Kamień Pomorski

Kamień Pomorski (niem. Cammin in Pommern) – miasto w woj. zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kamień Pomorski. Uzdrowisko położone na Pobrzeżu Szczecińskim, nad brzegiem Zalewu Kamieńskiego. Druga siedziba archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej i tutejszego dekanatu. Zlokalizowany tu jest port morski z basenem rybacko-żeglarskim.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 9094 mieszkańców.

Położenie

Miasto położone jest na Pobrzeżu Szczecińskim, dokładnie Wybrzeżu Trzebiatowskim w rozlewisku cieśniny Dziwny tworzącej tutaj Zalew Kamieński. Miasto leży nad dwoma zatokami zalewu: Karpinką od północy i Promną od zachodu, za którą znajduje się Wyspa Chrząszczewska. Miejscowość znajduje się 90 km na północny wschód od Szczecina.

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 10,74 km².

Kamień Pomorski leży w północnej części Pomorza Zachodniego. W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

Centrum Kamienia Pomorskiego znajduje 7 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego. Miasto ma pośredni dostęp do morza poprzez cieśninę Dziwnę.

Warunki naturalne

Rozlewiska wodne (cieśnina Dziwna i jej części: Zalew Kamieński, Zatoka Cicha) są wykorzystywane do uprawiania sportów wodnych i czynnego wypoczynku na wodzie (żeglarstwa, kajakarstwa, windsurfingu oraz wędkarstwa).

Miasto położone jest na wysokości 10 m n.p.m.

Na terenie miasta występują istotne w lecznictwie źródła solankowe i pokłady borowiny. Walory te przyczyniły się do rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego. Uzdrowisko wykorzystuje obecnie odwiert solanki (Edward II) w pobliżu zakładu balneologicznego oraz złoże borowiny w odległości 200 m od sanatorium, a także wody zmineralizowane z nowego ujęcia w Dziwnówku.

Na terenie katedralnym, znajduje się wirydarz z gatunkami drzew i krzewów.

Pomniki przyrody:

• grupa 4 drzew – lip drobnolistnych (Tilia cordata) – rosnących przy katedrze wzdłuż muru od strony placu Katedralnego.
• wiąz polny (pl. Wolności) – 2 szt.
• żywotnik olbrzymi (przy katedrze).

Klimat

Pod względem klimatycznym Kamień Pomorski należy do dzielnicy bałtyckiej. Zaznacza się tu silnie wpływ klimatu morskiego: wilgotność powietrza, długotrwałość zim, amplituda temperatur.

Jak wynika z danych stacji meteorologicznej w Kamieniu, średnia roczna temperatur na tym obszarze waha się w granicach 7-8,3 °C. Najcieplejszy miesiąc to sierpień, a najchłodniejszy – styczeń. Temperatura maksymalna mieści się w granicach 32,1° do 33,1 °C, a minimalna od -18,6° do -19,2 °C. Roczna suma opadów waha się w granicach 550-650 mm. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210-220 dni. Wiatry wieją najczęściej z kierunku płd.-zach.(SW) i płn.-zach (NW).

Uzdrowisko

Na terenie uzdrowiska znajdują się udokumentowane następujące naturalne surowce lecznicze: złoża torfu leczniczego – borowina, wody lecznicze – solanki.

W uzdrowisku prowadzone jest leczenie w następujących kierunkach: choroby reumatyczne, choroby kardiologiczne i nadciśnienie (w tym wczesna rehabilitacja), choroby dolnych dróg oddechowych, choroby neurologiczne, choroby ortopedyczno-urazowe, choroby dziecięce: (choroby kardiologiczne, choroby dolnych dróg oddechowych, choroby górnych dróg oddechowych).

W Kamieniu Pomorskim znajduje się 5 zakładów lecznictwa uzdrowiskowego:

• szpital uzdrowiskowy „Mieszko”,
• Zakład Przyrodoleczniczy „Feniks”,
• Sanatorium Uzdrowiskowe „Gryf” – pododdział szpitala Mieszko
• Sanatorium Uzdrowiskowe „Chrobry”,
• Sanatorium Uzdrowiskowe „Dąbrówka”.

