
Ocena internautów miejscowości Stargard Szczeciński
Średnia ocena: 3.1
liczba ocen: 18
Ilość ulic: 374
Ilość kodów pocztowych: 2
Współrzedne geograficzne N: 53.333000
Współrzedne geograficzne E: 15.033000
Strefa numeracyjna: Kierunkowy 91
Liczba ludności: 71000
Gęstość ludności: 1454,9 os./km²
Powierzchnia: 48.1 km²
Wysokośc npm: 21
Aglomeracja: 721 861 szczecińska
Rodzaj gminy: miejska
SIMC: 0979596
TERC: 4324314011
Tablice rejestracyjne: ZST
Dzielnica: Giżynek
Dzielnica: Kluczewo
Dzielnica: Mokrzyca
Dzielnica: Mroczeń
Dzielnica: Osetno
Dzielnica: Przedmieście Barnimowskie
Dzielnica: Przedmieście Poznańskie
Dzielnica: Przedmieście Szczecińskie
Dzielnica: Pszczelnik
Dzielnica: Zarzecze
Dzielnica: Źródelnia
Stargard Szczeciński (niem. Stargard in Pommern, Stargard an der Ihna, łac. Stargardia) – miasto i gmina w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, na Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej, nad Iną, trzeci ośrodek miejski województwa (pod względem liczby ludności). Początki istnienia stałych osad ludzkich sięgają VI wieku, jest jednym z najstarszych miast Polski. Najstarsze (obok Szczecina) miasto na Pomorzu – prawa miejskie uzyskało w 1243. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z Santoka do Wolina i ze Szczecina do Kołobrzegu. Ważny węzeł komunikacyjny oraz ośrodek przemysłowy, usługowy i kulturalny. Miasto jest siedzibą powiatu stargardzkiego i gminy. Wraz ze Szczecinem, Świnoujściem, Policami, Goleniowem i Gryfinem tworzy aglomerację szczecińską. Jest trzecim miastem pod względem liczby ludności w województwie i 56. w Polsce.
Według danych z 1 stycznia 2011 miasto miało 69 633 mieszkańców.
Miasto położone jest nad rzeką Iną przy drogach krajowych nr 10 oraz nr 20, w odległości 46 km od granicy państwa, 36 km od Szczecina, 35 km od międzynarodowego portu lotniczego w Goleniowie, 180 km od Berlina i 120 km od Terminalu Promowego Świnoujście. Leży na pograniczu dwóch krain geograficznych: Niziny Szczecińskiej i Pojezierza Pomorskiego, co ma duży wpływ na zróżnicowanie typów krajobrazu w najbliższej okolicy. Przez zachodnią część miasta przebiega 15 południk długości geograficznej wschodniej.
Do 1945 roku miasto administracyjnie należało do prowincji Pomorze, w rejencji szczecińskiej. W latach 1946–1998 do województwa szczecińskiego.
Stargard tworzą następujące dzielnice: Centrum, Stare Miasto, Burzykowo, Giżynek, Kluczewo, Mokrzyca, Mroczeń, Osetno, Przedmieście Barnimowskie, Przedmieście Poznańskie, Przedmieście Szczecińskie, Pszczelnik, Zarzecze, Źródelnia.
Osiedla mieszkalne Stargardu: Osiedle Pyrzyckie, Osiedle Letnie, Osiedle Hallera, Osiedle Zachód, Osiedle Chopina, Osiedle Tysiąclecia, Osiedle Kopernika,Osiedle Lotnisko.
Okoliczne wsie: Grabowo, Grzędzice, Lipnik, Lubowo, Klępino, Kunowo, Skalin, Strachocin, Strzyżno, Święte, Witkowo, Żarowo, Morzyczyn, Motaniec.
Rodzaj użytku | powierzchnia | Udział w pow. miasta |
---|---|---|
Użytki rolne; w tym: | 1412 | 29,4 |
grunty orne | 1289 | 26,8 |
sady | 37 | 0,8 |
łąki | 59 | 1,2 |
pastwiska | 27 | 0,6 |
lasy i grunty leśne | 62 | 1,3 |
pozostałe grunty i nieużytki | 3336 | 69,4 |
Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 48,08 km². Miasto stanowi 3,16% powierzchni powiatu stargardzkiego.
Obecna rzeźba powierzchni Stargardu Szczecińskiego powstała w wyniku działalności lądolodu skandynawskiego, który uformował tzw. linię moren czołowych. Na obszarze Stargardu Szczecińskiego i jego okolic znajduje duże, ponad dwutysięczne skupisko pagórków drumlinowych, zw. stargardzkimi polami drumlinowymi. Wśród rzeźby terenu możemy także wyróżnić moreny denne faliste (we wschodniej części miasta), torfowiska (w okolicach Iny), oraz długie stoki (zarówno po wschodniej jak i zachodniej stronie miasta). Miasto położone jest w całości na terenie mezoregionu Równina Pyrzycko-Stargardzka, oraz na terenie mikroregionów: Równinna Kluczewska, Równina Klępińska, Drumliny Grzędzickie oraz w Dolinach Iny i Małej Iny.
Na terenie miasta dominują gleby brunatne wyługowane i właściwe, gleby pseudobielicowe, a także różnorodne utwory hydrogeniczne. W południowo-zachodniej części Stargardu Szczecińskiego, na obszarze dawnego zastoiska wodnego z okresu plejstocenu występują czarne ziemie. Na obszarach akumulacyjnej działalności lodowców z piasków zwałowych i naglinowych moreny dennej przeważają gleby brunatne, zaś w dolinach rzecznych – mady.
Klasy bonitacyjne na terenie miasta zawierają się w przedziale od II do IV (żytnio-ziemniaczane i pszenno-buraczane). Ze względu na wysoką jakość gleb na Równinie Pyrzycko-Stargardzkiej uprawiana jest pszenica i buraki cukrowe.
