Boleszkowice (powiat myśliborski)
Boleszkowice (niem. Fürstenfelde – wieś (do 1972 r. miasto) w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Boleszkowice.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Boleszkowice.
Do końca XVII w. herbem miejscowości była pięciopłatkowa czerwona róża z zielonymi liśćmi na białym (srebrnym) polu. Od XVIII w. herbem jest czerwone drewniane koło od wozu z ośmioma szprychami, złotą obręczą i srebrnymi gwoździami na białym (srebrnym) polu.
Położenie
Wieś znajduje się 16 km na północ od Kostrzyna nad Odrą i 45 km na zachód od Gorzowa Wielkopolskiego.
Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego teren na którym położone są Boleszkowice należy do prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.
Typ i układ przestrzenny
We wsi zachował się średniowieczny układ urbanistyczny z czytelną siatką ulic i śródmiejskim placem (obecnie pl. Chrobrego) pełniącym przypuszczalnie pierwotnie funkcję rynku. W wyniku uwarunkowań historycznych miasto nigdy w pełni nie wykształciło się i nie obwarowało.
Toponimia
Pierwotna nazwa patronimiczna wzmiankowana została w 1252 r. jako Bolescouiz. Oznacza ona miejscowość zamieszkaną przez ludzi należących do Bolesława, Boleszka i można ją odtworzyć jako Bolescovici. Było to wówczas popularne imię, również wśród książąt słowiańskich. Niemiecka nazwa Fürstenfelde wywodzi się od Fürst, średnio-dolno-niemieckiego vorste „książę” oraz -feld, średnio-dolno-niemieckiego velt „pole”. Owo „książęce pole” zdaje się być zatem wolnym tłumaczeniem nazwy słowiańskiej i stanowi być może odniesienie do księcia Bolesława Rogatki, do którego należała ziemia kiniecka do 1249 r.
Polska nazwa Boleszkowice została utworzona po r. 1945 na wzór częstych nazw miejscowych z sufiksem –owice od nazwy osobowej Boleszek.
Nazwa na przestrzeni wieków: Bolescouiz 1252; Vurstennuelde 1323; Forstenfelde 1325; Furstenveld 1337; Vurstenuelde 1342; Worstenwelde 1373; Fuerstenfelde 1883.
Środowisko przyrodnicze
Najbliższa okolica bezleśna, zwarte lasy rozciągają się na południe od Boleszkowic, rzeźba terenu urozmaicona. Pod względem stanu środowiska gmina Boleszkowice zakwalifikowana została do grupy A (bardzo dobry).
Rezerwat przyrody „Cisy Boleszkowickie” (Nadleśnictwo Dębno) – ok. 1 km na płd. od wsi; rezerwat florystyczny utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 27.06.1995 r., pow. ogólna 9,38 ha, pow. leśna 8,82 ha.
Historia
- VIII-poł. X w. – w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego, prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną.
- 960–972 – książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską
- 1005 (lub 1007) – Polska traci zwierzchność nad Pomorzem, w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
- X-XII w. – istnieje słowiańskie grodzisko na wyspie jeziora (na płd.-zach. od centrum dzisiejszej wsi), zamykające przejście przez puszczę na szlaku z Pomorza do Ziemi Lubuskiej; formą nawiązywało do grodzisk pierścieniowatych; w zachodniej części wyspy mogła być zlokalizowana osada przygrodowa
- 1112-1116 – w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski
- Pocz. XIII w. – obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa zachodniopomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica
- 1250 – margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje następnie Nowa Marchia
- 07.03.1252 – pierwsza wzmianka pod nazwą Bolescouiz; układ biskupa lubuskiego Wilhelma I z arcybiskupem magdeburskim Wilbrandem w sprawie dziesięcin zawiera również rejestr posiadłości biskupa w postaci Żelewa (Seelow) i Wodynia (Wuhden) na zachód od Odry, miasteczka targowego Ośna razem z przyległościami oraz Górzycy i Boleszkowic (villis Zelou, Bodin, et civitate forensis Osna cum attinenciis, Goriza et Bolescouiz). Osada rolniczo-rycerska uzyskuje prawo targowe, działa też komora celna.