Historia

Jest wysoce prawdopodobne, że ciągłość udokumentowanej źródłami historii zasiedlenia tego miejsca sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych w okolicach Kamienia istniała miejscowość o nazwie Rugium. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Ptolemeusza z lat 142-147 n.e. Według wielu hipotez miejscowość ta, zasiedlona przez plemię Rugian, znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie Kamienia lub w jego miejscu, i wynika to z położenia tej miejscowości na wschód względem ujścia rzeki Odry oraz z usytuowania względem innych zidentyfikowanych już miejscowości Pomorza.

W IX–XI w. była tu osada rybacka i portowa, która otrzymała prawa miejskie w 1274 r.

W 1176 r. przeniesiono z Wolina i powołano w Kamieniu biskupstwo, które podlegało arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. W latach niepokoju i rywalizacji państw ościennych o Pomorze biskup kamieński uniezależnił się od arcybiskupa gnieźnieńskiego i od ok. 1188 r. podlegał bezpośrednio Rzymowi.

W 1876 r. przypadkowo odkryto źródła solankowe, z czasem zaczęto też stosować borowinę z okolicznych torfowisk.

Kalendarium

• 142-147 n.e. - Rugium na mapie Klaudiusza Ptolemeusza
• IX-X w. - zasiedlone przez plemię słowiańskie (osada rybacka i gród) Wolinian,
• XI wiek - był już tu duży gród (siedziba książąt zachodniopomorskich),
• 1124 - najstarsza zachowana wzmianka o Kamieniu,
• XII wiek - miasto posiada fortyfikacje (wały), plac targowy u wschodniej bramy, port nad Zatoką Karpina; następuje szybki rozwój po upadku Wolina,
• 1176 - przeniesienie siedziby biskupstwa z Wolina,
• 1274 - nadanie praw miejskich lubeckich,
• XIV wiek - Kamień przystępuje do związku hanzeatyckiego,
• 1545 sekularyzacja biskupstwa-powstaje biskupstwo luterańskie, istniejące do 1648
• XVII wiek - miasto staje się własnością najpierw Szwecji później Brandenburgii, następnie aż do końca II wojny światowej - Królestwa Prus,
• 1876 - odkryto lecznicze właściwości tut. źródeł solankowych - Kamień staje się uzdrowiskiem,
• 1892 - otwarcie linii kolejowej łączącej miasto ze Szczecinem,
• 1906 - otwarcie linii kolejowej do Trzebiatowa (linia ta w 1945 roku została rozebrana przez wojska radzieckie),
• 5 marca 1945 - miasto zostaje zdobyte przez Armię Czerwoną; następnie przekazane Polsce,
• 13 kwietnia 2009 - tragiczny pożar hotelu socjalnego.

Pochodzenie nazwy

Nazwa miasta ma pochodzenie wenedyjskie i pierwszy raz pojawia się w żywotach Ottona z Bambergu (u Herborda "civitas ducis Camina", u Eba "castrum magnum Gamin" lub "in urbe Games"). Inne występujące nazwy to Chamin i Camyna. Bulla z 14 października 1140 dla biskupstwa pomorskiego podaje "Chamin cum taberna et foro". W bulli protekcyjnej z 25 lutego 1188 napisano "apud civitatem Camyn". Ostatecznie w XIII w. ustaliła się forma Camin.

Nazwa łączona jest z ogromnym głazem narzutowym (obwód w najszerszym miejscu 20 m) położonym w korycie Dziwny. Ten "Głaz Królewski" służył jako oznacznik w żegludze, przyczyniając się do powstania nazwy miasta.

Galeria

Kamień znajdujący się na północ od miejscowości Buniewice na wyspie Chrząszczewskiej, od którego wzięła się nazwa miasta Kamień Pomorski

Architektura

Zabytki

Na terenie Kamienia Pomorskiego zachował się historyczny układ przestrzenny z okresu średniowiecznej lokacji. Cały obszar Starego Miasta został wpisany do rejestru zabytków. Zespół katedralny w Kamieniu został zakwalifikowany jako pomnik historii. Miasto znajduje się na szlaku zabytków sztuki romańskiej.