Rzeka | Długość rzeki |
---|---|
Ina | 5,8% |
Mała Ina | 2,9% |
Młynówka | 100% |
Kanał Młyński | 100% |
Krąpiel | 1,4% |
Kanał Ulgi | 100% |
Miasto znajduje się w dorzeczu Iny i Płoni (zachodnia część). Największą rzeką przepływającą przez Stargard jest Ina. Przepływa przez miasto na długości ok. 7 km. Jej średnia głębokość waha się od 0,9 do 2,9 m, natomiast szerokość lustra wody 9–26 m. W południowo-wschodniej części Stargardu – Mroczeniu do rzeki wpływa Krąpiel (prawy dopływ), następnie Mała Ina oraz przy granicy administracyjnej miasta Rzepliński Kanał (oba cieki to dopływy lewe). Mała Ina w górnym biegu ponownie przepływa przez miasto we wschodniej części Kluczewa. W obrębie Starego Miasta, za mostem ul. B. Chrobrego do Iny wpływa Kanał Ulgi, a przy ul. Basztowej z rzeki bifurkuje Kanał Młyński (który ponownie wpada do Iny w okolicy ul. Zakole). Przy ul. Nadbrzeżnej do rzeki wpada Młynówka, do której 250 m wyżej wpływa kanał Kruczy Gród.
Ciekiem należącym do dorzecza Płoni jest Gowienica Miedwiańska. Przepływa przez Burzykowo i Słotnicę, w dolnym biegu stanowi ona południowo-zachodnią granicę miasta, opływając od zachodu teren dawnego lotniska w dzielnicy Kluczewo.
Na terenie miasta nie występuję naturalne zbiorniki wodne. Jedynie w Kluczewie znajdują się sztuczne obwałowania odstojników należące do cukrowni.
Stargard położony jest na terenie o wysokich zasobach użytkowych wód podziemnych. Znajduje się tu jeden z Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce – Zbiornik międzymorenowy Stargard-Goleniów nr 123. Jednostkowa wartość zasobów eksploatacyjnych zbiornika w Stargardzie może osiągnąć 500 m3/d/km2.
Stargard spośród miast województwa zachodniopomorskiego jest najbardziej zagrożony wezbraniami powodziowymi. Jest to spowodowane tym, iż poniżej centrum miasta łączą się trzy rzeki (Ina, Mała Ina i Krąpiel) o tym samym reżimie hydrologicznym – śnieżnym, których fale wezbraniowe łączą się na terenie miasta powodując przelewanie się wody przez wały. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi występuje na obszarze miasta poniżej wysokości bezwzględnej 20,62 m (tj. ok. 15% obszaru Stargardu) i wynosi 50 – tj. stany takie mogą występować co drugi rok.
Obszar miasta charakteryzuje się umiarkowanie wilgotnym klimatem, ze średnią roczną temperaturą powietrza na poziomie 9,01 °C (temperatura lata w lipcu wynosi mnimalnie 17,9 °C, zaś zimy w styczniu −1,3 °C). Średnia liczba opadów na miesiąc wynosi 46 mm, a liczba dni deszczowych w roku 181. Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 40. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 220 dni, a jego początek przypada na 31 marca. Różnica w położeniu, odległości od zbiorników wodnych i kierunku wiatrów, mają wpływ na różnicę w sytuacji meteorologicznej Stargardu i Szczecina. Miasto jest jednym z miast o największej średniej temperaturze rocznej. W lipcu 2010r. zanotowano 12 dni z temperaturą 30-35 °C, natomiast 1 dzień (12.07) z temperaturą wynoszącą 36 °C.
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Czer | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rocznie |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Śr. temperatura | -0,46 | 0,35 | 3,28 | 8,36 | 13,79 | 16,69 | 19,09 | 19,03 | 14,24 | 9,68 | 3,61 | 0,41 | 9,01 |
Opady | 38 | 29 | 32 | 38 | 51 | 62 | 71 | 60 | 52 | 43 | 47 | 46 | 569 |
Dane z 31 grudnia 2006:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 70 453 | 100 | 36 561 | 51,9 | 33 892 | 48,1 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 1464,7 | 760,1 | 704,6 |
Stopa bezrobocia na dzień 31 października 2008 wynosiła 4,9%, obecnie wzrosła i w sierpniu 2011 wyniosła 8,0%
Stargard, liczy ok. 70 tys. mieszkańców, plasuje się na trzecim miejscu pod tym względem wśród miast województwa zachodniopomorskiego. W ostatnich latach ludności przybywa nieco wolniej niż w poprzedniej dekadzie. Tendencja spadkowa charakteryzuje również procesy migracji do miasta, oraz ujemny przyrost naturalny.
Przyrost ludności Stargardu w ciągu wieków nie był równomierny. Był on zakłócany przez liczne wojny, klęski żywiołowe oraz epidemie.
Struktura płci i wieku mieszkańców Stargardu wg danych z 31 grudnia 2006
Stargard Szczeciński należy do najstarszych grodów na Pomorzu Zachodnim. Początki jego powstania sięgają VIII – IX wieku, gdy to około 1 km na południe od dzisiejszego centrum rozwinęła się osada Osetno. Jej mieszkańcy przyczynili się do budowy grodu w zakolu rzeki Iny – w okolicy obecnie istniejącej Baszty Białogłówki.
Gród otoczony został wałami drewniano-ziemnymi, a od wschodu i północy dodatkowo chroniło go koryto rzeki Iny. W następnych stuleciach pomiędzy X a XII wiekiem na południe od umocnionego grodziska powstało otwarte podgrodzie. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z Santoka do Wolina i ze Szczecina do Kołobrzegu. Przyspieszony rozwój ośrodka grodowego nastąpił po nadaniu magdeburskich praw miejskich w 1243 lub 1253 roku. W okresie od 1240 do 1248 Stargard znajdował się w domenie biskupów kamieńskich, a nadane w 1243 przez bp. Konrada prawa miejskie w 1253 potwierdził książę pomorski Barnim I. Kwestia ustalenia daty otrzymania praw miejskich jest tym bardziej trudna, gdyż w wyniku pożaru z 1635 spłonęło Archiwum Miejskie, w tym także oryginalny akt lokacyjny. Władze miasta przyjmują za oficjalną wcześniejszą datę. Od 1292 roku Stargard został przeniesiony na prawa lubeckie korzystniejsze dla warstwy kupców i rzemieślników. W mieście zostały osadzone dwa zakony joannitów i augustianów. W bulli papieża Grzegorza IX z dnia 19 marca 1238 roku dotyczącej potwierdzenia nadania posiadłości koło Stargardu na rzecz zakonu joannitów książę Bogusław I nazwany jest księciem Kaszub (duce Cassubie). Do miasta zaczęli przybywać liczni osadnicy z terenu Niemiec i Flandrii, Stargard stał się członkiem związku hanzeatyckiego, wspierającego interesy kupców.
