Sławno

Sławno (kaszb. Słôwno, niem. Schlawe) – miasto i gmina w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie sławieńskim, położone na Pobrzeżu Koszalińskim, nad rzeką Wieprzą i strugą Moszczenicą, ok. 20 km od wybrzeża Morza Bałtyckiego.

Według danych z 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 13 113 mieszkańców.

Przez Sławno prowadzi także droga krajowa nr 6, która łączy je z Słupskiem (27 km) i Koszalinem (40 km).

Położenie

Sławno jest położone na Równinie Słupskiej, będącej jednym z mezoregionów Pobrzeża Koszalińskiego. Miasto znajduje się w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 15,83 km². Miasto stanowi 1,51% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2002 46% powierzchni miasta stanowią użytki rolne, a 3% – użytki leśne.

Przez Sławno prowadzi także droga krajowa nr 6: łącząca Szczecin z Koszalinem, Słupskiem i Gdańskiem. Odległość miasta od Słupska wynosi: 27 km, od Koszalina: 40 km, a od stolicy województwa - Szczecina: 200 km

Warunki naturalne

Przez główną część miasta przepływa struga Moszczenica, biegnąca z zachodu na wschód. Przez południowo-wschodnią część miasta płynie Kanał Miejski, który obiega Stare Miasto i uchodzi do Moszczenicy. Przez wschodnie obrzeża miasta przepływa rzeka Wieprza.

Historia

Sławno wraz z ziemią sławieńską należał do państwa pierwszych Piastów. Na przełomie XII i XIII wieku książętami sławieńskimi byli Bogusław i jego syn Racibor. Po śmierci tego drugiego ok. 1227 roku miasto przeszło pod panowanie książąt Pomorza Zachodniego, ok. 1236 roku zostaje opanowane przez księcia gdańskiego Świętopełka. Pod panowaniem książąt gdańskich znajdowało się do 1308 roku, kiedy opanowali je zbrojnie margrabiowie brandenburscy, którzy następnie w 1316 przekazali władzę zwierzchnią na rzecz zachodniopomorskich książąt na Wołogoszczy. W 1317 otrzymało prawa miejskie (prawo lubeckie). Po wygaśnięciu dynastii książąt wołogoskich w 1637 miasto stało się częścią ziem Hohenzollernów. W XVIII i XIX wieku miasto miało duże znaczenie w handlu płótnem. W XIX wieku notuje się szybkie uprzemysłowienie - powstała odlewnia żelaza, fabryka maszyn, browar, tartak i olejarnia.

W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 45%. Po odbudowie zniszczeń wojennych nastąpił dalszy rozwój przemysłu.

Do 1975 roku Sławno leżało w województwie koszalińskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego.

Architektura

Cały obszar Starego Miasta Sławna został wpisany do rejestru zabytków.

Lista zabytków w mieście:

• Obwarowania miejskie Sławna - fragmenty murów obronnych z gotyckimi bramami miejskimi: Koszalińską i Słupską (XV wiek).
• Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - gotycka świątynia wybudowana w latach 1326-1364.
• Budynek administracyjno-produkcyjny dawnej fabryki konserw z lat 1927-1928 (ul. Koszalińska 49,projekt - Diedrich Suhr).
• Ratusz w Sławnie (budynek dawnego starostwa) - obiekt z lat 1905 - 1907.
• Kamienica przy ul. Grottgera 8- dawna siedziba szkoły zbudowanej w 1821 roku; obiekt przebudowany pod koniec XIX wieku i po 1945 roku.
• Kościół św. Antoniego Padewskiego z plebanią - dzieło Diedricha Suhra z lat 1925 - 1928.
• Wodociągowa wieża ciśnień z budynkiem dawnego odżelaziacza - założenie z 1927 roku.
• Zespół magazynów zbożowych' (ul. Rapackiego 13), obiekt z XIX wieku.

Obiekty o walorach historycznych:

• Kamienice z XVIII,XIX i początku XX w.
• Zespół dworca kolejowego z końca XIX w. - wieża ciśnień z lat 1910 - 1920.
• Budynek Poczty z pocz. XX w.
• Willa A.Shultza z 1897 r.- do 31 sierpnia 2011 roku siedziba Zespołu Szkół Zawodowych.
• Budynek zespołu szkół z końca XIX (kamień węgielny - 1878) i początku XX wieku(1928).
• Przedwojenna szkoła, aktualnie Gimnazjum nr 1 (projekt Diedricha Suhra).
• Sławieński Dom Kultury - przed II wojną światową Ewangelicki Dom Parafialny, zbudowany w latach 1925-1926 (dzieło Diedricha Suhra).
• Borkowo (cmentarzysko) - najbliższa okolica miasta, cmentarzysko z neolit.
• Sławsko (grodzisko) - stare leże miasta Sławno.
• Stary Kraków (grodzisko) - oddalone o 9 km grodzisko z epoki brązu przypisywane ludności kultury łużyckiej.
• Grzybnica (cmentarzysko) - Goci i Gepidowie, kamienne kręgi, kurhany - w okolicy miasta.

Pomniki i miejsca pamięci narodowej

• Pomnik ku czci żołnierzy Armii Radzieckiej w Sławnie.
• Pomnik Stefana Wyszyńskiego w Sławnie.
• Pomnik Poległych Żołnierzy w Sławnie.
• Pomnik Chrystus przybywa do Sławna.

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców Sławna wg danych z 31 grudnia 2007:

Według danych z roku 2005 średni dochód na mieszkańca wynosił 1626,75 zł.