- Po 1252 – na obszarze dawnego grodziska powstaje zamek (umocnione domostwo), zwany potem Kiliansburg (gród św. Kiliana) i Hausburg
- Ok. 1297 – margrabiowie brandenburscy linii starszej Otto IV i Konrad przejmują Boleszkowice od biskupa lubuskiego
- Koniec XIII w. – pośrodku grodu na wzgórzu wzniesiono drewniany kościół, który przetrwał ponad pół wieku
- 1320-1323 – po wygaśnięciu dynastii askańskiej, Nowa Marchia przejściowo przechodzi we władanie książąt pomorskich
- 1323 – władzę w Nowej Marchii obejmują Wittelsbachowie
- 23.04.1325 – wzmianka pod nazwą Forstenfelde; miasteczko jest lennem Michela von Sydow i Fryderyka von Sack
- 1337 – wzmianka w księdze ziemskiej margrabiego brandenburskiego Ludwika Starszego pod nazwą Furstenveld jako „oppidum” – miasteczko bez praw miejskich, lenno rodu von Uchtenhagen, którego jest prawdopodobnie główną siedzibą (bona illorum de Uchtenhagen cum oppido Furtsenveld); zaliczone do ziemi chojeńskiej
- V.1342 – wzmianka pod nazwą Vurstenuelde; papież Klemens VI zleca biskupom wrocławskiemu i poznańskiemu zajęcie się przywróceniem biskupa lubuskiego Stefana II do dóbr już dawno zagarniętych mu przez poddanych margrabiego, w tym miasteczek Ośno i Boleszkowice (Osnam et Vurstenuelde opida)
- 1 poł. XIV w. – wzniesiono kościół z kamieni granitowych; do dziś zachowały się fragmenty dolnej części wieży z ostrołukowym portalem
- 1350 – legat papieski ponawia sentencję klątwy rzuconej przez biskupa lubuskiego Stefana II na margrabiego i jego wasali z rodów Wedel, Vockenrode, Lossow, Wulkow, Storckow, Uchtenhagen, którzy gwałtem zatrzymują mimo trzykrotnych napomnień oppidum seu villa Osno et Vurstenuelde położone w diecezji lubuskiej. Poleca też tamtejszym mieszczanom dochowywanie wierności biskupom i opłacanie należności.
- 14.03.1354 – przy pośrednictwie Henryka, księcia głogowskiego, nowy biskup lubuski Henryk z Bancz (Bentsch) zawiera układ z margrabią Ludwikiem Rzymskim. Margrabia rezygnuje z Ośna i Boleszkowic, biorąc je w lenno od biskupa (Nos episcopus... nostro et ecclesie nomine contulimus iusto pheudi titulo opidum Drossen et villam Vurstenuelde nostre Lubuc dioecesis cum omni iure et dominio) i zachowując prawa do połowy dziesięcin oraz patronat nad kościołem parafialnym we Frankfurcie. W toku dalszych pertraktacji margrabia zobowiązał się wypłacać biskupowi 12 tys. grzywien srebra z dóbr nowomarchijskich położonych w diecezji lubuskiej, co poręczyli komtur i bracia zakonni z Chwarszczan. Układ ratyfikowano 17 czerwca 1354 r.