Pod koniec XIII wieku wyburzono obramowania starego grodziska i przystąpiono do budowy murów kamienno – ceglanych, obejmujących zarówno teren dawnego grodu, jak i rozbudowanego podgrodzia. Ina stała się ważną drogą komunikacyjną, którą barkami płynęło zboże i inne towary z ziemi pyrzyckiej i stargardzkiej do krajów zachodnich i nadbałtyckich. Podczas wojny trzydziestoletniej miasto zostało zdziesiątkowane z powodu głodu, chorób i pożarów, wskutek czego liczba ludności spadła o około 90%. Na mocy Traktatu Westfalskiego Stargard od 1648 roku dostał się pod panowanie Brandenburgii, a w 9 lat później przez miasto przejeżdżał hetman Stefan Czarniecki na czele konnicy, w pogoni za wycofującą się armią szwedzką. W okresie od 1668 do 1720 Stargard był stolicą Pomorza Tylnego. Druga połowa XVII i XVIII wieku to okres powolnej odbudowy zniszczonego grodu.
W połowie XIX wieku nastąpił przełom gospodarczy. Stargard w 1846 roku uzyskał połączenie kolejowe ze Szczecinem i Berlinem, a nieco później z Poznaniem i Koszalinem. W 1905 r. miasto liczyło 26907 mieszkańców, w ogromnej większości Niemców.
Oddzielny rozdział w historii stanowi okres II wojny światowej. Cała produkcja przemysłowa została ukierunkowana na potrzeby wojny. W mieście już od 1939 roku powstał duży obóz jeniecki, tzw. Stalag II D. 5 marca 1945 r. Stargard został zajęty przez żołnierzy I Frontu Białoruskiego. Miasto doznało bardzo ciężkich zniszczeń (72%), a jego zabytkowa część (Stare Miasto) spłonęła całkowicie.
Stargard został przekazany Polsce. Nowa administracja dokonała wysiedlenia dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec, zastępując ich Polakami m.in. z Kresów Wschodnich, a także ukraińskimi przesiedleńcami (w ramach akcji "Wisła"). Mimo ogromnej skali zniszczeń udało się zreorganizować gospodarkę miasta i dokonać jego częściowej odbudowy. Już 1 września 1945 otwarto tu pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące. Uruchomiono liczne zakłady przemysłowe. Na początku lat 90. XX wieku Stargard jak i inne miasta przeżył kryzys gospodarczy związany ze zmianą ustroju. W 2003 r. rozpoczął działanie Stargardzki Park Przemysłowy.
Na przestrzeni prawie dziewięciuset lat nazwa miasta zmieniała się wielokrotnie. Nazwa Stargard ma niewątpliwie pochodzenie słowiańskie i stanowi charakterystyczną dla języka pomorskiego postać nazwy "stary gród", występującej w różnych formach na całej Słowiańszczyźnie. Część gard jest bardzo stara – nie doszło tu do metatezy (przestawki) i pozostała niezmieniona, w pozostałych językach słowiańskich zaszła metateza i dlatego po polsku jest gród, po czesku hrad, po rosyjsku город (translit. gorod). Nazwa jest zrostem przymiotnika stary i apelatywu grod (pol. gród)
Inne wytłumaczenie nazwy miasta prezentuje Stampa. Uważa on, że Stargard pochodzi od duńskiej zbitki starn (gwiazda) i gate (brama) tłumaczonej jako Gwiezdna Brama. Jego tezę mogą popierać średniowieczne monety i pieczęcie Stargardu. Trzynastowieczne brakteaty na awersie zdobione były jednowieżową bramą z trzema sześcioramiennymi gwiazdami, na późniejszych monetach znajdowała się trzywieżowa brama z sześcioramienną gwiazdą w przepuście. Pierwsza zachowana do dziś pieczęć Stargardu, pochodząca z XIV wieku, także przedstawia motyw znany ze wcześniejszych brakteatów.
Po raz pierwszy wzmianka o nazwie miasta pojawiła się w 1124, kiedy to kronikarz Ebbo, opisujący misję św. Ottona z Bambergu wspomniał jego pobyt w grodzie Castro Zitarigroda. Kolejny zapis pochodzi z 1140, kiedy to Castro Stargrod wymieniony był w bulli papieża Innocentego II, jako gród mający należeć od tej pory do biskupstwa w Wolinie.
W późniejszym czasie spotykamy wiele form podobnie brzmiących:
W Atlasie nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej ks. prof. Stanisława Kozierowskiego z 1934 roku polska nazwa miasta podana jest w formie Starogard.
Pierwszą powojenną nazwą miasta był Starogród, a następnie Starogard nad Iną. W 1946 r. wprowadzono urzędowo nazwę miasta Stargard. W 1950 wprowadzono urzędowo obecną nazwę miasta Stargard Szczeciński.
W 1999 Towarzystwo Przyjaciół Stargardu rozpoczęło kampanię mającą na celu usunięcie z nazwy miasta przymiotnika szczeciński, wskazując m.in., że ułatwi to cudzoziemcom wymowę oraz podniesie lokalną tożsamość mieszkańców. 28 grudnia 2010 Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami miasta Stargard Szczeciński dotyczących zmiany nazwy miasta Stargard Szczeciński na Stargard, które ustalono na okres od 15 stycznia do 15 marca 2011. W ich wyniku blisko 58% głosujących opowiedziało się za skróceniem nazwy (przy frekwencji wynoszącej 15,7%). 29 marca 2011 Rada Miasta złożyła wniosek do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, za pośrednictwem Wojewody Zachodniopomorskiego, o zmianę urzędowej nazwy miasta Stargard Szczeciński na Stargard oraz gminy miejskiej Stargard Szczeciński. Wniosek ten Wojewoda zaopiniował pozytywnie i przekazał do Ministerstwa, gdzie zaopiniowany został pozytywnie przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych na posiedzeniu w dniach 16-17 maja 2011. Jednak ze względu na brak niektórych niezbędnych wniosków (m.in. wniosku Rady Powiatu Stargardzkiego o zmianę nazwy siedziby władz ze Stargardu Szczecińskiego na Stargard, wniosku Rady Gminy Stargard Szczeciński (gmina wiejska) o zmianę nazwy siedziby władz ze Stargardu Szczecińskiego na Stargard) zmiana nazwy miasta nie może zostać ujęta w projekcie rozporządzenia Ministra SWiA. Według stanu na 2006 rok Stargard był największym w Polsce i jednym z największych na świecie miast z określeniem pochodzącym od innej miejscowości.
