Police

Police (do 1945 niem. Pölitz) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, siedziba powiatu polickiego i gminy miejsko-wiejskiej Police, miasto satelickie Szczecina, położone nad Łarpią i Odrą-Domiążą na Równinie Wkrzańskiej. Port morski na lewym brzegu ujściowego odcinka Odry. Police otacza Puszcza Wkrzańska.

Według danych z 31 grudnia 2009 roku miasto miało 34 120 mieszkańców., co lokuje na 7. miejscu w województwie pod względem liczby mieszkańców.

W Policach znajduje się port morsko-rzeczny na Odrze (4. pod względem przeładunku w Polsce).

Położenie

Police znajdują się w zachodniej części woj. zachodniopomorskiego, we wschodniej części powiatu polickiego. Miasto wchodzi w skład aglomeracji szczecińskiej.

Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 37,31 km².

Police są położone na Równinie Wkrzańskiej nad Odrą i Gunicą (Dolina Dolnej Odry). Południowe krańce miasta wraz z osiedlem Mścięcino leżą na północnych zboczach Wzgórz Warszewskich.

Miasto graniczy administracyjnie ze Szczecinem (około 15 km od centrum miasta), gminą Goleniów i wiejską częścią gminy Police.

Przez Police przebiega droga wojewódzka nr 114, linia kolejowa nr 406 oraz tor wodny Szczecin-Świnoujście.

Warunki naturalne

W granicach administracyjnych miasta Police znajduje się ujście Odry do Roztoki Odrzańskiej.

Ze Wzgórz Warszewskich, na których położone są południowe krańce miasta oraz osiedle Mścięcino, płyną do Polic Przęsocińska Struga i Grzybnica. Przy wschodniej granicy miasta ograniczonej wschodnim brzegiem Odry znajduje się ujście Iny. Inne cieki wodne: Domiąża, Wietlina, ujście Gunicy.

W granicach administracyjnych miasta znajduje się 6 wysp:

• Polickie Łąki
• Wielki Karw
• Mały Karw
• Długi Ostrów
• Mnisi Ostrów (Wyspa Mnichów)
• Skolwiński Ostrów

Dawna wyspa Kiełpiński Ostrów została poprzecinana siecią kanałów, a odgradzający ją od stałego lądu Policki Nurt poprzegradzano w kilku miejscach.

Przyroda

Ujściowy odcinek Odry należący do Polic, znajduje się w specjalnym obszarze ochrony siedlisk "Ujście Odry i Zalew Szczeciński". We wschodniej części miasta utworzono także obszar ochrony siedlisk "Police - kanały".

Na wyspach i terenach nadrzecznych występują trawiaste zbiorowiska roślinne. Występują tu trzcinowiska, będące siedliskiem wielu gatunków ptaków i ryb.

Pochodzenie nazwy

Nazwa miasta pochodzi od słowa polskiego: pole w liczbie mnogiej występującej jako pol. police (oznacza to samo co Polska). Wersja niemiecka jest zgermanizowaną formą wcześniejszej nazwy polskiej (pomorskiej).

Historia

Najwcześniejsze dzieje

W 1260 r. książę zachodniopomorski Barnim I nadał Policom prawa miejskie. Bujny rozwój, usytuowanych tuż przy ujściu Odry zagroził głównemu ośrodkowi Pomorza Zachodniego – Szczecinowi. W celu zahamowania rozwoju Polic, w 1321 r. książę odebrał miastu prawa miejskie i włączył Police w obręb Szczecina. Prawa miejskie zostały przywrócone dopiero w 1808 r.

Okres pruski i niemiecki

W latach 1816-1939 w powiecie Randow. Na przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 r. Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy. 12 lat później linię przedłużono do Trzebieży. Powstanie kolei przyczyniło się do rozwoju przemysłu. W 1938 r. zbudowana została fabryka benzyny syntetycznej (niem. Hydrierwerke Pölitz). Fabryka miała ogromne znaczenie dla przemysłu wojennego III Rzeszy. 15 października 1939 r. miasto zostało włączone w granice Wielkiego Miasta Szczecina.

