zielin (Sellin), Smolnica (Berenvelde), Henrichesdorpp (wieś niezidentyfikowana) i Małyszyn (Mertensdorpp), w zastaw za 400 grzywien brandenburskich
• 24.07.1336 – margrabia Ludwik I Stary przekazuje połowę wsi Mikołajowi von Witte (Nycolao Witen), wspominając jednocześnie, że obowiązek wystawienia jeźdźca pancernego (dextrarii servitio) w razie wojny należny do Henninga von der Marwitz (Henningus de Marewiz)
• 1337 – wzmianka w księdze ziemskiej margrabiego brandenburskiego Ludwika Starszego pod nazwą Sellin (w ziemi mieszkowickiej): "Sellin LXXX, dos IIII, Ecclesia I, Otto de Marwitz pro seruitio VIII, pactus XV solidos sed quondam I talentum, due taberne" - wieś liczy 80 łanów, wolne od ciężarów podatkowych są 4 łany parafialne (dos) i 1 łan kościelny (czyli istniał już kościół), lennikiem zobowiązanym do służby konnej jest Otto de Marwitz, pakt (pactus) płacony rycerstwu przez chłopów wynosi 15 szylingów (solidos), lecz w przeszłości wynosił 1 talent (czyli 20 szylingów), we wsi są dwie karczmy. Z tytułu korzystania przez mieszkańców z okolicznych lasów (Merica Smolnitz - puszcza smolnicka) do wypasania np. świń, bydła, dochód margrabiego określono na 5 korców owsa. Wyróżnić można już wówczas dwie linie Marwitzów: smolnicko-zielińską i marwicko-kłodawską.
• 1402-1454/55 – ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
• 1432 - Otto II z Zielina z bratem Wincentym dokonują fundacji (w Myśliborzu) na rzecz kolegiaty myśliborskiej; określeni zostali nobiles, czyli wchodzili w elitarny krąg rycerstwa zamkowego, kategorii ustanowionej przez cesarza Karola IV
• 1433 – podczas wojny polsko-krzyżackiej, okoliczne tereny zostają zdobyte i splądrowane przez Husytów
• 1455 – w Zielinie włada Gerd (Georg) von der Marwitz (?-1470), którego pieczęć na dokumencie z 1448 r. znajdowała się w Archiwum Powiatowym w Chojnie
• 1 poł. XVI w. - żyje Peter von der Marwitz (1508?-1557, małżonka Ursula von Schönebeck), właściciel Grzymiradza, Smolnicy i Zielina; od niego pochodzą cztery linie rodu: z Friedersdorf, Zielina, Smolnicy i Linie. "Dom z Zielina" Marwitzów rozpoczyna się od podpułkownika Baltazara von der Marwitz (ur. 25.03.1600, zm. 28.03.1657, komendant twierdzy Kostrzyn). Ostatnim z tej rodziny właścicielem majątku Zielin był Georg Friedrich von der Marwitz (ur. 31.10.1720 w Zielinie, zm. 7.05.1800 w Gorzowie Wlkp.).
• 21.11.1517 – list lenny elektora Joachima stwierdza, że Claus, Melchior i Hans von der Marwitz ze Smolnicy, Zachariasz i Kaspar z Marwic, Piotr z Grzymiradza i Otto ze Stanowic posiadają do wspólnej ręki m.in. Zielin, połowę opuszczonych pól Babina, jezioro Warnice na warnickim polu, młyn Wielki Smoliniec z obydwoma jeziorami, staw Kuckuck z miejscem młyna, rzekę Smolnicę od młyna Smoliniec Mały po las Dębna, Smolnicę oraz Grzymiradz, (Nowy) Santok z połową miasteczka, Marwice, połowę Tarnowa, ¾ Jenina, ¾ Stanowic
• 1535-1571 - za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
• 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą
• 1569 - właściciel wsi Maurycy (Moritz) von der Marwitz (?-1615) funduje dla kościoła nowy kielich ze złoconego srebra oraz patenę, które służą mieszkańcom wsi do 1945 r. Kielich miał grawerowane na sześciokątnej nodze sceny z Nowego Testamentu, a na patenie wygrawerowany herb fundatora. Napis na kielichu zawierał nazwę wsi: "Anno 1569 Sellien Moritz vo Marwitz".
• 1577-1603 – pastorem (pierwszym znanym z imienia i nazwiska) w Zielinie jest Johann Rossteuscher
• 1592 - obok kościoła na belkach rusztowania zawieszono odlany przez Daniela Schukara nowy dzwon spiżowy (średnica kielicha 85 cm), który znajduje się tam do dziś
• 1603-1635 – kolejnym pastorem jest Michael Fuchs; sprawuje również opiekę nad kościołami filialnymi w Troszynie i Sitnie