Najstarszym trwałym elementem struktury przestrzennej Stargardu jest grodzisko w Osetnie, położone około 1,5 km na południowy zachód od późniejszego miasta, wśród podmokłych łąk szerokiej w tym miejscu doliny Iny. Duży gród o średnicy 200–300 m, dziś prawie nieczytelny w terenie, stanowił miejsce schronienia dla mieszkańców pobliskich nieobronnych osad w Strachocinie, Ulikowie i Stargardzie. Najpóźniej w połowie X wieku gród został opuszczony wskutek utworzenia nowego ośrodka na terenie dzisiejszego miasta – być może wówczas powstała nazwa Zitarigroda (Stargard, stary gród), która pojawiła się w źródłach po raz pierwszy w roku 1124.
Drugi stargardzki gród wzniesiono na przełomie IX i X wieku na sztucznie wyrównanym terenie, otoczonym od wschodu i północy skręcającą tu dawniej Iną, w pobliżu przeprawy przez rzekę oraz istniejącej tu od początku IX wieku nieobronnej osady. Najstarsze umocnienie grodu stanowi wał ziemno-drewniany, zastąpiony w X–XII wieku konstrukcją skrzyniową wypełnioną głazami. Gród funkcjonował od 1295 roku, gdy książę przekazał jego obszar miastu. Pozostałością grodu jest dziś wzniesienie w sąsiedztwie baszty Białogłówki przy północno-wschodnim narożu Starego Miasta.
Położona między grodem i Małą Iną osada przejęła rolę podgrodzia. Wzdłuż moszczonych drewnem ulic stały drewniane chaty, a całość terenu otoczona była wałem z palisadą. Pod koniec XII wieku na wzgórzu po zachodniej stronie Małej Iny osiedlili się joannici. Wokół domu zakonnego powstała wkrótce osada, rozwijająca się w kierunku wschodnim, ku położonemu bezpośrednio nad rzeką placowi targowemu. Nie zabudowany jeszcze teren pomiędzy osadą i targowiskiem zajął wkrótce klasztor oo. Augustianów. W ten sposób w północnej części późniejszego Starego Miasta powstał rozciągnięty w poprzek Iny zespół osadniczy, którego osią była wiążąca wszystkie człony, biegnąca z zachodu na wschód, droga handlowa ze Szczecina do Chociwla i dalej przez Białogard nad brzeg Bałtyku.
Przypływ ludności, jaki nastąpił po nadaniu Stargardowi praw miejskich, pociągnął za sobą dalsze powiększenie zabudowanego obszaru. Warunki fizjograficzne dopuszczały rozwój terytorialny jedynie w kierunku południowym od istniejącego już zespołu osad. Ostateczne granice miasta musiały być ustalone do końca XIII wieku, kiedy przystąpiono do wznoszenia murów obronnych. Średniowieczny Stargard otoczony był od południowego wschodu, wschodu i częściowo północy głównym korytem Iny, a ku zachodowi wspinał się na wydłużone wzgórze górujące nad doliną. Różnica poziomów między punktem położonym najwyżej (Rondel, obok kościoła św. Jana) a miejscem najniższym (brama Młyńska) wynosi ok. 20 m. Przez obszar objęty murami przepływa Mała Ina, dzieląc go na dwie nierówne części. Do 1945 roku w planie Starego Miasta widoczne były ślady osadnictwa przedlokacyjnego w postaci ciągu obecnych ulic Bolesława Chrobrego i Gdańskiej wraz z szeregiem poprzecznych uliczek oraz bardziej regularna siatka bloków zabudowy wytyczonych po 1253 roku.
Już w XIV wieku poza zasięgiem obwarowań powstały dwa przedmieścia zwane Wik (niem. Wiek) i Kępa (niem. Werder). W XV wieku istniały także dwa mniejsze przedmieścia wschodnie, przy drodze do Chociwla i zachodnie św. Jobsta, które nazwę wzięło od kaplicy i szpitala położonego w tym rejonie. Mieszkańcy przedmieść posiadali własny samorząd, w przypadku Kępy utrzymany aż do początku XIX wieku, a ich głównym zajęciem było rolnictwo i ogrodnictwo. Wśród zabudowy przedmieść obok domów mieszkalnych znajdowały się liczne budynki gospodarcze. Każda z tych osad posiadała własna kaplicę: Wik i Kępa kaplicę św. Gertrudy, przedmieście wschodnie kaplicę św. Jakuba. Przed bramą Pyrzycką zgrupowane były szpitale i związane z nimi kaplice trzech instytucji dobroczynnych: św. Ducha, św. Jerzego oraz przytułku dla ubogich.
Kształt przestrzenny, jaki uzyskało miasto do końca XV wieku, przetrwał bez większych zmian do pierwszej połowy XIX wieku. W 1625 roku rejestr podatkowy wykazywał 780 domów w obrębie murów, 105 na kępie i 75 na Wiku. Przez wiele stuleci nie ulegała również zmianom sieć dróg: szlak ze Szczecina prowadził do miasta przez bramę Świętojańską, a opuszczał je bramą Wałową, rozgałęziając się następnie w kierunku Chociwla i Suchania. Drogi do Pyrzyc i Skalina biegły od bramy Pyrzyckiej.
Dopiero w 1845 roku przebito w murach przejazd w kierunku Suchania (tzw. Nowa Brama). Budowa linii kolejowej wraz z dworcem w odległości około 1 km na zachód od Starego Miasta spowodował szybki rozwój przedmieścia Jobsta. Powstało tam wiele domów mieszkalnych, a głównie Jobststrasse (obecnie ulice Stefana Czarnieckiego i marsz. Józefa Piłsudskiego) wzniesiono też kilka budynków urzędowych, wodociągową wieżę ciśnień i niewielki neogotycki kościół (obecnie cerkiew pw. śś. Piotra i Pawła). Na północ od Starego Miasta skupiły się zakłady przemysłowe, poprowadzono tam bocznice kolejowe i zlokalizowano stację Stargardzkiej Kolei Wąskotorowej. Na wschód od Kępy powoli wzrastało nowe przedmieście przy szosie do Suchania. W okresie międzywojennym nastąpił dalszy rozwój przestrzenny miasta w kierunku zachodnim. Za torami kolejowymi przy drodze do Szczecina w wyniku planowanych działań urbanistycznych zbudowano tzw. osiedle miejskie, złożone z domów dwu- i wielorodzinnych w otoczeniu zieleni, z podstawowymi obiektami usługowymi i socjalnymi.