- 1373 – miasteczko należy do rodu von Wedel, krewnych Uchtenchagenów
- 1401 – pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o kościele – zgoda biskupa lubuskiego Jana na przejęcie wikarii w kościele parafialnym w Dargomyślu po śmierci plebana Wojciecha przez wikarego Andrzeja Unkopa z kościła parafialnego w Boleszkowicach w dekanacie kostrzyńskim
- 1402-1454/55 – ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
- 1405 – w wykazie katedratikum diecezji lubuskiej znajdują się parafie w Boleszkowicach, Dargomyślu i Oborzanach
- 1420 – ród von Sydow posiada 45 łanów pod Boleszkowicami
- 1433 – podczas wojny polsko-krzyżackiej, okoliczne tereny zostają zdobyte i splądrowane przez Husytów
- 1445 – po wygaśnięciu linii rodu von Sydow posiadającej Boleszkowice, zostają one wykupione przez zakon krzyżacki; powstaje folwark, z którego dochody finansują budowę krzyżackiego zamku w Kostrzynie
- 7.04.1454 – burgrabia (zarządca; niem. Hauptmann) zamku kostrzyńskiego Hans von Köckeritz otrzymuje od elektora brandenburskiego Fryderyka II w zamian za odstąpienie zamku w dozywocie Boleszkowice, dochody z Mieszkowic; zachowuje je, mimo, iż 2 października 1454 r. wielki mistrz krzyżacki poleca mu je zwrócić
- 5.01.1459 – Hans von Köckeritz ponownie otrzymuje Boleszkowice w dożywocie
- 1473 – po śmierci Hansa von Köckeritz cała miejscowość wraz z zamkiem i folwarkiem staje się prawdopodobnie własnością elektorską
- XV w. – w miasteczku istnieje murowany ratusz, brak murów obronnych, chronione jest przez wał i rów z wodą wokół niego. Do miasta prowadzą trzy mosty-bramy (wsch., płd. – do zamku i płn.-zach. do Mieszkowic i Chojny). W płd.- zach. części Boleszkowic stoi zamek (dom rycerski) „Kiliansburg” (gród św. Kiliana) na wyspie o tej samej nazwie. Boleszkowice znane są z dorocznych jarmarków płodów rolnych, piwa i wyrobów rzemieślniczych. Wzmianka o rodzie dem Bone (Böne).
- Pocz. XVI w. – zamek zostaje zburzony
- 1536 – miasteczko (i kościół) zniszczone przez pożar, liczba ludności maleje o połowę
- 1535-1571 – za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
- 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą
- 1540 – Boleszkowice jako miasto prywatne wchodzą w skład domeny elektorskiej Chwarszczany
- 1551 – zapiski mówią o posiadaniu przez Boleszkowice ratusza, ławników i sędziego miejskiego
- 1570-1618 – rozwój gospodarki folwarcznej
- 1618-1648 (wojna trzydziestoletnia) – duże spustoszenia w wyniku działań wojennych, spadek ludności o połowę
- 1633 – miejscowość znacznie ucierpiała w wyniku działań regimentu konnego armii Colloredo; spłonął ratusz, kościół i 40 domostwo
- XVII/XVIII w. – założenie parku przy kościele
- 1701 – powstanie Królestwa Prus
- 1718 – pożar kościoła
- Od 1730 – szybki rozwój gospodarki rolnej
- 1736 – wielka powódź we wsiach nadodrzańskich
- 1756-1763 (wojna siedmioletnia) – kolejne spustoszenie wsi
- 25.08.1758 – prusko-rosyjska bitwa pod Sarbinowem
- 1760 – pożar wywołany przez wojska rosyjskie strawił 47 domów wraz z obejściami oraz zniszczył wnętrze kościoła, wieżę zegarową i dzwonnicę
- 2 poł. XVIII w. – rozpoczęto oddzielanie gruntów chłopskich od folwarcznych oraz dokonano uwłaszczenia chłopów w dobrach państwowych; rozwija się gospodarka rolno-folwarczna i rzemiosło; odbudowany zostaje kościół, ratusz, browar, gorzelnia, młyn; w miasteczku są dwie oberże
- 1795 – władze Prus zakazują grzebania zmarłych wokół kościoła (pomimo to pochówków dokonywano tu do pocz. XIX w.); rajcowie miasta wyznaczyli miejsce na nowy cmentarz – piaszczyste wzgórze w płn. części Boleszkowic
- Koniec XVIII / pocz. XIX w. – rozbiórka starego kościoła i budowa nowego