• Osiedle Katedralne
  • konkatedra św. Jana Chrzciciela - romańsko-gotycka bazylika, historyczna katedra diecezji pomorskiej, obecnie świątynia pełni funkcje kościoła parafialnego i konkatedry archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej
  • pałac biskupi - renesansowy budynek kurii biskupiej wzniesiony w XV wieku, gruntownie przebudowany w XVI wieku
  • plebania katedralna - budynek kanonii wraz zabudowaniami gospodarczymi wzniesiony w XVIII wieku
  • dom zakrystiana - wzniesiony w XIX wieku, obecnie dom mieszkalny
  • dom dziekana - dworek wzniesiony w XVIII wieku, w latach 1722-1747 mieszkał w nim wynalazca butelki lejdejskiej Ewald von Kleist
  • kanonia - wzniesiona w XVIII wieku, obecnie dom mieszkalny
  • kanonia - obecnie dom sióstr zakonnych
  • dom gminy protestanckiej - wzniesiony w 1934, obecnie dom księży emerytów
  • szkoła - wzniesiona w latach 1907-1909, obecnie szkoła podstawowa
  • dom zakładu panien - wzniesiony w latach 1691-1694, obecnie dom mieszkalny
  • wirydarz katedralny - gotycki wirydarz katedralny z XIII wieku
  • obwarowania katedralne - pozostałości murów osiedla katedralnego
• Stare Miasto
  • kościół Wniebowzięcia NMP - kościół barokowy z XVIII wieku, pierwotnie gotycki, wielokrotnie przebudowywany
  • ratusz - gotycki ratusz miejski z trójarkadowym podcieniem od strony wschodniej i bogatym wystrojem elewacji
  • gmach sądu - budynek sądu rejonowego i aresztu przy ul. Kościuszki
  • kamienice - zabytkowe kamienice przy rynku i ul. Kościuszki
  • obwarowania miejskie - pozostałości murów miejskich
  • Brama Wolińska - gotycka brama miejska z XIV wieku, obecnie siedziba Muzeum Kamieni
  • Wieża Piastowska - gotycka baszta z XIV wieku przylegająca do bramy miejskiej, obecnie siedziba Muzeum Kamieni
• Żalnik
  • cmentarzysko słowiańskie z okresu przedchrześcijańskiego
  • kościół św. Mikołaja - kościół filialny z XIV wieku, rozbudowany w XVII wieku, pełnił funkcję świątyni dla stanów, które nie mogły brać udziału w nabożeństwach w katedrze

Pomniki i miejsca pamięci narodowej

• Pomnik Zwycięstwa
• Pomnik Rybaka
• Obelisk Ewalda von Kleista
• Obelisk pamięci przedwojennej społeczności żydowskiej Kamienia Pomorskiego - głaz odsłonięty 3 kwietnia 2008 roku
• Pomnik Stanisława Staszica

Gospodarka

Miasto ma status uzdrowiska.

W zachodniej części miasta nad zalewem mieści się Port Kamień Pomorski, w którym dobrze rozwinięte jest rybołówstwo indywidualne, żeglarstwo i od kilku lat turystyka pasażerska. Zanikła funkcja transportowo–przeładunkowa pomimo istniejącego w porcie potencjału technicznego.

W powiatowym urzędzie pracy w listopadzie 2008 roku było zarejestrowanych 532 bezrobotnych mieszkańców Kamienia Pomorskiego.

Struktura demograficzna mieszkańców Kamienia Pomorskiego wg danych z 31 grudnia 2007:

Oświata

Na terenie miasta znajdują się 3 przedszkola oraz 2 szkoły podstawowe. Ponadto w Kamieniu Pomorskim znajdują się:

• Publiczne Gimnazjum im. Noblistów Polskich,
• Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Krzywoustego,
• Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica.