• 1614 – syn Maurycego, Hans von der Marwitz (1568-1618) oraz jego żona Anna z domu von der Goltz (1574-1645) fundują ołtarz, który znajduje się w kościele do dziś
• 1618 – umiera Hans von der Marwitz, Zielin w spadku otrzymuje najstarszy syn Baltazar
• 1636-po 1665 – pastorem jest Fryderyk Bracht
• 1637 – wieś zniszczona podczas wojny trzydziestoletniej przez wojska królowej Szwecji Krystyny Wazy pod komendą generała Jana Banera; opuszczona do 1641 r., pastor Fryderyk Bracht przenosi się do nie zniszczonych Warnic
• 1642 – początki odbudowy wsi, pastor Fryderyk Bracht powraca do Zielina, gdzie mieszka tylko jeden gospodarz Georg Viet
• 1692 – kolejny po Baltazarze właściciel, jego syn Curt Hildebrand von der Marwitz funduje znajdującą się do dziś w kościele ambonę zdobioną herbami i wizerunkami Ewangelistów
• 1701 - powstanie Królestwa Prus; właścicielem Zielina zostaje Hans Otto von der Marwitz (1653–1703), syn Hansa, najmłodszego brata Baltazara
• 1703 – po śmierci Hansa Ottona von der Marwitz, właścicielką majątku zostaje wdowa po nim, Emilia (Ämilia) z domu von Derfflinger (ur. 1665, zm. po 1726; ślub wzięli w 1691 r.), córka generała-feldmarszałka Georga von Derfflinger, wraz z synami Georgiem (zm. 1727) i Heinrichem Karlem; do majątku należą także Smolnica i Grzymiradz.
• 1704 - dobudowano do kościoła wieżę i zawieszono w niej dotąd wiszące obok 3 dzwony
• 1718 – spis ziemski Fryderyka Wilhelma I; wieś liczy 25,5 łanów ziemi rycerskiej oraz 10 łanów ziemi chłopskiej, 13 chłopów na 39 łanach, 11 zagrodników na 10 łanach.
• 1720 (lub ok. 1780) - wybudowany zostaje pałac
• 1758 - z Wielkopolski do Nowej Marchii wtargnął ponad 50-tysięczny korpus wojsk rosyjskich pod komendą feldmarszałka Wiliama Wiliamowicza Fermora; Zielin zostaje doszczętnie ograbiony
• 1765 - Georg Friedrich von der Marwitz sprzedaje Zielin majorowi von Levetzow
• 1785 - zmarł w wieku 70 lat pastor Johann Wilke, urzędujący w Zielinie 41 lat
• 1786 – kolejnym pastorem zostaje Benjamin Friedrich Pampe pochodzący z Wierzbnicy pod Myśliborzem; żona – córka poprzednika Fryderyka Christiana Wilke, z którą miał synów: Fryderyka Wilhelma, Henryka, Karola oraz Fryderyka. Jeden z dwóch majątków w Zielinie kupuje Friedrich Hellmuth Anton von Blücher (ur. 04.03.1765 - zm. 09.07.1790, matka Sophie von Levetzow).
• 1790-1795 – brak wzmianki o właścicielach
• 08.10.1795 - majątek za 90 000 talarów kupuje starosta powiatu chojeńskiego Karl Christoph Gottlob von Knobelsdorf (od 1825 wielki koniuszy królewski w Berlinie)
• XVIII/XIX w. – w Zielinie istnieje szkoła