- Pocz. XIX w. – Boleszkowice otrzymują ustrój miejski w ścisłym tego słowa znaczeniu oraz określone dobra ziemskie (119 łanów ziemi uprawnej, 1710 morgów łąk); w miasteczku rozwija się wyrób piwa (23 piwowarów), produkcja płótna lnianego (12 tkaczy; len pochodził z podmiejskich plantacji), cześć mieszkańców utrzymuje się z uprawy tytoniu; największym zakładem jest cegielnia; rozebrano większą część kościoła
- 1806-1807 – Nowa Marchia pod okupacją wojsk napoleońskich; na mocy traktatu w Tylży w dniu 12.07.1807 wojska francuskie opuszczają terytorium państwa pruskiego z wyjątkiem niektórych ważniejszych twierdz, pod warunkiem spłaty bądź zabezpieczenia nałożonej na Prusy kontrybucji wojennej
- 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina- Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach
- 1815-1818 – reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; miasteczko należy do powiatu Kostrzyn, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
- 1823-1845 – budowa drogi bitej do Kostrzyna i Mieszkowic
- 1830 – pożar
- 1836 (1839) – w związku z likwidacją powiatu Kostrzyn, miasteczko przechodzi do powiatu Chojna, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
- 1847 – miasto dotyka epidemia cholery
- 1849 – pożar
- Koniec 1 poł. XIX w.-1858 – nowi fundatorzy i mieszkańcy gruntownie przebudowują i rozbudowują kościół w stylu neogotyckim, częściowo wykorzystując kamień ze średniowiecznej budowli
- 1850 – znaczny rozwój miasta (203 domy i 320 budynków gospodarczych), największym zakładem przemysłowym jest cegielnia
- Poł. XIX w. – działa szkoła podstawowa
- 1853 – powstaje droga bita na odcinku Mieszkowice – Boleszkowice – Kostrzyn
- 1857 – zakończono budowę nowego kościoła, częściowo wykorzystując kamienie z poprzedniej budowli. Z wcześniejszego kościoła pozostała dolna część wieży.
- 1865/70 – kościół otrzymał organy usytuowane na chórze
- 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonej Drugiej Rzeszy Niemieckiej
- 1877 – powstaje linia kolejowa na trasie Szczecin – Kostrzyn nad Odrą; dworzec kolejowy zbudowany na miejscu koszar
- Koniec XIX w. – proces przechodzenia części ziemi z rąk wielkich posiadaczy do indywidualnych chłopów (tzw. kolonizacja wewnętrzna)
- Pocz. XX w. – wybudowano kaplicę cmentarną (dom pogrzebowy)
- 1910 – otwarto prywatną szkołę średnią
- 1914-1918 (I wojna światowa) – upadek gospodarczy miasteczka
- 1919–1939 – w Boleszkowicach działają: młyn motorowy, kuźnia, niewielki warsztat kowalsko-mechaniczny, piekarnia oraz cegielnia w okolicy miasta; usługi: apteka, poczta, 2 lekarzy, 2 dentystów, przedszkole; organizacje: straż pożarna, klub gimnastyczny oraz jeździecki; głównym źródłem utrzymania pozostaje rolnictwo (ok. 50% ludności); powierzchnia miasta 2400 ha, z tego użytki rolne i ogrody 1950 ha
- 1925-1937 – zbudowano lokalną gazownię na gaz organiczny
- 31.01.1945 – jednostki 2 armii pancernej (generała pułkownika S. Bogdanowa) oraz 5 armii uderzeniowej (generała N. Bierzanina) 1 Frontu Białoruskiego (marszałka G. Żukowa) nacierając w kierunku Czelina i Kostrzyna forsują Odrę, zdobywając przyczółki na zachodnim brzegu w rejonie Kienitz
- 2.02.1945 – mieszkańcy miasteczka, zaskoczeni pojawieniem się jednostek radzieckich, opuszczają domostwa
- 2-7.02.1945 – 1 korpus zmechanizowany pod dowództwem generała lejtnanta S. M. Kriwoszeina, wchodzący w skład 2 armii pancernej, wydzielone jednostki 5 armii uderzeniowej oraz 82 dywizja piechoty 61 armii prowadzą działania mające na celu oczyszczenie z oddziałów niemieckich terenów na wschodnim brzegu Odry w powiecie chojeńskim
- 4.02.1945 – zajęcie Boleszkowic przez 5 armię uderzeniową 1 Frontu Białoruskiego; zniszczenia sięgają 15%
- V.1945 – początek napływu osadników; w większości są to rodziny żołnierzy 1 Armii WP z byłych wschodnich terenów polskich (w ok. 90% pochodzący ze wsi), następnie grupa z okolic Kielc, a także z Bieszczadów.
