Dźwirzyno

Dźwirzyno (niem. Kolberger Deep) – wieś sołecka w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg. Miejscowość położona jest nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Szczecińskim, nad jeziorem Resko Przymorskie. Według danych z 30 czerwca 2009 wieś miała 699 stałych mieszkańców.

Dźwirzyno to miejscowość wypoczynkowa posiadająca rozbudowaną bazą wypoczynkowo-turystyczną.

Położenie

Dźwirzyno (przy współrzędnych 54°09′25″N 15°23′45″E / 54.15694, 15.39583) leży w środkowej części wybrzeża woj. zachodniopomorskiego, w północno-zachodniej części powiatu kołobrzeskiego. Miejscowość położona jest nad Morzem Bałtyckiem, na północno-wschodnim brzegu jeziora Resko Przymorskie. Dźwirzyno leży nad rzeką Starą Błotnicą, na Wybrzeżu Trzebiatowskim – jednym z mezoregionów Pobrzeża Szczecińskiego. Wieś jest położona ok. 10 km na zachód od Kołobrzegu.

Dźwirzyno leży na Pomorzu Zachodnim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.

Od wschodu i zachodu, a także od rzeki Błotnicy i brzegu jeziora, miejscowość jest otoczona przez obszary programu Natura 2000, tj. Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski oraz w zbliżonych granicach obszar specjalnej ochrony ptaków "Wybrzeże Trzebiatowskie".

Środowisko naturalne

Wzdłuż szerokiej plaży ciągnie się na wydmach nieduży las sosnowy.

Przy ul. Wyzwolenia 8 rośnie 16 dębów szypułkowych będących pomnikami przyrody. Ich wysokość wynosi od 18 do 20 m; obwód 125–250 cm.

Pomiędzy plażą a obszarem zabudowanym występuje pas wydm nadmorskich o zróżnicowanej budowę i kształcie. Pola wydmowe w Dźwirzynie mają szerokość do 0,5 km i maksymalną wysokość do 15,2 m n.p.m. W zachodniej części miejscowości wydma zanika na szerokość kilkudziesięciu metrów.

Infrastruktura

W Dźwirzynie znajduje się port rybacki na przetoce łączącej jezioro z morzem. Nad Reskiem Przymorskim znajduje się przystań żeglarsko-kajakowa, a także stanica wodna.

W miejscowości znajduje się placówka pocztowa, apteka, posterunek policji, a także kościół pw. Matki Bożej Uzdrowienia Chorych wybudowany w latach 1982–99.

Kultura i turystyka

Dogodne położenie nad morzem i jeziorze Resko Przymorskie sprawia, że oprócz wypoczynku na plaży można tu także wędkować, obserwować przyrodę i uprawiać sporty wodne.

Dźwirzyno jest letniskiem z rozbudowaną bazą wypoczynkowo-turystyczną. Znajduje się tutaj szereg ośrodków wypoczynkowych, kwater prywatnych, kempingów, a także hotel 5-gwiazdkowy i hotel 4-gwiazdkowy.

Od 1996 roku corocznie w lipcu odbywa się Ogólnopolski Bieg "Ku Słońcu" o Puchar Wójta Gminy Kołobrzeg. Zawody odbywają się na trasie Dźwirzyno–Grzybowo–Dźwirzyno o dystansie 10 km i przebiegają plażą, duktem leśnym, drogą asfaltową i drogą betonową do mety.

Pod koniec sierpnia lub na początku września odbywa impreza "Pożegnanie Bocianów", której towarzyszy biesiada, konkursy i zabawy dla dzieci i dorosłych.

Przez miejscowość biegnie międzynarodowy Szlak Rowerowy Wokół Bałtyku (R-10), będący częścią sieci EuroVelo (EV10). Przez miejscowość przechodzi pieszy Szlak Nadmorski. W miejscowościach wypoczynkowych wzdłuż wybrzeża ma przechodzić nadmorska międzynarodowa trasa rowerowa.

Oświata i społeczność

W Dźwirzynie znajduje się szkoła podstawowa oraz gimnazjum społeczne. Najbliższe szkoły ponadgimnazjalne mieszczą się w Kołobrzegu.

Gmina Kołobrzeg utworzyła jednostkę pomocniczą – sołectwo "Dźwirzyno", obejmujące wieś Dźwirzyno oraz niezamieszkaną osadę Wólka. Mieszkańcy wybierają na zebraniu wiejskim sołtysa oraz radę sołecką. Do 15-osobowej Rady Gminy Kołobrzeg, mieszkańcy sołectwa wybierają jednego radnego.

Komunikacja

Przez miejscowość przechodzi modernizowana droga powiatowa nr 0152Z (Kołobrzeg–Mrzeżyno), która ciągnie się dalej wzdłuż wybrzeża do drogi wojewódzkiej nr 109.

Układ komunikacyjny stanowi ulica Wyzwolenia, biegnąca w niewielkiej odległości od morza. Od głównej ulicy odchodzą mniejsze, których większość zostało wyłożonych kostką brukową. Przejazd przez miejscowość w sezonie letnim jest utrudniony ze względu na charakter ulicy przelotowej oraz niepoprawnie zaparkowane na niej samochody.

Najbliższy przystanek kolejowy znajduje się Starym Borku, a najbliższy dworzec w Kołobrzegu (10 km).

Historia

W 1966 roku Dźwirzyno miało 80 stałych mieszkańców, w tym kilka rodzin rybaków.

W latach 1974–2005 Dźwirzyno było uznane przez rząd za miejscowość posiadającą warunki do prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, dzięki czemu mogły być prowadzone tu zakłady lecznictwa. W oparciu o warunki naturalne ustalono dla Dźwirzyna pierwszoplanowe kierunki leczenia: choroby narządów ruchu, choroby układu oddechowego wieku dziecięcego i choroby układu wydzielania wewnętrznego i przemiany materii wieku dziecięcego. Ponadto ustalono drugoplanowy kierunek klimatyczno-usprawniający.

W 2005 r. zbudowano nowy basen portowy ograniczony pirsem.

W 2010 r. wybudowano nowy most nad Błotnicą (Kanałem Resko) (oddany do użytkowania w styczniu 2010 r.). Zastąpił on stary wojskowy most, który był postawiony jako budowla tymczasowa, tuż po wojnie.

Toponimia

Nazwa miejscowości pojawia się w poszczególnych latach: Deruiante 1228, Duirin, Dwyrin 1270, Duverinensia 1305, Old Dep 1618, Colbergsche Deep 1780, Colbergsche Deep 1789, Deep 1819, Colberger Deep 1835. Podejrzewa się, że pierwotną nazwą było *Dŕstьno lub *Dvьr-ino. Nazwa miałaby pochodzić od prasłowiańskiego słowa *dŕsty, -ьve (pol. piasek, żwir) lub pochodnego przymiotnika *dźwirstny.

Późniejsza niemiecka nazwa pochodzi od średnio-wysoko-niemieckiego słowa dêp o znaczeniu kanał, głębia. W następnych wiekach utrwalił się przymiotnik Colbergsche, Colberger, Kolberger ("kołobrzeski"), który dodawano dla odróżnienia od drugiej, pobliskiej miejscowości o tej samej nazwie. Tą określano z kolei jako Treptower Deep ("trzebiatowski", dziś Mrzeżyno).

Nazwa słowiańska została odtworzona przez władze polskie po 1945 roku. W 1947 roku urzędowo wprowadzono nazwę Dźwirzyno.