Szybki wzrost liczby mieszkańców po drugiej wojnie światowej postawił przed polskimi urbanistami zadanie wydatnego zwiększenia zasobów mieszkaniowych. Po wyczerpaniu możliwości remontów i adaptacji istniejących budynków sięgnięto po rozwiązanie rozpowszechnione w owym czasie w całym kraju – wznoszenie zespołów typowych bloków mieszkalnych. Zabudowa tego typu powstała przy dzisiejszych ulic: Wyszyńskiego, Piłsudskiego oraz zbudowano kilka dużych osiedli m.in. os. Zachód, os. Pyrzyckie, os. Letnie.
Zagospodarowanie Starego Miasta stanowiło odrębny problem urbanistyczny i konserwatorski. Niemal całkowicie zniszczenie budynków mieszkalnych, z zachowanymi w różnym stanie monumentalnymi zabytkami architektury gotyckiej, przemawiało za przyjęciem zasady odbudowy wybranych, najcenniejszych obiektów a nie rekonstrukcji całego zespołu. Przygotowany projekt przewidywał zachowanie historycznej siatki ulic oraz rekonstrukcję i wyeksponowanie budowli zabytkowych. Nowe budynki o ograniczonej liczbie kondygnacji i spadzistych dachach dostosowane były do skali miasta. Zgodnie z powyższymi założeniami zrealizowano tylko wznoszoną w pierwszym etapie zabudowę w zachodniej części Starówki. Na wyglądzie wschodnich kwartałów Starego Miasta odcisnęły piętno tendencje do powiększania gęstości zaludnienia i zbudowano 5 dziesięciopiętrowych wieżowców z tzw. wielkiej płyty. Efektem jest poważne zniekształcenie sylwetki miasta i zatarcie przebiegu niektórych dawnych ulic.
Na terenie Starego Miasta w jego okolicy znajdują się 22 zabytki. Zespół ten ma wielką wartość zarówno z uwagi na wysoką rangę artystyczną poszczególnych obiektów, jak i wobec faktu, że na obszarze Starego Miasta zachowały się w niewiele zmienionym stanie prawie wszystkie architektoniczne dominanty z najświetniejszego okresu jego dziejów. Panującym tu stylem jest późny gotyk w mniejszej części barok. Przeważającym materiałem budowlanym jest duża średniowieczna cegła, nadająca najczęściej nietynkowanym elewacjom charakterystyczną, ciemnoczerwoną barwę.
17 września 2010 roku stargardzkie zabytki Starego Miasta: Kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz system fortyfikacji miejskich z basztami i bramami rozporządzeniem Prezydenta RP zostały uznane za pomnik historii.
Pomimo znacznych zniszczeń wojennych, w mieście jest wiele zabytków.
Zabytki Stargardu Szczecińskiego znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Pozostałe obiektyNa terenie miasta znajduje się kilkanaście pomników, obelisków, kamieni i tablic pamiątkowych. Najliczniej reprezentowane są pomniki powojenne, zachowało się też kilka monumentów z okresu międzywojennego (głównie na Cmentarzu Jeńców Wojennych). Najstarszym pomnikiem jest Krzyż Pokutny. Pochodzi z 1542, wykonany został przez Hansa Billeke, jako zadośćuczynienie za zabójstwo w tym miejscu swojego krewnego Wawrzyńca Madera
Na rozwój przemysłu w Stargardzie w połowie XIX wieku wpływ miała budowa linii kolejowej łączącej Stargard ze Szczecinem i dalej do Berlina (1843-1846) oraz linii do Poznania (1848). Zakłady przemysłowe lokalizowane były na północy i północnym wschodzie miasta, gdzie miały łatwy dostęp do bocznic kolejowych. Pierwszym ważnym zakładem była wytwórnia koniaków i likierów kupca F. J. Mampe'go (1835), zaś pierwszym zakładem stworzonym po budowie linii kolejowej była gazownia (1856), która zaczęła oświetlać miasto lampami. W roku 1858 otworzono Warsztaty Remontowe Urządzeń Kolejowych (późniejsze Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego), przy Garbestraße (dzisiejsza I Brygady). Pierwszą załogę stanowiło 111 osób, tj. prawie 7% ogółu mieszkańców ówczesnego miasta. W rok później kupiec Meisner uruchomił fabrykę papy smołowej i asfaltu, w której w 1869 wynaleziono i opatentowano papę bitumiczną.
W późniejszym czasie w szybkim tempie otwierano wiele zakładów i przedsiębiorstw oto niektóre z nich:
Po wojnie potrzeba pożywienia dla nowo przybyłych osadników sprawiła, że już w 1945 uruchomiono piekarnię i mleczarnię. Także w tym roku uruchomiono już ZNTK Stargard i Zakład Sprzętu Motoryzacyjnego. Silnie rozwijająca się gospodarka i potrzeby ludności sprawiły, że od lat 60. XX wieku otwierano zakłady:
Obecnie Stargard stanowi regionalny ośrodek równoważenia rozwoju z wyraźną przewagą przemysłu lekkiego. Jest silnym ośrodkiem gospodarczym i przemysłowym, w którym ważny udział ma przemysł spożywczy (cukrowniczy, mleczarski, cukierniczy) i maszynowy (produkcja taboru kolejowego, produkcja maszyn przeładunkowych, produkcja elementów napędowych maszyn).
Na terenie Stargardu utworzono podstrefę Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, obejmującą 4 kompleksy o łącznej powierzchni 170,00 ha.
Władze Stargardu w 2003 otworzyły przy drodze krajowej nr 10 na pow. 150 ha Stargardzki Park Przemysłowy, pełniący rolę inkubatora przedsiębiorczości. Na terenie byłego Lotniska Kluczewo natomiast utworzono drugi park przemysłowy – Regionalny Stargardzki Park Wysokich Technologii, na terenie którego funkcjonują obecnie (2010) dwie fabryki.