- 07.05.1945 – powstaje zarząd miejski
- 06.06.1945 – w mieście zarejestrowanych jest 47 Polaków i prawie tyle Niemców; nadal funkcjonuje niemiecka nazwa Fürstenfelde, później pojawia się nazwa Bolesławice
- 24.06.1945 – akcja wysiedlenia Niemców z Boleszkowic
- 14.07.1945 – burmistrzem Boleszkowic z nominacji zostaje Józef Latuszak, a dotychczasowy burmistrz Tomasz Kaźmierczak obejmuje stanowisko wiceburmistrza
- 08.1945 – zaczęto wydawać gazetę „Osadnik Wojskowy”; powstała miejscowa organizacja PPS
- 09.1945 – powstaje miejscowa organizacja PPR
- 04.09.1945 – rozpoczyna działalność 4-oddziałowa szkoła podstawowa, mieszcząca się w jednej izbie w byłym ratuszu; pierwszym nauczycielem i kierownikiem szkoły został Aleksander Jagielnicki; jego następczynią wkrótce zostaje Helena Korzeniewska
- 10.1945 – na pieczątce miejskiej figuruje już nazwa Boleszkowice
- 14.10.1945 – na polecenie władz wojewódzkich zostaje zorganizowana Tymczasowa Rada Narodowa jako organ doradczy przy Zarządzie Miejskim
- XI.1945 – kościół jest obsługiwany przez księdza z Mieszkowic, a następnie włączony do parafii Nowy Dąb (Dębno)
- 1945-1946 – powstaje posterunek MO, agencja pocztowa
- 21.01.1946 – ukonstytuowała się Miejska Rada Narodowa
- 1946 – szkoła podstawowa zostaje przeniesiona do budynku mieszkalnego (obecnie nieistniejącego) przy ul. Świerczewskiego
- 13.06.1946 – konsekracja kościoła
- 1947 – uruchomienie młyna; powstaje zakład usług traktorowych dla rolnictwa
- 1948 – powstaje Gminna Spółdzielnia, w następnych latach połączona z GS Dębno
- 01.08.1948 – zostaje utworzona gmina miejska i wiejska Boleszkowice (9 gromad)
- 16.01.1949 – powstaje biblioteka gminna
- 5.10.1949 – oddanie do użytku obecnego budynku szkoły
- 23.06.1950 – likwidacja Zarządu Miejskiego, powołanie Prezydium Miejskiej Rady Narodowej
- 1.06.1951 – erygowanie parafii pw. św. Antoniego Padewskiego
- 25.09.1954 – likwidacja gmin, pozostaje miasto Boleszkowice i utworzona zostaje Gromadzka Rada Narodowa w Namyślinie (7 gromad)
- 1954 – do miasta przyłączono gromadę Wierutno
- 1955 – zmiana biblioteki gminnej na miejską w związku z planowanym otwarciem biblioteki gminnej w Namyślinie
- 11.05.1955 – założenie punktu felczerskiego
- 10.06.1956 – Boleszkowice otrzymują połączenie autobusowe z powiatem
- 1960 – otwarcie kina „Graniczne”
- 1964 – wybudowanie zlewni mleka
- 02.1964 – powołanie do życia Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, kierownik Teresa Macyszyn
- 1965 – wyasfaltowanie ulic
- 1966 – wybudowanie sklepów spożywczych
- 1967 – weszła w życie nowa reforma szkolna, wprowadzono tzw. „ośmioklasówkę”
- 1968 – wybudowanie restauracji „Osadnik”
- Koniec lat 60 XX w. – rozebranie pomnika poświęconego pamięci mieszkańców poległych na polach bitew w czasie I wojny światowej; wzniesiony z granitu szwedzkiego, uwieńczony krzyżem, hełmem i liśćmi laurowo-dębowymi, stał na centralnym placu
- 1971 – założenie filii banku spółdzielczego