Według danych z 31 marca 2010 liczba bezrobotnych mieszkańców Sławna obejmowała 865 osób.

Oświata

W mieście znajdują się 4 przedszkola miejskie (w tym jedno przedszkole z oddziałem żłobkowym), 2 szkoły podstawowe, a także kilka szkół ponadpodstawowych:

• Gimnazjum Miejskie nr 1 im. mjra Henryka Sucharskiego.
• Zespół Szkół w Sławnie im. Jana Henryka Dąbrowskiego m.in. liceum ogólnokształcące, profilowane, uzupełniające, dla dorosłych
• Zespół Szkół Agrotechnicznych.
• Zespół Szkół Zawodowych.
• Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Słupsku. Filia w Sławnie
• Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących im. Marii Grzegorzewskiej w Sławnie
• Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Sławnie.

W Sławnie znajdują się dwie biblioteki: Biblioteka Pedagogiczna oraz Biblioteka Miejska.

Sport

W miejscowości swoją siedzibę ma Miejski Klub Sportowy Sława Sławno, założony 13 maja 1946 roku. Rozgrywa swoje mecze na Stadionie Miejskim w Sławnie, który ma pojemność 2.500 miejsc (250 siedzących) oraz wymiary murawy 100 x 60 m. Sława Sławno ma barwy biało-czerwono-czarno-niebieskie. W latach 2001-2006 zespół piłkarski występował w klasie okręgowej (okręg koszaliński grupa północna). W latach 2006-2008 zespół grał w IV lidze w grupie zachodniopomorskiej. W sezonie 2008/2009 klub grał w III lidze pomorskiej i zakończył rozgrywki na 13 miejscu które dawało przez sezonem utrzymanie jednak po zmianie regulaminu IV ligi i wycofaniu się z rozgrywek II ligi Kotwicy Kołobrzeg Sława spadła do IV ligi W 2010 roku Sława spadła do V ligi. W sezonie 2010/2011 Klub z powrotem awansował do IV ligi , trenerem wówczas był, były 5-krotny Reprezentant Polski Grzegorz Lewandowski. Obecnie Sława ABWood Sławno gra w IV Lidze Zachodniopomorskiej a trenerem jest Tadeusz Żakieta.

Komunikacja

Sławno było dawniej stacją węzłową, wkrótce po zakończeniu II wojny światowej rozebrane zostały tory w kierunku Polanowa i Ustki, a w 1997 r. do Korzybia. W 1991 r. zamknięto połączenie kolejowe z Darłowem. Uruchomiono je ponownie w czerwcu 2005 roku. Dzisiaj czynne linie kolejowe ze Sławna prowadzą do Stargardu Szczecinskiego i Gdańska Głównego (linia kolejowa nr 202) oraz do Darłowa (linia kolejowa nr 418).

Administracja

Sławno ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy Sławna wybierają do swojej rady miasta 15 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest urząd miasta przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 9. Sławno należy do stowarzyszeń gmin: Nowa Hanza i Unia Miasteczek Polskich.

Burmistrzowie Sławna:

• mgr Wojciech Ludwikowski (1990 – 2002)
• mgr inż. Mirosław Roman Bugajski (2002 – 2007)
• dr inż. Krzysztof Frankenstein (od czerwca 2007)

Miasto jest siedzibą starostwa sławieńskiego, które mieści się przy ul. Sempołowskiej.

W mieście znajduje się także siedziba wiejskiej gminy Sławno.

Mieszkańcy Sławna wybierają 4 z 17 radnych do Rady Powiatu w Sławnie. Mieszkańcy wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu IV. Parlamentarzystów wybierają z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Koszalinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13. W Sławnie znajdują się 2 biura poselskie: Stanisława Gawłowskiego (PO), Mariana Golińskiego (PiS) oraz biuro senatorskie Piotra Zientarskiego (PO).

Miasta partnerskie

• Ribnitz-Damgarten
• Rinteln
• Trydent (umowę o współpracy podpisano 1 maja 2004)
• Ząbkowice Śląskie (umowę o współpracy podpisano 21 marca 2010)

Sławnianie

Lista osób urodzonych w Sławnie, które mają biogram na stronach Wikipedii:

• Stanisław Biniecki - lekarz, chemik i farmaceuta
• Dariusz Chętkowski - łódzki polonista, autor książek o edukacji w Polsce
• Franz Mehring - teoretyk i historyk marksistowski
• Robert Mioduszewski - bramkarz oraz trener bramkarzy Motoru Lublin
• Marcin Wasilewski - pianista jazzowy; współpracował między innymi z Tomaszem Stańko.
• Agnieszka Włodarczyk - aktorka i piosenkarka
• Bogdan Trojanek - lider zespołu "Terne Roma" (związanego z dawnym, cygańskim zespołem "ROMA"); laureat Orderu Uśmiechu

Lista laureatów odznaki Złoty Gryf Sławieński:

• ks. prałat Marian Dziemianko
• prof. UAM dr hab. Włodzimierz Rączkowski
• Stanisław Poprawski
• Włodzimierz Olszewski
• Derk Stegewentz
• Jan Brewiński
• Andrzej Czesław Wulczyński
• Elżbieta Bronowicka - Stawicka

Kościoły i związki wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki
  • Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Sławnie
  • Parafia św. Antoniego Padewskiego w Sławnie
• Chrześcijański Zbór Świadków Jehowy

Zobacz też

• cmentarz żydowski w Sławnie