31 lipca 2006 Koncern Bridgestone podpisał z miastem umowę na budowę fabryki opon na byłym radzieckim lotnisku w Kluczewie, która rozpoczęła się wiosną 2007; zakład ruszył w styczniu 2009 i jest to największa inwestycja tego typu na Pomorzu Zachodnim, której wartość wynosi 200 mln euro (750 miejsc pracy). Tuż obok fabryki Bridgestone w sierpniu 2010 roku działalność rozpoczęła fabryka maszyn przeładunkowych fińskiego koncernu Cargotec. Koszt inwestycji wyniósł 64 mln euro i ma przynieść docelowo 400 miejsc pracy. 1 czerwca 2009 podpisano z kolei umowę na inwestycję na terenie Stargardzkiego Parku Przemysłowego z belgijską firmą Van Heyghen Staal, która zainwestuje ok. 70 mln zł, tworząc 100 miejsc pracy.
64,93% mieszkańców aktywnych zawodowo jest zatrudnionych w usługach, 33,36% w przemyśle, 1,72% w rolnictwie
Wg planu rewitalizacji miasta z 2010 roku głównymi pracodawcami Stargardu są:
Największym skupiskiem usługowym jest ulica Wyszyńskiego i jej otoczenie. W mieście istnieją cztery targowiska: przy ul. Reja (największe – 113 stałych miejsc targowych), Płatnerzy, Szczecińskiej i na os. Zachód. Pierwszym otwartym w Stargardzie sklepem wielkopowierzchniowym był w 2001 roku Kaufland, pierwszy sklep tej sieci w Polsce. Obecnie na terenie miasta działa 16 super- i hipermarketów spożywczych i przemysłowych, 5 supermarketów elektronicznych oraz 4 supermarkety z materiałami budowlanymi i dekoracyjnymi. Największe centra handlowe położone są w śródmieściu: CH 2000, CH Rondo, CH Zodiak, CH Metro. Najstarszym domem handlowym jest Milenium zbudowane w 1966 w tysięczną rocznicę chrztu Polski.
Od XII wieku do początku XX wieku centrum handlu było Stare Miasto. Na terenie miasta znajdowało się kilka targów, najważniejszy był Rynek Staromiejski (Markt), Rynek Drzewny (Holzmarkt, ob. Łokietka), Rynek Solny (dzisiejsza ul. Grodzka) oraz Rynek Mięsny (plac pomiędzy ratuszem a kościołem Mariackim). Wraz z rozwojem miasta usługowe centrum przesunęło się na zachód w okolice pl. Wolności i ul. Wyszyńskiego.
Stargard jest usytuowany w tzw. bramie wjazdowej do zespołu wielkomiejsko-portowego Szczecina. Spełnia funkcję dużego węzła komunikacyjnego. Przecinają się tu ważne drogi kołowe i kolejowe.
W 1998 oddano do użytku Południowe Obejście Starego Miasta, gdzie krzyżują się wszystkie ważne drogi. Stworzenie tzw. małej obwodnicy Stargardu odciążyło od ruchu Stare Miasto i cenne zabytki. 28 maja 2008 ruszyła budowa południowej obwodnicy miasta, która zakończyła się 21 grudnia 2009. Obwodnica weszła w skład drogi ekspresowej S10. W jej ciągu powstały trzy węzły: Stargard Szczeciński Zachód, Stargard Szczeciński Centrum, Stargard Szczeciński Wschód.
Pierwsze połączenie kolejowe miasto uzyskało w 1846, kiedy to 1 maja na stację w Stargardzie wjechała lokomotywa ciągnąca pociąg ze Szczecina. 4 marca 1846 została wydana koncesja na budowę Kolei Stargardzko-Poznańskiej (wówczas Kolei Starogrodzko-Poznańskiej). Całość linii oddano do użytku 9 sierpnia 1848 roku. Wiosną 1857 rozpoczęto budowę linii Stargard-Koszalin, którą oddano do użytku 1 czerwca 1859. Tym samym powstał pierwszy na Pomorzu węzeł kolejowy (stargardzki węzeł kolejowy). Po budowach dla celów ogólnopaństwowych zaczęto budować linie regionalne (drugorzędne); 31 sierpnia 1882 otwarto linię do Kostrzyna, a następnie 1 września 1895 linię do Piły, przez Ulikowo. Dopełnieniem kolei krajowych i regionalnych były koleje wąskotorowe; pierwszy odcinek przez Starą Dąbrowę do Ińska otwarto 14 stycznia 1895, ostatni odcinek oddano do użytku 15 listopada 1910, całość kolei mierzyła blisko 120 km
W planach do realizacji jest uruchomienie miejskiej linii kolejowej, która połączyłaby centrum miasta z Kluczewem.
Najbliższy międzynarodowy port lotniczy znajduje się w Goleniowie, 35 km od Stargardu. Na terenie miasta znajduje się byłe poradzieckie (Lotnisko Kluczewo), obecnie użytkowane niezgodnie z przeznaczeniem. Budynki po radzieckim garnizonie wojskowym przekształcone zostały w osiedle mieszkaniowe (Osiedle Lotnisko) .
Przez setki lat rzeka Ina na odcinku od Stargardu w górę aż do ujścia w Inoujściu była żeglowna. W latach 60. XX wielu na zlecenie Okręgowego Zarządu Wodnego w Szczecinie opracowano projekt przywrócenia ruchu pasażerskiego i towarowego na Inie. Jednak już w grudniu 1966 pomysł ten zarzucono całkowicie ze względu na brak zainteresowania podmiotów gospodarczych tym środkiem transportu. Obecnie rzeka wykorzystywana jest jedynie jako szlak kajakowy. Przez Inę przebiega szlak kajakowy, prowadzi on od Recza przez Stargard i Goleniów aż do ujścia do Domiąży. Obecnie planuje się zagospodarowanie odcinka Iny do celów turystycznych wraz z budową przystani kajakowej, stanowisk wodnych, miejsc biwakowych i ogniskowych
Za transport komunalny odpowiada powołany w 1961 Miejski Zakład Komunikacji. Obecnie w Stargardzie kursuje 23 linie, w tym jedna nocna. Linie obsługują mieszkańców Stargardu i okolicznych miejscowości: Kobylanka, Żarowo, Witkowo, Strzyżno, Grzędzice, Lipnik, Zieleniewo (Jezioro Miedwie), Klępino, Małkocin, Storkówko, Koszewo, Koszewko i innych.