• 1806-1807 – Nowa Marchia pod okupacją wojsk napoleońskich; na mocy traktatu w Tylży w dniu 12.07.1807 r. wojska francuskie opuszczają terytorium państwa pruskiego z wyjątkiem niektórych ważniejszych twierdz, pod warunkiem spłaty bądź zabezpieczenia nałożonej na Prusy kontrybucji wojennej
• 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina- Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach (najpierw w królewszczyznach, następnie w dobrach prywatnych); w zamian za uwłaszczenie dziedzic otrzymywał od chłopa odszkodowanie pieniężne, w postaci robocizny w określonym czasie lub części ziemi, przy czym to nie mogło przekroczyć połowy gospodarstwa chłopskiego
• 1815-1818 - reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; wieś należy do powiatu Chojna, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
• 1816 - obowiązek uwłaszczenia chłopów w Prusach ograniczono do gospodarstw sprzężajnych, tj. posiadających co najmniej dwa zwierzęta pociągowe (konie lub woły)
• 1818 - uwolnienie i uwłaszczenie chłopskich mieszkańców Zielina zakończone ugodą między gminą a właścicielem majątku, starostą von Knobelsdorff
• 05.01.1846 – umiera w wieku 87 lat pastor Benjamin Pampe; synowie i córka fundują istniejącą do dziś w kościele tablicę ku jego czci i zmarłej w 1838 r. żony. Następcą na urzędzie pastora zostaje Friedrich Karl Ferdynand Zedelt, poprzednio przez 20 lat pastor w powiecie myśliborskim.
• 1846 – majątek nabywa pochodząca z Saksonii rodzina von Lüttichau; liczy on wówczas łącznie z folwarkiem Kiwity, Nowiny i Starzyn 6.679 mórg ziemi. Rodzina Luttichau jest fundatorem istniejących do dziś organów kościelnych ozdobionych w nadstawie herbem rodzinnym, przedstawiającym dwa skierowane przeciwko sobie złote sierpy na czerwonym polu.
• 1850 - uwłaszczenie chłopów w Prusach rozszerzono na wszystkie gospodarstwa chłopskie, aczkolwiek do tego czasu wielu chłopów zostało przez panów usuniętych z ziemi lub zbankrutowało
• 1858 - założono w Zielinie kopalnię węgla brunatnego pod firmą "Cons. Tony`s Trost", eksploatującą pokłady węgla o grubości do 1,8 metra.
• 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonej Drugiej Rzeszy Niemieckiej
• 08.10.1875 - pastor Friedrich Karl Ferdynand Zedelt składa swój urząd
• Ok. 1878 – zamknięto kopalnię węgla brunatnego
• Zima 1886 - do Zielina przybywa wraz z rodziną nowy pastor, Gustav Benn (zm. w 1939 r. w Moryniu), ojciec Gottfrieda Benna
• 05.06.1887 – spłonął hełm wieży kościelnej od uderzenia pioruna, uszkodzone zostały również organy
• 1906 - właścicielem majątku jest Carl Herrmann, następnie dr Schmidt z Dortmundu
• 1907 – w książce adresowej majątków ziemskich znajduje się informacja: "Zielin, majątek rycerski. Powierzchnia całkowita 1799 ha, z tego pól ornych 1195 ha, łąk 51 ha, brak pastwisk, obszary leśne pod wyrąb - 506 ha, drogi, place itd. - razem 29 ha, wody - 18 ha. Pogłowie zwierząt hodowlanych: koni 90 sztuk, bydło rogate jako całość 250 sztuk, z tego krów 65 sztuk, owiec 2500, świń 125. W majątku jest gorzelnia. Właścicielem jest pułkownik Karl von Rohr z Gądna i jego dzieci a majątkiem zarządza ekonom Richard Kretzschmer".
• I wojna światowa - Rekwizycja dzwonów kościelnych, wywieziono dwa młodsze dzwony pozostawiając tylko najstarszy, wiszący na wieży do dzisiaj. Przy kościele ustawiono mały pomnik z nazwiskami kilkunastu poległych z parafii Zielin; zwieńczony figurą Matki Boskiej i ze zdjętymi tablicami, stoi przy kościele do dziś.
• Po 1918 – elektryfikacja i telefonizacja wsi