Okres II wojny światowej

Na okres II wojny światowej na podstawie uchwały rządu niemieckiego 15 października 1939 roku Police zostały włączone w obręb Wielkiego Miasta Szczecin. Działała tu wielka fabryka benzyny syntetycznej (niem. Hydrierwerke Pölitz AG). Przy produkcji benzyny syntetycznej pracowało około 30.000 robotników przymusowych różnych narodowości (m.in. Polacy, Jugosłowianie, Francuzi, Belgowie). Na terenie fabryki założono filię obozu koncentracyjnego Stutthof. Fabryka i miasto były kilkakrotnie celem ataków sił powietrznych aliantów.

Miasto zostało zdobyte 26 kwietnia 1945 r. wraz ze Szczecinem przez wojska radzieckie (2 Front Białoruski-2 Armia Uderzeniowa-116 Korpus Armijny-321 dywizję piechoty dow. Iwan Fieduński) i polskie a we wrześniu 1946 r. zostało przekazane administracji polskiej, po likwidacji tzw. Enklawy Polickiej. Istnienie Enklawy Polickiej opóźniło powojenną odbudowę i rozwój Polic oraz przyczyniło się do lokalizacji siedziby powiatu ziemskiego w Szczecinie (powiat szczeciński obejmował tereny obecnego powiatu polickiego).

Okres po II wojnie światowej

W 1945 r. Police ponownie stały się samodzielnym miastem, powiększonym w 1954 r. o wieś Mścięcino. W tym czasie osiedlono tu kolonię greckich uchodźców, którzy szukali schronienia w Polsce po greckiej wojnie domowej 1946-1948. Podobnie uczyniono w Zgorzelcu w woj. dolnośląskim. Do 1975 r. Police wchodziły w skład powiatu szczecińskiego.

W 1964 r. rozminowano teren na północ od Starego Miasta i rozpoczęto budowę azotowo-fosforowych zakładów nawozów sztucznych, uruchomionych w 1969 r. Działają one do dziś pod nazwą Zakłady Chemiczne Police. Teren pod budowę fabryki zajął m.in. powierzchnię dawnego osiedla Kuźnice, od którego powstała nazwa ulicy, przy której znajduje się fabryka. Dla robotników pracujących w Z. Ch. "Police" powstało osiedle mieszkaniowe Chemik.

Po reformie administracyjnej i likwidacji powiatów w 1975 r. utworzono gminę Police. W 1999 r. po kolejnej reformie Police zostały miastem powiatowym.

Demografia

Ludność miasta Polic na przestrzeni lat, źródła:

Według danych z 30 czerwca 2007 miasto miało 34 220 mieszkańców (7. miejsce w województwie i 4. miejsce w aglomeracji szczecińskiej).

Osoby związane z miastem

• Ludwig Giesebrecht (1792-1873) – historyk, filozof, pedagog i poeta pruski, w latach 1866-1873 mieszkał w obecnej dzielnicy Polic – Jasienicy (Jasenitz), gdzie został pochowany;
• Paul Holz (rysownik) (1883-1938) – rysownik niemiecki, uczył się w szkole podstawowej w Policach, wykonał ilustracje wielu zakątków Polic;
• Modrow Hans (ur. 1928) – niemiecki polityk, ostatni komunistyczny premier NRD (od 13 listopada 1989 do 3 marca 1990), urodził się w Jasenitz, obecnej północnej dzielnicy Polic (Jasienicy);
• Aleksander Doba (ur. 1947) – polski podróżnik, kajakarz i odkrywca, policzanin;
• Krzysztof Toboła (1963-2008) – plastyk, rysownik, karykaturzysta, satyryk. Wielokrotnie nagradzany nagrodami za swoją twórczość. Od 2007 do 2008 roku radny Rady Miejskiej w Policach;
• Eleni Tzoka (ur. 1956) – piosenkarka greckiego pochodzenia, mieszkała i tworzyła wraz z mężem przez dwa lata w Policach.

Honorowi obywatele Polic

Tytuł nadawany ludziom szczególnie zasłużonym dla miasta:

• Ryszard Kaczorowski - ostatni prezydent RP na Uchodźstwie
• Kazimierz Jan Majdański - biskup archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej
• Jan Kazieczko - ksiądz, proboszcz parafii św. Kazimierza Królewicza w Policach

Architektura

Układ urbanistyczny

Miasto podzielone jest na cztery nieformalne dzielnice (zespoły osiedli):

• Stare Miasto,
• Nowe Miasto,
• Mścięcino (od 1954 r.),
• Jasienica (od 1973 r.).