Transportem pasażerów z obszaru powiatów stargardzkiego, choszczeńskiego i pyrzyckiego zajmuje się PKS Stargard.
Głównymi elementami stanowiącymi o rozwoju turystyki są zabytki Starego Miasta oraz przyrodnicze otoczenie miasta (Planty, jezioro Miedwie, rzeka Ina). Na terenie miasta wytyczono trzy piesze szlaki turystyczne:
Od 2006 roku Stargard leży na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Informacji turystycznej można zasięgnąć w Centrum Informacji Turystycznej przy Rynku Staromiejskim oraz w oddziale PTTK.
Od najstarszych wieków Stargard położony był na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, a więc funkcjonowanie w mieście hoteli czy zajazdów było niejako koniecznością. Do 1945 roku istniało w Stargardzie kilkadziesiąt tego typu obiektów, w tym:
We współczesnym Stargardzie funkcjonuje 8 hoteli. Najwyżej sklasyfikowany jest otwarty w 2000 roku Hotel Restauracja Mały Młyn, przy ul. Gdańskiej 5, posiada trzy gwiazdki (40 miejsc noclegowych). Dwie gwiazdki posiadają Hotel 104 (dawny Inwit) zbudowany w 1988 roku przy hali sportowej Spójni, ul. I Brygady 1 (dysponuje 53 miejscami) oraz otwarty w 2008 roku Hotel Restauracja Spichlerz, przy Czarnieckiego 10, dysponujący 65 miejscami. Najstarszym hotelem w mieście jest jednogwiazdkowy Hotel PTTK, przy ul. Kuśnierzy 5 funkcjonujący od lat 60. XX w, posiada 30 miejsc noclegowych. Najmłodszym spośród stargardzkich hoteli jest otwarty w maju 2009 roku Hotel Lord, przy ul. Łąkowej 6 dysponujący 62 miejscami noclegowymi. Istnieją także trzy hotele o niższym standardzie: Hotel Staromiejski przy ul. Spichrzowej 2 (104 miejsc noclegowych), Hotel Huzar na os. Hallera 11, oraz Hotel Granitex, ul. Lotników 51a (50 miejsc). Łączna ilość miejsc noclegowych w mieście wynosi 271. Kolejny hotel "Grodzki" jest w trakcie budowy i usytuowany będzie przy. ul. Grodzkiej na terenie Starego Miasta.
Na terenie miasta znajduje się noclegownia Weryk, przy ul. Niepodległości oraz Bursa Szkolna, przy pl. Majdanek.
W 2005 z noclegów w stargardzkich hotelach skorzystało 13 386 osób, w tym 3 183 turystów zagranicznych.
Stargard jest położony dokładnie 15 stopni na wschód od południka zerowego, przebiegającego przez przedmieście Londynu Greenwich. Stanowi to dokładnie 1 godzinę różnicy między astronomicznym czasem londyńskim a środkowoeuropejskim, przyjętym w Polsce i w krajach sąsiednich. Taki umowny przebieg południków i wynikający z niego podział świata na strefy czasowe obowiązuje od 1884 roku.
Fakt położenia Stargardu na 15 południku długości geograficznej wschodniej upamiętnia kamienny obelisk znajdujący się przy ulicy Szczecińskiej nieopodal Rondo 15. Południk. Obelisk ustawiony został przez Niemców prawdopodobnie w okresie międzywojennym. W ostatnich latach uległ on dewastacji, ale dzięki staraniom służb miejskich i członków PTTK, wiosną 1996 roku został odremontowany.
Przez Pomorze Zachodnie prowadzi trasa wycieczkowa szlakiem 15 południka. Wiedzie ona od Trzęsacza nad Morzem Bałtyckim przez Stargard do Trzcinnej koło Myśliborza.
Na terenie Stargardu znajduje się znajduje się 19 pomników przyrody. Najliczniejszą grupę stanowią platany klonolistne występujące w grupie 11 drzew w Parku Popiela. Ponadto jako pomniki przyrody uznane są: klon jawor, klon zwyczajny i topola geldryjska w parku 3. Maja, dąb szypułkowy i wierzba biała z parku Jagiellońskiego oraz grab pospolity (park Zamkowy), topola czarna (ul. Sportowa) i wiąz szypułkowy (ul. Skarbowa).
Ponadto w przeszłości istniały:
Do 1945 roku najliczniejszą grupą wyznaniową byli ewangelicy (94,8%). Do 1938 zamieszkiwała tu dość duża grupa Żydów, stanowiąca ok. 2,5% ogółu mieszkańców. Żydzi posiadali dwie synagogi: Stara Synagoga, wzniesiona na początku XIX wieku, położona przy dzisiejszej ul. Mickiewicza oraz Nowa Synagoga zbudowana w 1913, zburzona w 1938, położona była w pobliżu Spichlerza. Posiadali także swój cmentarz na wzgórzu Kalkenberg (teren dzisiejszego Zespołu Szkół Katolickich). Miasto zamieszkiwali także katolicy (2%), dysydenci (0,5%), luteranie (0,1%) oraz nieliczne grupy baptystów, grekokatolików, wyznawców Kościoła niemieckokatolickiego oraz 5 osób o nieokreślonej religii.
Obecnie najliczniejszą grupę wyznaniową stanowią katolicy. W Stargardzie znajduje się kolegiata archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. W mieście istnieje 8 parafii, które wchodzą w skład dwóch dekanatów:
W skład Pomorskiego Dekanatu Wojskowego wchodzi Parafia wojskowa Matki Bożej Dobrej Rady na terenie jednostki w białych koszarach. Prócz parafii rzymskokatolickich, w Stargardzie Szczecińskim działalność duszpasterską prowadzi także parafia polskokatolicka, użytkująca kościół Przemienienia Pańskiego (ul. Nadbrzeżna).
Znajdują się tu 2 cerkwie: greckokatolicka - pw. św. Jozafata Męczennika (ul. Młyńska) i prawosławna (parafialna) - pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła (ul. św. Jana Chrzciciela).