• Lata 20 XX w. - na miejsce zarekwirowanych dzwonów przekazano dzwony stalowe, wyprodukowane w firmie Ulrich & Weule z Bockenem (firma J. F. Weule współpracująca z odlewnią Ulrich z Apoldy); wiszą do dzisiaj na wieży kościelnej.
• 1919 – parcelacja majątku między mieszkańców wsi, którzy w tym celu założyli towarzystwo rolnicze "Eigene Scholle" (Własna rola). Resztę majątku wraz z pałacem i parkiem kupuje ostatni już właściciel, posiadacz majtku w Troszynie, hrabia Gerd Finck von Finckenstein, który następnie przekazuje je na rzecz państwa. Urządzono w nich szkolę rolniczą dla dziewcząt, działającą pod patronatem organizacji "Arbeitsdienst".
• 1927 – wieś liczy 286 mieszkańców, majątek zaś 724 mieszkańców, grunty wsi 505,9 ha, majątku - 1730,2 ha
• 1929 - we wsi jest 4 posiadaczy dóbr ziemskich: Schmitz (właściciel pałacu), Beyersdorf, Koppe, Koenow
• Lata 30 XX w. - wieś rozbudowuje się w kierunku zachodnim i północnym, zakładanie kolonii rolniczych
• 16.06.1933 – wg spisu ludności Zielin liczy 810 mieszkańców, a sołtysem jest Wilhelm Koppe
• V.1939 – wg spisu ludności Zielin liczy 805 mieszkańców
• 04.02.1945 – zajęcie Zielina przez przez wojska 5 Armii 1 Frontu Białoruskiego
• Od VI.1945 – wysiedlenie rodzin niemieckich, część przeniosła się za Odrę, pozostali głównie do Westfalii
• 25.08.1945 – pierwszy nauczyciel Marian Wojnarowski rozpoczyna działalność szkoły podstawowej w niewielkim budynku przy ul. Kościelnej
• Koniec 1945 – podłączenie prądu elektrycznego we wsi
• Po 1945 – napływ przymusowych polskich wysiedleńców z Kresów Wschodnich, głównie z województw lwowskiego, wileńskiego, nowogródzkiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego; wielu z nich to żołnierze Armii gen. Władysława Andersa i 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty
• 1954 - ogólnopolska reforma podziału administracyjnego wsi, zlikwidowane zostały dotychczasowe zarządy gminne, a w ich miejsce powołane zostały gromadzkie rady narodowe. Na terenie powiatu chojeńskiego powstały gromady: Bielin, Cychry, Dębno, Godków, Góralice, Klępicz, Kłosów, Krajnik Górny, Lubiechów Górny, Mętno, Namyślin, Nawodna, Sarbinowo, Siekierki, Trzcińsko-Zdrój, Warnice, Zielin.
• 1957 – zniesiono gromady Zielin i Kłosów i utworzono gromadę Mieszkowice; powstanie biblioteki w Zielinie, która mieściła się w kabinie operatora filmowego
• 1957-58 – powstanie Koła Gospodyń Wiejskich
• 1975-92 – szkoła podstawowa, ze względu na znaczną degradację budynku pałacu, zostaje przeniesiona i funkcjonuje w innym budynku przy ul. Kościelnej, tzw. „pastorówce”
• 1983 – w kościele wykonano strop modrzewiowy
• 1991 – zawiązanie się Społecznego Komitetu Odbudowy Szkoły – Pałacu; rozpoczęcie remontu budynku dzięki wsparciu Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej, dotacji rządu Kanady oraz dobrowolnemu opodatkowaniu się mieszkańców Zielina na rzecz odbudowy szkoły
• 01.09.1992 – 8-klasowa publiczna Szkoła Podstawowa jest gospodarzem Wojewódzkiej Inauguracji Roku Szkolnego, z udziałem wojewody, parlamentarzystów oraz przedstawicieli Rządu RP
• 1994-95 - renowacja ołtarza, którą na zlecenie Wojewódzkiego konserwatora Zabytków w Szczecinie wykonała Pracownia Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki mgr Tadeusza Makulca ze Szczecina
• 1999 – w związku z reformą oświaty, szkoła podstawowa staje się 6-klasową z oddziałem przedszkolnym
• 06.02.2003 – wznowienie działalności Koła Gospodyń Wiejskich
• 07.06.2008 - pierwsze spotkanie dawnych niemieckich i dzisiejszych polskich mieszkańców Zielina; nabożeństwo ekumeniczne zostało odprawione w kościele przez miejscowego proboszcza ks. Andrzeja Tychońca i pastora Daniela Brülla z Hille koło Minden (Nadrenia Północna-Westfalia).