- 01.01.1972 – uchwałą PRN w Dębnie Nr XII/42 z dnia 10.09.1971 r. z mocą obowiązującą od 01.01.1972 r. zniesiono miasto Boleszkowice, którego obszar włączony został do gromady Namyślin, powiat Chojna. W wyniku zniesienia miasta przeniesiono siedzibę GRN z Namyślina do wsi Boleszkowice zmieniając jednocześnie nazwę gromady. PPRN w Dębnie fakt likwidacji ustroju miejskiego w Boleszkowicach motywowało koniecznością poprawy sytuacji ekonomiczno-gospodarczej i prawnej rolników – mieszkańców Boleszkowic, którzy stanowili 86% ludności. Jednym z czynników uzasadniających projekt zniesienia miasta był brak możliwości aktywizacji i jego rozwoju z uwagi na nieistniejący przemysł. Na ten też temat w Boleszkowicach wcześniej przeprowadzone zostały konsultacje zarówno z mieszkańcami miasta, jak i z Miejską Radą Narodową. W wyniku tych rozmów MRN w Boleszkowicach zaopiniowała negatywnie wniosek PRN w Dębnie w sprawie zniesienia ustroju miejskiego, uzasadniając to tym, iż powyższe zmiany nie są zgodne z odczuciami mieszkańców. Niemniej mimo sprzeciwu mieszkańców i samej MRN zniesienie ustroju miejskiego w Boleszkowicach stało się faktem dokonanym. Ostatnia sesja MRN w Boleszkowicach odbyła się 05.11.1971 r.
- 1972 – zmeliorowanie pól
- 1974 – założenie wodociągów wiejskich
- 1975 – w wyniku reformy administracyjnej Boleszkowice jako gmina wiejska znajdują się w granicach województwa gorzowskiego
- 1976 – wybudowanie Gminnego Ośrodka Zdrowia
- 1978 – oddanie do użytku budynku Urzędu Gminy
- 1979 – wybudowanie Osiedla 40-Lecia, remizy OSP, bloku mieszkalnego dla pracowników administracji
- 1996 – likwidacja jednostki wojskowej
- Od 1997 – w wyniku reformy administracyjnej Boleszkowice znajdują się w ramach województwa zachodniopomorskiego
- 1997/98 – generalny remont wieży kościelnej (zdjęcie łupku), pokrycie blachą
- 1999 – uruchomienie oczyszczalni ścieków (mechaniczno-biologiczna z neutralizacją biogenów) o przepustowości 225,0 m³/d
- 01.09.1999 – rozpoczęło działalność gimnazjum
- 14.05.2000 – odsłonięcie kamienia pamiątkowego poświęconego pionierom Boleszkowic
- 2001 – założono i uruchomiono nowy zegar na wieży
Pierwsze władze po II wojnie światowej
Burmistrzowie
Lata | Imię i nazwisko |
1945 | Tomasz Kaźmierczak |
1945 | Józef Latuszak |
1945 | Julian Korenko |
1945-1946 | Józef Kwiatkowski |
1946-1947 | Stanisław Dąbrowski |
1947 | Stanisław Skibiński |
1947-1950 | Bolesław Słodczyk |
Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej
Lata | Imię i nazwisko |
1950 | Kazimierz Żurawski |
1951-1952 | Franciszek Pawlaczyk |
1952 | Dariusz Dystel |
1952-1954 | Jan Łyskawa |
1954-1957 | Czesław Kudła |
1957-? | Eugeniusz Kozłowski |
Wójtowie
Lata | Imię i nazwisko |
1945-1948 | Marian Tomaszewski |
1948-1950 | Ludwik Wojciechowski |
1950-1951 | Stefan Jakubowski |
1951-1952 | Henryk Wajner |
1952-1953 | Julian Kopyłowski |
1953-1954 | Henryk Wajner |
Ludność
Rok | Ludność |
1763 | 798 |
1780 | 881 |
1790 | 863 |
1801 | 1022 |
1857 | 1887 |
1875 | 2246 |
1880 | 2198 |
1900 | 2062 |
1910 | 1850 |
1925 | 1752 |
1933 | 1637 |
1939 | 1530 |
15.07.1945 | 358 |
01.12.1945 | 615 |
1948 | 1070 |
1950 | 1127 |
1960 | 1445 |
1967 | 1543 |
1990 | 1417 |
2003 | 1315 |
Gospodarka
Miejscowość o charakterze rolniczym, najwięcej jest gospodarstw drobnych; uprawa zbóż, tj. pszenicy i jęczmienia, w drugiej kolejności pszenżyta i żyta. Użytki rolne są zagospodarowane w następujący sposób (2003 r.):
Użytek rolny | Liczba ha |
Grunty orne | 1852 |
Sady | 29 |
Łąki | 7 |
Pastwiska | 85 |
Dominują gleby klasy IIIa-VI. Część gruntów odłogowana po likwidacji sieci Państwowych Gospodarstw Rolnych na pocz. lat 90 XX w. Brak większych zakładów przemysłowych. Kompleks kolejowy oraz młyn motorowy.