Osiedla nowomiejskie to:

• osiedle Dąbrówka,
• osiedle Gryfitów,
• osiedle Księcia Bogusława X,
• osiedle Anny Jagiellonki.

Dawne miejscowości włączone w granice administracyjne Polic to: Bardo (Szaniec), Czapliniec, Duchowo, Kołpin, Kuźnica.

Zabytki

• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – neogotycki budowla na Starym Mieście,
• Kaplica przykościelna – gotycka kaplica z XV wieku, pozostałość po średniowiecznym kościele na Rynku Starego Miasta (pl. Chrobrego),
• Kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła – gotycka budowla z XIV wieku (przebudowana w 1725 r.) w Policach–Jasienicy,
• Ruiny klasztoru augustianów w Policach-Jasienicy,
• Lapidarium Polickie w Parku Staromiejskim,
• Kamienice z XIX wieku,
• Ratusz z 1906 roku nie został odbudowany po II wojnie światowej.

Zieleń miejska

• Park Staromiejski – park w Starym Mieście. W środku parku znajduje się Lapidarium Polickie. Na wschód od parku znajduje się Kościół Mariacki z XIX wieku,

• Park Solidarności – znajduje się w Nowym Mieście między ul. Piłsudskiegoa ul. Wyszyńskiego. Park utworzono z części lasów Puszczy Wkrzańskiej. Drzewostan sosnowy,

• Skwer Jana Pawła II – zlokalizowany w Nowym Mieście wzdłuż ul. Piłsudskiego na odcinku o długości około 1 km. Skwer przylega do Puszczy Wkrzańskiej. Na terenie skweru znajduje się pomnik Jana Pawła II i kapliczka Matki Boskiej Fatimskiej.

Turystyka i rekreacja

Szlaki turystyczne

Szlaki w Policach i Puszczy Wkrzańskiej:

• żółty pieszy Szlak Policki,
• czerwony pieszy Szlak "Ścieżkami Dzików",
• czerwony Szlak "Puszcza Wkrzańska",
• zielony Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66,
• Ekologiczna Ścieżka Rekreacyjno-Dydaktyczna w Policach,
• Szlak wodny Berlin - Szczecin - Bałtyk (planowany).

Obecnie na terenie dawnej fabryki benzyny syntetycznej wytyczona jest ścieżka dydaktyczno-turystyczna, którą opiekuje się Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Polickiej „Skarb”.

W Policach znajdują się dwie drogi rowerowe:

• od ulicy Roweckiego łączy ona ulicę Tanowską, dalej biegnie do ulicy Kuźnickiej, następnie wzdłuż ZCH Police do ulicy Jasienickiej i do skrzyżowania z ulicą Kamienną gdzie kończy swój bieg,
• z ul. Wyszyńskiego do Siedlic.

Kultura

Teatr, kino, muzeum

Najważniejszą instytucją kulturalną w Policach jest Miejski Ośrodek Kultury przy ul. Siedleckiej w dzielnicy Nowe Miasto. W nim właśnie mieszczą się galerie i sala kinowo-teatralna. W MOK-u działa Kino MOK, Teatr Elipsa i Policka Grupa Teatralna Fabryka Chmur.

W MOK-u działa Galeria Historyczna Polic. Galeria o tematyce związanej z historią ziemi polickiej, została założona przez Jana Maturę w 1997 roku. GHP organizuje zajęcia dydaktyczne i wycieczki terenowe. W zbiorach galerii znajdują się: eksponaty obrazujące osadnictwo na ziemi polickiej na przełomie mezolitu i neolitu, makiety dawnych a nie istniejących współcześnie budynków miasta, pamiątki dotyczące historii Polic i Pomorza.

W budynku ośrodka kultury znajduje się także Galeria "OBOK" będąca ośrodkiem skupiający artystów Pomorza Zachodniego, Meklemburgii – Pomorza Przedniego i Berlina. Galeria prowadzi również działalność edukacyjną.

Biblioteka

W 1948 roku powołano w Policach bibliotekę, której pod koniec lat 60. XX wieku nadano imię Marii Skłodowskiej-Curie. Główna siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Skłodowskiej-Curie znajduje się w kamienicy na Rynku Starego Miasta przy ul. Wojska Polskiego 15.

Media

W Policach wydawany jest "Magazyn Policki", prywatny ilustrowany miesięcznik o profilu społeczno-kulturalno-politycznym. Ukazuje się w gminie Police i gminie Nowe Warpno. Jego nakład to 1200 egzemplarzy. Magazyn ma swoje wydanie internetowe.

