Iwięcino

Iwięcino (niem.: Eventin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Sianów. W pobliżu wsi przebiega linia kolejowa 202 Gdańsk-Stargard Szczeciński.

Nazwa

Nazwa Iwięcino pochodzi prawdopodobnie od imienia Jewa (Ewa). Wskazują na to dokumenty, w których widnieje nazwa pod postacią Gewenthin (z lat 1262, 1265, 1275, 1278, 1290, 1306, 1308), Jewenthin (z lat 1275, 1278, 1279, 1299, 1308), Jewentin (z lat 1275, 1308), Ewentin (1321, 1497, 1628), Eventin (1780, przed 1945). Istnieją jednak przypadki zapisu w formie Iwentyn (dokumenty z lat 1275 i 1309) oraz Iwenthin (1275, 1278), co może wskazywać na pochodzenie nazwy od słowa iwa oznaczającego wierzbę.

Historia

Pierwsza wzmianka o Iwięcinie pochodzi z 1262 roku. W dyplomie wystawionym przez księcia Wisława II w lutym 1271 roku na prośbę opata klasztoru w Bukowie znajduje się potwierdzenie istnienia wioski.

W 1278 roku biskup kamieński Hermann von Gleichen sprzedał Iwięcino klasztorowi cystersów z Bukow. W roku 1299 miał miejsce spór między rycerzem Detlewem von Stetz a klasztorem o granicę między Iwięcinem i Rzepkowem.

Najprawdopodobniej w XIV wieku założono parafię w Iwięcinie, jednak potwierdzenie jej istnienia znajduje się dopiero w protokołach wizytacji kościołów domeny darłowskiej z lat 1537 i 1545. Do około połowy XIV wieku w akcji lokacji nowych osad przeniesiono wioskę na prawo niemieckie.

W 1512 pochodzący z Iwięcina mistrz Andrzej Wencel wykonał poliptyk dla kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny w Koszalinie.

W 1912 wieś zelektryfikowano, przyłączając do elektrowni w Słupsku. W późniejszych latach przeniesiono podłączenie do Białogardu. Iwięcino obejmowało wtedy obszar 1250,9 ha (12,509 km2) i miało największą powierzchnię w powiecie sławieńskim. W latach 20. XX wieku wybudowano drogę z Iwięcina do Suchej przez Wierciszewo. Przy rozwidleniu dróg wiejskich zasadzono dwa dęby dla upamiętnienia poległych w czasie wojny francusko-pruskiej w latach 1870-1871 oraz wzniesiono kamienny pomnik zwieńczony krzyżem maltańskim poległym w czasie I wojny światowej.

W roku 1939 wieś zamieszkiwało 541 mieszkańców w 132 domach, z których 32 trudniło się rzemiosłem, 5 handlem i komunikacją, 11 było urzędnikami, a pozostali uprawiali rolę. W Iwięcinie przeważały gospodarstwa średnie:

• 16 gospodarstw o powierzchni do 5 ha,
• 28 gospodarstw o powierzchni od 5 do 10 ha,
• 30 gospodarstw o powierzchni od 10 do 20 ha,
• 8 gospodarstw o powierzchni ponad 20 ha.

Pierwsi polscy osadnicy po II wojnie światowej przybyli do Iwięcina już w maj 1945 roku. W latach 70. XX wieku wieś posiadała dom kultury, remizę strażacką, szkołę, ośrodek zdrowia, leśniczówkę i sklep. Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem. W 2006 otwarto współfinansowaną ze środków unijnych świetlicę wiejską. Koszt inwestycji wyniósł 500 tysięcy złotych. Jest to jedyna wiejska świetlica w powiecie koszalińskim, w której można korzystać z Internetu.

Kościół w Iwięcinie

Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem we wsi Iwięcino. Od roku 1960 kościół wraz z otoczeniem (drzewostan i trzy drewniane bramy w ogrodzeniu cmentarnym pochodzące z roku 1725, połowy XVIII i połowy XIX wieku) znajduje się w rejestrze zabytków (nr rej. 293 z dnia 27 września 1960 r.).

Kościół w Iwięcinie powstał pod koniec XIV wieku z inicjatywy cystersów z klasztoru w Bukowie Morskim. Pierwotnie budynek miał 4 wieże, jednak kiedy w roku 1732 piorun zniszczył dwie z nich, odbudowano tylko jedną. Nadano jej pochylenie w kierunku zachodnim aby uchronić ją przed częstymi, silnymi wiatrami zachodnimi. Wieża i nawa kościoła były pokryte gontami dębowymi.

W 1535 roku, w wyniku reformacji kościół przejęli protestanci. Do 1945 w Iwięcinie pracowało 15 pastorów. Spośród nich najdłużej, 50 lat, pełnił swój urząd pastor Mevius. Stary cmentarz, otoczony kamiennym wałem posiadał 3 bramy wejściowe. Każda z nich podlegała jednej z trzech podległych wsi - były to: Iwięcino, Wierciszewo i Belkowo. Ściśle przestrzegano, aby mieszkańcy korzystali wyłącznie z bramy, która do nich należy. Bramy Wierciszewa i Belkowa były znacznie szersze, ponieważ przy nich pastor odprawiał uroczystości pogrzebowe. W Iwięcinie natomiast odbywały się one w domach zmarłych. Każdą z bram zdobiły rzeźbione napisy:

• brama dla Belkowa: "Tu mors, eris porta coeli" (łac. O, śmierci - ty staniesz się bramą do nieba),
• brama dla Wierciszewa: "Gehet zu seinem Toren ein mit Danken" (niem. Przestępujcie Jego bramy z wdzięcznością),

Napis na bramie dla Iwięcina, pochodzącej z 1725 roku, stał się z czasem nieczytelny.

Na jednej ze ścian kościoła wisiało duże epitafium, wyrzeźbione przez pastora Zeidlera, który sprawował swój urząd w latach 1635-1676.

W 1697 roku, za czasów pastora Malichiusa, wykonano na deskach stanowiących sufit kościoła malowidło przestawiające Sąd Ostateczny. W późniejszych latach zostało ono pokryte warstwą tynku. Odkryto je ponownie dopiero w roku 1908. Wtedy również przeniesiono ze strychu kościoła zabytkowy 12-ramienny lichtarz oraz korony znad ambony i chrzcielnicy.

Ołtarz kościoła pochodzi z 1622 roku. Zawiera między innymi rzeźby przedstawiające Jezusa Dobrego Pasterza, Mojżesza z tablicami Dekalogu oraz scenę Ukrzyżowania. Na ścianie kościoła wisi obraz olejny przedstawiający właścicielkę majątku Rzepkowo Katarzynę Marię von Bulgrin. Najstarszy i najmniejszy dzwon w wieży kościoła pochodzi z 1417 roku. Organy wykonano w roku 1908.

W 1998 roku byli niemieccy mieszkańcy wsi ufundowali pomnik ku czci wszystkich zmarłych mieszkańców tych ziem. Odprawiono uroczyste nabożeństwo z udziałem pastora kościoła ewangelickiego. W 2001 roku, kosztem ponad 80 tys. złotych została odnowiona zabytkowa ambona z roku 1688. W roku 2008 kosztem około 45 tys. zł odrestaurowano zabytkowe, renesansowe ławy. W roku 2010 staraniami Społecznego Komitetu z proboszczem parafii na czele, kosztem 500 tys. zł wymieniono gont na całej powierzchni dachu.

Zobacz też

Wioski tematyczne