Oborzany

Oborzany (niem. Nabern) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno. Według danych z 2010 r. miejscowość liczyła 522 mieszkańców.

Wieś znajdowała się od 1 połowy XIII w. na uposażeniu chwarszczańskich templariuszy i następnie joannitów, od ok. 1250 r. na terytorium powstałej Nowej Marchii. Od 1540 r. Oborzany wchodziły w skład domeny elektora brandenburskiego w Dębnie, następnie stanowiły majątek państwowy do 1945 r. Od 1945 r. leżą w granicach Polski.

Kościół zbudowany został na początku XIV w. prawdopodobnie z fundacji templariuszy, następnie przebudowany w stylu gotyckim; wieża ryglowa dobudowana w 1712 r.

Toponimia

Nazwa na przestrzeni wieków: Oboran 1243; Obran 1262; Obern 1460; Nabern 1500, Nabern do 1945.

Niektóre źródła niepoprawnie identyfikują jako Oborzany wieś Oporino, wymienioną w nadaniu templariuszom przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica posiadłości w Wielkopolsce oraz Chwarszczan wraz z 1000 łanami ziemi między Odrą, Wartą i Myślą – jest to Oporzyn.

Położenie

Wieś położona jest 119 km na południe od Szczecina, ok. 25 km od granicy z Niemcami oraz 2 km na zachód od Dębna.

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski wg Kondrackiego teren na którym położone są Oborzany należy do prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska.

Historia

• VIII-poł. X w. – w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego, prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną.
• 960–972 – książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską.
• 1005 (lub 1007) – Polska traci zwierzchność nad Pomorzem, w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
• 1112-1116 – w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski
• Pocz. XIII w. – obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa zachodniopomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica
• 1241 (lub 1243) – wieś podarowana chwarszczańskim templariuszom wraz z Lubnem przez śląskiego komesa Włosta (Własta) zapewne jako wynagrodzenie strat poniesionych przez zakon w bitwie pod Legnicą
• 1250 – margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje z czasem Nowa Marchia
• 31.12.1262 – wzmianka w dokumentach templariuszy pod nazwą Obran; Jan i Otton z dynastii askańskiej zawierają ugodę z Widekindem (Widekinusem), mistrzem templariuszy w Niemczech i krajach słowiańskich, na mocy którego templariusze w zamian za zrzeczenie się praw do miejscowości leżących przy drodze do Gorzowa (oppidum – prawdopodobnie przedlokacyjna osada targowa pod Kostrzynem, Kłośnica, Warniki, Dąbroszyn, Pudignowe i Witnica) oraz dóbr komandorii w Myśliborzu, otrzymują potwierdzenie posiadania komandorii chwarszczańskiej wraz z dziesięcioma wsiami ( Bogusław, Carkzowe?, Cychry, Dargomyśl, Dębno, Gudzisz, Krześnica, Nyvik?, Oborzany, Sarbinowo). Formą zadośćuczynienia jest dodatkowo wieś Kaleńsko w ziemi kostrzyńskiej, będąca wcześniej w posiadaniu rycerskim
• XIV w. – zbudowano kościół.

• 1300 – wzmianka o istnieniu w Oborzanach parafii, do której należało również Dębno; proboszczem był Herman, przełożony klasztoru w Myśliborzu
• 02.05.1312 – rozwiązanie zakonu templariuszy bullą Ad providam papieża Klemensa V
• 1312 – posiadłości templariuszy na obszarze Marchii zajmują margrabiowie brandenburscy
• 1318 – w układzie zawartym w Cremmen, negocjowanym przez przedstawicieli przeora niemieckiego Pawła z Modeny i Leonarda de Tiburtis, margrabiowie brandenburscy potwierdzają joannitom posiadanie dóbr templariuszy
• 02.04.1335 - w Chwarszczanach wymienia się joannitów jako właścicieli
• 1402-1454/55 – ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
• 1433-34 – zbrojne najazdy dokonane przez wójta krzyżackiego Henryka von Rabenstein na dwór chwarszczański i konfiskata mienia komandorii
• 1434 - zaangażowanie w spór najwyższych władz świeckich i kościelnych kończy spór komandorii chwarszczańskiej z Zakonem krzyżackim wydaniem wyroku korzystnego dla joannitów.
• 1460 – wzmianka w dokumencie margrabiego Fryderyka II pod nazwą Obern; we wsi istnieje dwór joannitów
• 1535-1571 – za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego
• 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą

• 15.06.1540 - komandoria Chwarszczany przejęta przez margrabiego Jana z Kostrzyna od joannitów, którzy zostają zmuszeni do przeniesienia konwentu do Świdwina. Oborzany należą do domeny w Dębnie.
• Wojna trzydziestoletnia (1618-1648) – wieś zniszczona w wyniku działań wojennych
• 1644 - do wsi sprowadzeni zostają nowi gospodarze i zagrodnicy
• 1696 - wieś liczy 18 gospodarzy i 11 zagrodników
• 1701 – powstanie Królestwa Prus
• Wojna siedmioletnia (1756-1763) – wieś kilkukrotnie ograbiona przez wojska rosyjskie
• 1806-1807 – Nowa Marchia pod okupacją wojsk napoleońskich; na mocy traktatu w Tylży w dniu 12.07.1807 r. wojska francuskie opuszczają terytorium państwa pruskiego z wyjątkiem niektórych ważniejszych twierdz, pod warunkiem spłaty bądź zabezpieczenia nałożonej na Prusy kontrybucji wojennej
• 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina- Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach.
• 1815-1818 – reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; wieś należy do powiatu Kostrzyn, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej.

• 1836 (1839) - w związku z likwidacją powiatu Kostrzyn, wieś przechodzi do powiatu Chojna, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
• 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonej Drugiej Rzeszy Niemieckiej
• 1918 – wieś poważnie zniszczona w wyniku pożaru
• 04.02.1945 – zajęcie przez wojska 5 Armii 1 Frontu Białoruskiego
• IX.1945 – uruchomiono szkołę podstawową
• 1950 – do szkoły podstawowej uczęszczało 54 uczniów, nauczał 1 nauczyciel, kierownikiem była Adolfina Ziółkowska
• 2000 – uchwałą Rady Miejskiej w Dębnie, zlikwidowano szkołę podstawową w Oborzanach
• 2004 – budowa kanalizacji sanitarnej

Ludność

Gospodarka

Struktura działalności gospodarczej w lutym 2007 r.:

W Oborzanach funkcjonuje 87 gospodarstw rolnych, nastawione są one na produkcję zbóż (żyto, owies, jęczmień i pszenica), uprawę warzyw oraz hodowlę trzody chlewnej i bydła. Jest to rolnictwo tradycyjne, brak jest gospodarstw nastawionych na produkcję ekologiczną.

Powierzchnia gospodarstw:

Organizacje i instytucje

• Sołectwo Oborzany – ogół mieszkańców wsi Oborzany stanowi Samorząd Mieszkańców Sołectwa. Obecny sołtys – Lucjan Nowak.
• Stowarzyszenie Nasze Oborzany – rejestracja 11 września 2007 r..
• Koło Kultury i Tradycji Rodzinnych - założone w 1960 r. jako Koło Gospodyń Wiejskich; pierwszą przewodniczącą i założycielką była Wanda Pulka. W październiku 1999 r. zmieniono nazwę na obecną. Działa przy Stowarzyszeniu ART Forum w Dębnie.

Edukacja

Dzieci uczęszczają do Szkoły Podstawowej nr 3 w Dębnie, młodzież do gimnazjum publicznego w Dębnie.

Szkoła podstawowa w Oborzanach powstała w październiku 1945 r. i mieściła się w budynku nr 80 (wg stanu na rok 2009 dom mieszkalny p. Kłosowskich). Nauczycielem był wówczas Jan Łąk. W 1946 r. szkołę już 4-klasową (do 1960 r.) przeniesiono do budynku nr 18, nauczycielami były Michalska i Rochozińska. W latach 50. XX w. odbudowano budynek nr 48 i do niego przeniesiono szkołę. Uczniowie wyższych klas (od 5-tej) dojeżdżali do Szkoły Podstawowej nr 2 w Dębnie. Szkołę w Oborzanach zlikwidowano w czerwcu 2000 r., zaś uczniów przeniesiono do Szkoły Podstawowej nr 3 w Dębnie.

Atrakcje turystyczne

• Kościół św. Krzyża