Lokalny dwutygodnik polityczno-kulturalny "Wieści Polickie" istnieje od 1999 roku. Ukazuje się w nakładzie 1000 egzemplarzy.

W Policach działa jedna lokalna stacja telewizyjna: TV Kab Police. Jej program jest dostępny w pakiecie operatora telewizji kablowej Vectra SA.

Od 2000 r. w Policach działa portal informacyjny Wirtualne Police - www.police.info.pl

Imprezy cykliczne

Lista imprez cyklicznych odbywających się w Policach:

• Dzień Kultury Greckiej - corocznie, marzec,
• Łarpia Sail Festival - Międzynarodowy Festiwal Piosenki Morskiej i Folk , początek maja,
• Międzynarodowe Dni Polic – Dni Chemika, corocznie, wiosna,
• Jarmark Augustiański w Policach-Jasienicy, corocznie, pod koniec sierpnia,
• Polickie Dni Muzyki "Cecyliada" od 1996, corocznie, listopad.

Sport

Kluby sportowe działające w Policach:

• Klub Piłkarski Chemik Police – występujący w III lidze piłki nożnej (grupa pomorsko-zachodniopomorska),
• PSPS Chemik Police – występujący w I lidze piłki siatkowej kobiet
• Chemik Police – wielosekcyjny klub sportowy,
• UKS Champion Police – występujący w rozgrywkach II ligi tenisa stołowego,
• UK Lekkoatletyczny Ósemka Police – w jego barwach startował m.in. mistrz Europy na dystansie 800 metrów Marcin Lewandowski. Bartosz Nowicki mistrz Polski na dystansie 1500 metrów obecnie startujący w barwach Śląska Wrocław swą przygodę ze sportem rozpoczynał także w polickim klubie,
• Uczniowski Klub Żeglarski BRAS,
• Klub Sportów Walki Police – taekwondo, kickboxing. Klub zrzeszony w Polskiej Federacji Taekwondo i Polskim Związku Kickboxingu.

Sportowe imprezy cykliczne

Lista imprez sportowych odbywających się cykliczne w mieście:

• Gryf Ogólnopolski Bieg na Orientację – maj, corocznie,
• Ogólnopolski Bieg Uliczny Policka Piętnastka – czerwiec,
• Międzynarodowy Turniej Szachowy im. T. Gniota,
• Ogólnopolski Ćwierćmaraton Policki – październik,
• Memoriał im. T. Iwańca w Podnoszeniu Ciężarów (Otwarte Mistrzostwa Polic w Wyciskaniu Leżąc) – listopad,
• Memoriał im. Sebastiana Mindziula (turniej piłki nożnej pamięci tragicznie zmarłego piłkarza Chemika Police) – corocznie, przeważnie w okresie jesienno-zimowym.

Oświata

W Policach znajdują się 4 gimnazja, 5 szkół podstawowych, 7 przedszkoli publicznych, 1 miejski żłobek. Największą placówką oświatową w mieście jest Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza, który oprócz gimnazjum obejmuje liceum ogólnokształcące, technikum, policealne studium zawodowe, zasadniczą szkołę zawodową, zasadniczą szkołę zawodową dla dorosłych. W mieście działa także Pierwsza Prywatna Szkoła Muzyczna I stopnia „Tosca”, będąca szkołą publiczną.

Wspólnoty religijne

Miasto posiada 3 parafie rzymskokatolickie, należące do dekanatu Police. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także w swoim zborze Kościół Zielonoświątkowy w RP. Miejscowy zbór Świadków Jehowy posiada Salę Królestwa.

Gospodarka

Największym przedsiębiorstwem przemysłowym miasta są Zakłady Chemiczne Police, wokół którego rozciągają się tereny inwestycyjne Parku Przemysłowego Police.

Na terenie Polic utworzono podstrefę Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, obejmującą wyznaczone 2 kompleksy.

Główne gałęzie:

• przemysł chemiczny,
• handel,
• usługi budowlane.

Służba zdrowia

Przy ul. Siedleckiej znajduje się część klinik Samodzielnego Publicznego Szpitala Kliniczny im. prof. Tadeusza Sokołowskiego PAM w Szczecinie. Jest to pierwsza placówka szkoły wyższej w historii miasta. Znajduje się tu 5 klinik szpitala: klinika neonatologii, klinika diabetologii i klinika ginekologii, klinika ginekologii i uroginekologii, klinika medycyny matczyno-płodowej i ginekologii, klinika diabetologii i chorób wewnętrznych.