Organizacje i Instytucje
- Urząd Gminy
- Izba Pamięci Narodowej (w budynku Publicznego Gimnazjum)
- Biblioteka Publiczno-Szkolna Gminy Boleszkowice – utworzona w 1946 r. jako punkt biblioteki w Dębnie, od 16.01.1949 r. Gminna Biblioteka Publiczna w Boleszkowicach, od 26.04.1996 r. jako Biblioteka Publiczno-Szkolną Gminy Boleszkowice; ponad 37 tys. woluminów
- Gminny Ośrodek Kultury
Przy GOK funkcjonują zespoły:
-
- Zespół śpiewaczy „Platerówki” – założony w 1980 r., pierwszym instruktorem była Jolanta Matusiak, obecnie Tadeusz Pencak, skład 15 osób. Najważniejsze osiągnięcia: laureat województwa gorzowskiego w przeglądzie PARA i nagroda wojewody w roku 1986, II miejsce w Ogólnopolskim Przeglądzie Zespołów Śpiewaczych i Chórów w Kielcach w roku 1987.
- Kapela ludowa „Cisy” – założona w 1984 r. przez Edmunda Ziołę; najważniejsze osiągnięcia: laureat PARA na szczeblu wojewódzkim 1988, 1989, 1997, 1998, 1999, Międzynarodowych Spotkań Ziemia i Pieśń w Szprotawie 1997, Festiwalu Współczesnej Kultury Ludowej Wolin 1998, 2001, Wojewódzkiego przeglądu zespołów Folklorystycznych Lipiany 1999,2000, Wojewódzkich Spotkań Wykonawców Piosenki Kresowej „Kresowiana” 1997, 1999, 2001, pierwsze miejsce w Międzywojewódzkim Festiwalu Szparagowe żniwa Trzciel 2001, Nagroda Specjalna Wojewody Gorzowskiego za tytuł laureata PARA 1998, Wyróżnienie w III Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Rodzinnej Tczew 2000.
- Kapela ludowa „Małe Cisy” – założona w 2001 r., instruktor Edmund Zioła, skład 10 osób (uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum w Boleszkowicach); najważniejsze osiągnięcia: laureat VI Festiwalu Współczesnej Kultury Ludowej w Kamieniu Pomorskim, X Ogólnopolskich Spotkań Grup Śpiewaczych „Ziemia i Pieśń” w SzprotawaSzprotawie, Wojewódzkiego Przeglądu Folkloru w Lipianach, Międzywojewódzkiego Festiwalu Folkloru w Międzyrzeczu, Powiatowego Przeglądu Folkloru w Boleszkowicach.
- Zespół taneczny „Kleks” – założony w 1999 r., instruktor Beata Stankiewicz. Wyróżnienia na Powiatowym Przeglądzie Grup Tanecznych w Dębnie PARA 2003 i regionalnym Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Dębnie.
- Grupa taneczna „Kama” – założona w 2001 r. przez uczennice, działa przy Publicznym Gimnazjum w Boleszkowicach, instruktor Renata Kędzia, skład 5 osób.
- Zespół instrumentalno-wokalny „Kłams” – założony w 2003 r., skład 5 osób.
- Zespół Dzielnicowych, podlega pod Komisariat Policji w Dębnie
- Koło Gospodyń Wiejskich, założone w 1980 r.
- Ochotnicza Straż Pożarna, założona w 02.1946 r.
- Urząd Pocztowy
- Ośrodek Zdrowia
- Ośrodek Pomocy Społecznej
- Polski Związek Wędkarski, założony w 1970 r.
- Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych
- Związek Koła Terenowego Sybiraków, założony w 08.1999 r.
- Klub Sportowy Chrobry/Dąb II Boleszkowice – powstał w wyniku fuzji klubu „Chrobry” Boleszkowice z Dębem II Dębno w 2001 r., barwy: niebiesko-czerwone; trzy drużyny piłki nożnej: seniorzy, juniorzy i trampkarze (ok. 60 zawodników).
Edukacja
- Szkoła Podstawowa, działa od 1945 r.
- Gimnazjum Publiczne, założone w 1999 r.
- Przedszkole Gminne, założone w 1948 r.
Kontynuacja nauki w szkołach ponadgimnazjalnych może być realizowana w okolicznych gminach – Dębno, Mieszkowice, Kostrzyn nad Odrą.
Parafia
Pierwszą mszę św. kapłan polski odprawił w 11.1945 r. Wierni byli obsługiwani przez księdza z Mieszkowic. Kościół parafialny w Boleszkowicach został poświęcony 13.06.1946 r. i przekazany w administrację Salezjanom z Dębna. Oficjalnie parafię erygowano 01.06.1951 r. Do 1990 r. parafia w Boleszkowicach obsługiwała kościoły w Troszynie i Sitnie. Po ustanowieniu 26.08.1990 r. parafii w Troszynie przeszły one pod duszpasterską opiekę tamtejszych proboszczów.
Proboszczowie:
- 1951-1959 – ks. Witold Golak
- 1959-1966 – ks. K. Pietrzyk
- 1966-1969 – ks. T. Malawski
- 1969-1976 – ks. M. Brzozowski
- 1976-1981 – ks. T. Trzeszczkowski
- 1981-1987 – ks. M. Leśniak (budowa plebanii)
- 1987-1988 – ks. M. Chojnacki
- 1988-1997 – ks. S. Smuniewski (budowa plebanii, generalny remont dachu kościoła)
- 1997-VI.1998 – ks. F. Warniewski (remont kościoła – wykonano posadzkę pomiędzy ławkami i pod chórem)
- Od VI.1998 – ks. Jan Terlikowski.
Atrakcje turystyczne
- Kościół parafialny pw. św. Antoniego Padewskiego – budowa zakończona w 1858 r.; neogotycki kościół orientowany na rzucie krzyża łacińskiego, z 5-boczną apsydą i transeptem. Z pierwotnej części gotyckiej zachowały się partie murów ściany zachodniej i jej portal. Elewacje ozdobione są ostrołukowymi blendami oraz położonymi centralnie oknami z maswerkami. Wieża bogato ozdobna, hełm wieloboczny (podczas remontu 1997-1998 zdjęto łupek i pokryto blachą), zegar z 2001 r. Trzy żeliwne dzwony bez napisów z początku XX w. Wnętrza: drewniany, polichromowany ołtarz (z czasów napoleońskich), prospekt organowy, empory; pozostały wystrój z lat 1975/78; na prawej ścianie płd. tablica marmurowa z historią kościoła i fundatorami. W latach 1865-1870 kościół otrzymał organy usytuowane na chórze, następnie modernizowane i przebudowane. Wpisany do rejestru zabytków pod nr 488.
- kaplica cmentarna – niewielki obiekt murowany wzniesiony w 1 ćwierci XX w.
- cmentarz poewangelicki – zlokalizowany na płn. od Boleszkowic, przy drodze do Sitna; nieczynny
- cmentarz żydowski
- pomnik – poświęcony osadnikom przybyłym do Boleszkowic po 1945 r.
- młyn motorowy – murowany obiekt wzniesiony w latach 30 XX w.
- relikty tradycyjnego budownictwa szachulcowego (ryglowego) – zachowane w formie szczątkowej, m.in. przy ul. Świerczewskiego 3, ul. Poznańskiej 12, ul. Wąskiej 2, Poniatowskiego 5
- zespół budynków stacyjnych z przełomu XIX/XX w.
- kopiec ziemny w miejscu zamku – po zamku nie zachowały się żadne ślady, miejsce to wskazuje jedynie niewielki kopiec w polu, z dala od głównych dróg dojazdowych