Ludność

Liczba ludności w ostatnich 3 wiekach (wieś i majątek):

Gospodarka

Od 1996 r. eksploatowane jest złoże ropy naftowej i gazu ziemnego "Zielin", położone we wsch. części obszaru gminy Mieszkowice. Złoże posiada ustanowiony teren i obszar górniczy o powierzchni 1,85 km². Eksploatację prowadzi PGNiG Zielonogórski Zakład Górnictwa Nafty i Gazu na podstawie koncesji nr 44/96 z dnia 31 października 1996 r., udzielonej na okres 15 lat na wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego oraz siarki jako kopaliny współwystępującej. Złoże zostało zarejestrowane przez MOŚZNiL decyzją KZK /2/6557/95 z dnia 15–01–2006.

Zasoby wydobywalne ropy naftowej zostały określone na 230,78 tys. Mg, a gazu ziemnego na 220,86 mln m³ oraz siarki jako kopaliny współwystępującej na 20 tys. Mg. Na złożu prowadzona jest eksploatacja otworowa, ropa naftowa odprowadzana jest na ekspedyt kolejowy w Boleszkowicach. Gaz ziemny po procesie odsiarczania (nowoczesna odsiarczalnia na terenie kopalni) wykorzystywany jest dla celów energetycznych.

• Filia NZOZ Lekarzy Rodzinnych w Dębnie
• Dział Fizjoterapii (Zakład Rehabilitacji) - NZOZ "Vertebron" z Chojny
• Punkt apteczny "Nagietek"
• 2 sklepy spożywcze
• Bar "Pod Dębem"

Edukacja

• Szkoła podstawowa im. Jana Pawła II
• Filia Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Mieszkowicach; obecnie mieści się w budynku szkoły; ok. 10 000 woluminów.
• Młodzież uczęszcza do gimnazjum w Mieszkowicach

Organizacje i instytucje

• Sołectwo Zielin - ogół mieszkańców wsi Zielin, Ranowo, Kiwity, Starzyn stanowi Samorząd Mieszkańców Sołectwa
• Siedziba Leśnictwa (Nadleśnictwo Mieszkowice)
• Ochotnicza Straż Pożarna
• Koło Gospodyń Wiejskich – powstało w latach 1957-58, reaktywacja 06.02.2003 r.; prowadzi warsztaty rękodzielnicze: wiklina, hafty, malowanie, robienie kwiatów z bibuły, dekoracja wnętrz. Podtrzymuje i kultywuje tradycje rodzinne: spotkania wielkanocne i wigilijne, dożynki sołeckie, Święto Zielina. Współpracuje z OSP, Szkołą Podstawową, MGOK w Mieszkowicach, Radą Sołecką, Parafią Zielin oraz z paniami z Fraucenter w Schwedt/Oder.
• Zespół-Chór "Sami Swoi" – powstał w 2004 r. jako mieszany chór kościelny, obecnie śpiewa w czasie uroczystości kościelnych oraz na okolicznościowych imprezach jak dożynki, święta państwowe, festyny.
• Międzyszkolny Uczniowski Klub Sportowy "Zieloni" – powstał w styczniu 1995 r.; sekcje: piłka nożna, skoki narciarskie

Związki wyznaniowe

• Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielinie

Atrakcje turystyczne

• Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - budowla salowa z ciosów granitowych na rzucie wydłużonego prostokąta, bez chóru, z barokową wieżą z 1704 r. (dzwon z 1592 r., ludwisarz Daniel Schukar). Wewnątrz znajduje się trójkondygnacyjny barokowy ołtarz z 1614 r. rzeźbiony w drewnie oraz ambona z 1692 r.
• Pałac – zbudowany w 1720 r. (lub ok. 1780 r.) na piwnicach z XVII w., o zatartych cechach barokowych, użytkowany obecnie przez szkołę podstawową. Wewnątrz dwa pomieszczenia ze stiukami. Wpisany do rejestru zabytków pod nr 496 z dnia 22.12.1965 r.
• Park krajobrazowy – z XVIII w., zachował kompozycję przestrzenną założenia, z osiami widokowymi. Wpisany do rejestru zabytków pod nr 930 z dnia 03.12.1980 r.
• Zespół folwarczny - w zachodniej części wsi, przynależny pierwotnie do pałacu, o zatartej, pierwotnej kompozycji przestrzennej
• Dawna plebania – dom rodzinny Gottfrieda Benna

Znane postaci

• Gottfried Benn - niemiecki lekarz, pisarz i eseista; spędził w Zielinie dzieciństwo
• Ida von Lüttichau - niemiecka artystka i mecenas sztuki; urodzona 30 maja 1798 r. w Zielinie, z domu von Knobelsdorff

Okolice

• Jezioro Zielińskie