Transport i komunikacja

Transport drogowy

Droga wojewódzka nr 114 odchodząca w Tanowie od drogi wojewódzkiej nr 115 przechodzi przez Police, następnie biegnie w kierunku Trzebieży i Nowego Warpna. Droga przebiega w granicach miasta Police przez Nowe Miasto (ul. Tanowska), Stare Miasto (ul. Grunwaldzka i ul. Kościuszki) oraz osiedle Jasienica (ul. Jasienicka, ul. Dworcowa, ul. Piastów).

Pozostałe drogi wylotowe prowadzą do następujących miejscowości:

• Nowa Jasienica i Karpin (ul. Podgórna),
• Wieńkowo i Tatynia (ul. Kopernika),
• Trzeszczyn-Pomnik (ul. Kuźnicka),
• Siedlice, Leśno Górne i Pilchowo (ul. Wyszyńskiego),
• Szczecin (osiedle Bukowo) przez Park Leśny Mścięcino w Szczecinie-Skolwinie i Przęsocin (ul. Asfaltowa),
• Szczecin-Skolwin (ul. Nadbrzeżna).

Istnieją plany budowy przeprawy mostowej Police – Święta przez Odrę nad Domiążą. Most ma łączyć Police oraz północną część powiatu polickiego, Lubieszyn i lewobrzeżną część Szczecina z węzłem komunikacyjnym w Goleniowie.

Komunikację miejską w Policach zapewnia Szczecińsko-Polickie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne oferując 13 linii autobusowych (w tym 8 łączących ze Szczecinem). Istnieje także linia samorządowa (LS) Police – Trzebież. Komunikacja miejska umożliwia przemieszanie się do kilku wsi gminy Police m.in. Trzeszczyn, Tanowo, Pilchowo, Siedlice, Leśno Górne, Przęsocin.

Kolej

Do 2002 r. czynna była linia kolejowa ze Szczecina do Trzebieży. Na terenie Polic jest 5 stacji / przystanków kolejowych: Police, Police Zakład (ob. zamknięta), Police Chemia i Jasienica a dla podzielonego między Police i Szczecin osiedla Mścięcino przystanek kolejowy Szczecin Mścięcino włączony do Polic z początkiem 2008 roku.

Transport wodny

Police to miasto portowe. Znajdują się tu dwa porty: port morski Police (4. pod względem przeładunku w Polsce) i port rzeczny Police na Odrze. Przez miasto przebiega tor wodny Szczecin-Świnoujście.

Urzędy pocztowe

W mieście czynne są 4 urzędy pocztowe: Police 5 (kod 72-009) (Nowe Miasto), Police 1 (kod 72-010) (Stare Miasto), Police 4 (kod 72-011) (Nowe Miasto), Police 3 (kod 72-015) (Jasienica (Police)).

Administracja

Miasto podzielone jest administracyjnie na 7 osiedli, będących jednostkami pomocniczymi gminy. Każde z osiedli posiada swoją radę osiedla i zarząd. Do osiedli wliczamy: Stare Miasto, Jasienicę, Mścięcino, a także 4 osiedla mieszkaniowe znajdujące się w dzielnicy Nowe Miasto, mianowicie Os. Anny Jagiellonki, Os. Dąbrówka, Os. Gryfitów, Os. Księcia Bogusława X.

Policzanie wspólnie z mieszkańcami terenów wiejskich gminy Police wybierają do swojej rady miejskiej 21 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy ul. Stefana Batorego 3. Miasto jest członkiem Związku Miast Polskich. W Policach znajduje się także starostwo polickie.

Mieszkańcy Polic wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu I. Parlamentarzystów wybierają z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

W Policach znajdują się także 2 biura poselskie: Joachima Brudzińskiego (PiS) oraz Mirosławy Masłowskiej (niezrzeszona).

Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Korsør	Dania	1992
Pasewalk	Niemcy	23 lutego 1999
Nowy Rozdół	Ukraina	28 marca 2002
Korinos	Grecja	30 marca 2008

Zobacz też

• Powiat szczeciński
• Wielkie Miasto Szczecin
• Powiat Randow