Kultura i sport

Imprezy cykliczne w Kamieniu Pomorskim:

• Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, organizowany od 1964 r., najstarsza tego typu impreza na Pomorzu Zachodnim
• Festiwal Współczesnej Kultury Ludowej - dwudniowa impreza folklorystyczna odbywająca się zazwyczaj na przełomie lipca i sierpnia na błoniach nad Zalewem Kamieńskim
• Dni Kultury Chrześcijańskiej "Ottonalia" - cykl różnego rodzaju koncertów, wystaw, odczytów oraz imprez rekreacyjnych. Impreza rokrocznie rozpoczyna się 24 czerwca dla upamiętnienia misji chrystianizacyjnej św. Ottona biskupa Bambergu, który w ten dzień w roku 1124 przybył do Kamienia Pomorskiego
• Regaty na Zalewie Kamieńskim - sztandarową imprezą są tu Eliminacje do Mistrzostwa Świata i Europy w klasie Optimist
• Bieg Niepodległości - impreza organizowana od 1999 r. 11 listopada

Kamieńska drużyna piłki nożnej to MGLKS "Gryf" Kamień Pomorski. Zespół rozgrywa mecze na stadionie przy ulicy Wolińskiej. Klub powstał w 1946 roku i obecnie gra w IV lidze (grupa zachodniopomorska). Klub posiada barwy niebiesko-biało-czerwone.

Media lokalne

W Kamieniu ukazują: tygodnik Dziennik Powiatu Kamieńskiego, dwutygodnik Pomorzanin, zawsze w piątek Głos Szczeciński z dodatkiem Głos Kamienia Pomorskiego. Istnieje także kilka serwisów internetowych z wiadomościami na temat powiatu, spośród których największym jest kamien24.com. W mieście działa również telewizja kablowa Vectra.

Wspólnoty religijne

W Kamieniu Pomorskim działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół rzymskokatolicki do którego należy większość świątyń w mieście,
• Kościół Ewangelicznych Chrześcijan, do którego należy zbór przy ul. Słonecznej.

Transport

Przez miasto przechodzi droga wojewódzka nr 107, która łączy miasto z drogą krajową nr 3 oraz biegnie w kierunku wybrzeża (Dziwnówek). Na południe od miasta droga ta łączy się z drogą wojewódzką nr 106 łączącą miasto z Golczewem i drogą krajową nr 6. Do miasta prowadzi także droga wojewódzka nr 103 odchodząca z Trzebiatowa.

W mieście znajduje się stacja kolejowa, z której odjeżdżają pociągi do Wysokiej Kamieńskiej i Szczecina.

Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin - Szczecin - Bałtyk.

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Kamienia wybierają do rady miejskiej 10 radnych (10 z 15); pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Kamień Pomorski. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz na Starym Rynku.

Burmistrzowie Kamienia Pomorskiego:

• Stefan Oleszczuk (1990–1994)
• Anatol Kołoszuk (1994–1998)
• Ryszard Woźniak (1998–2001)
• Władysław Dwulit (V–IX 2001)
• Andrzej Maciej Jędrzejewski (IX 2001–2006)
• Bronisław Grzegorz Karpiński (od 2006)

W mieście znajduje się starostwo kamieńskie oraz sąd rejonowy.

Mieszkańcy Kamienia Pomorskiego wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Miasta partnerskie

• Bromölla (Szwecja)
• Kowary (Polska)
• Lünen (Niemcy)
• Porvoo (Finlandia)
• Torgelow (Niemcy)

Kamienianie

Lista osób urodzonych w Kamieniu Pomorskim, które mają biogram na stronach Wikipedii:

• Marcin Weiher
• Uwe Johnson
• Bogusław Mamiński
• Przemysław Kita

Ludzie związani z miastem

Ewald Jürgen Georg von Kleist przez 25 lat był dziekanem kamieńskiej katedry.

W latach 1965–1970 w Kamieniu Pomorskim mieszkał i pracował rzeźbiarz Wojciech Gryniewicz, który wspólnie z Adamem Kordalem w 1967 roku założyli pierwsze Kino i Dyskusyjny klub filmowy DKF POWIĘKSZENIE w Kamieniu. Stefan Jędrzejewski, artysta malarz odznaczony w 2009 roku Złotą Wstęgą Kamieńską za zasługi dla kultury Kamienia Pomorskiego.