W mieście istnieją następujące kościoły protestanckie: zbór Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego (ul. Brzozowa), zbór Kościoła Zielonoświątkowego (ul. Robotnicza), placówka misyjna Kościoła Chrześcijan Baptystów (ul. Brzozowa, w kaplicy Kościoła Adwentystów) oraz zbór Kościoła "Chrystus dla Wszystkich" (ul. Spokojna).
W Stargardzie Szczecińskim istnieją dwie Sale Królestwa Świadków Jehowy, służące 5 miejscowym zborom.
Do najważniejszych placówek kulturalnych należą Stargardzkie Centrum Kultury, Młodzieżowy Dom Kultury, Stargardzki Dom Kultury Kolejarza, Książnica Stargardzka i Klub Garnizonowy. W mieście istnieje obecnie jedno kino. 15 listopada 2006 otwarto nową salę kinowo-widowiskową, która jest obecnie najnowocześniejszą salą tego typu w województwie. W latach 80. XX wieku w mieście istniały trzy kina: "Ina", Kino "Dar" oraz "Panorama" (w XIX-wiecznym pałacyku w Parku Panorama, ob. budynek w rękach prywatnych). Z powodu oddania do użytku nowej sali kinowej, kino "Ina" zostało zamknięte. Pierwszym kinem w przedwojennym Stargardzie było kino Capitol, zbudowane w 1938 roku, przy Bahnhofstraße (ob. ul. Wyszyńskiego), zaprojektowane przez Otto Wernera. Kino składało się z dwóch sal; widowiskowo-kinowej z 756 miejscami i małej kameralnej z 213 miejscami.
Największą miejską widownią przystosowaną do imprez artystycznych jest amfiteatr, położony na stromej skarpie w Parku Chrobrego. Zostało on zbudowany w latach 1977–1980 w ramach tzw. czynów społecznych przez mieszkańców miasta. Widownia może pomieścić 2500 osób.
W mieście istnieje jedno muzeum z siedzibą przy Rynku Staromiejskim wraz z dwiema filiami w Bastei (eksponowane są tam militaria) oraz w Bramie Pyrzyckiej.
Imprezy i konkursy organizowane w Stargardzie o charakterze ponadlokalnym:
Zespoły i grupy artystyczne nagradzane na konkursach krajowych i międzynarodowych:
Przed 1945 rokiem w Stargardzie działało pięć aptek. Najstarsza z nich – "Rats u. Loewen Apotheke" – (Pod Lwem) założona została w 1487, mieściła się w XVI-wiecznej kamienicy przy Poststrasse №1 (u zbiegu dzisiejszych Grodzkiej i Mieszka I-go) . W drugiej aptece "Zum Goldenen Adler" (Pod Złotym Orłem), znajdującej się w pobliżu, przy Rynku Staromiejskim №3 ( w miejscu dzisiejszej restauracji "Ratuszowa") znajdowała się Centralna Apteka Homeopatyczna.
Kolejna apteka to Hornemann-Schwann Apotheke znajdująca się przy Großer Wall №15 – u zbiegu dzisiejszych ulic Bolesława Chrobrego i Spichrzowej.
Jedyną apteką, która przetrwała działania wojenne była Apteka pod Złotą Gwiazdą (Aphoteke zum Goldenen Stern) późniejsza Cefarm przy Bahnhofstrasse №23 (obecnie Wyszyńskiego). Funkcjonowała od początku XX wieku. Wiosną 1945 uruchomiona została przez polskich osadników jako pierwsza w powiecie i działała do 2006 roku.
Obecnie w Stargardzie funkcjonuje 29 aptek, w tym dwa punkty apteczne oraz apteka szpitalna.
W średniowieczu w Stargardzie funkcjonowały 4 ośrodki lecznicze (Szpital św. Ducha, Lazarety: św. Jerzego, św. Jobsta, oraz dla ubogich), a w 1820 w Bramie Świętojańskiej uruchomiono szpital dla obłąkanych.
W latach 70. XIX wieku rozpoczęto budowy nowoczesnych szpitali, w południowej części miasta (Szpitale Karowa, Wilhelma, Jurgena, dla osób starszych). W 1878 roku do użytku oddano Szpital Moviusa (obecnie stare skrzydło Szpitala przy ul. Wojska Polskiego), który swoją budową nawiązuje do budownictwa sanatoryjnego. W 1910 otwarto dwa budynki z czerwonej cegły z przeznaczeniem na biuro i oddział męski.
W 1937 roku istniały jeszcze dwa budynki Mövius Hospital – w miejscu obecnego parkingu obok Kościoła św. Ducha.
W związku z tym, iż od XIX wieku Stargard pełnił funkcje miasta szpitalnego dla II Okręgu Wojskowego (teren od Rugii do Lęborka) czasie wojny funkcję lazaretów ponadto pełniły Gimnazjum Groninga, Dom Bractwa Strzeleckiego, oraz dzisiejsze Starostwo Powiatowe, Zespół Szkół nr 1 oraz Gimnazjum nr 2.
W latach 80. XX wieku, w pobliżu os. Pyrzyckiego rozpoczęto budowę Szpitala Geriatrycznego, jednak upadek systemu spowodował zatrzymanie prac budowlanych, a w konsekwencji ich całkowite zarzucenie .
Aktualnie w mieście działa Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej im. Kazimierza Dłuskiego, przy ul. Wojska Polskiego 27, wraz z Ośrodkiem Rehabilitacji przy Staszica oraz Oddziałem Okulistycznym i Otolaryngologicznym przy 11 Listopada.
W Stargardzie istnieje 9 szkół podstawowych, 8 gimnazjów, 15 państwowych szkół ponadgimnazjalnych w tym 6 szkół zawodowych, 6 liceów ogólnokształcących, 2 szkoły średnie zawodowe, oraz Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Witolda Lutosławskiego. Ponadto w mieście funkcjonują szkoły niepubliczne ponadgimnazjalne.
Najstarszą szkołą średnią jest I Liceum Ogólnokształcące otwarte we wrześniu 1945 roku, mieszczące się w dawnym Collegium Groeningianum zbudowanym w 1882 r. W 1946 otwarto Zespół Szkół nr 1, a 1989 II Liceum Ogólnokształcące.
Pierwszą szkołą wyższą w mieście jest otwarta w 2005 roku Stargardzka Szkoła Wyższa Stargardinum. Swój Wydział Przedsiębiorczości posiada Zachodniopomorska Szkoła Biznesu, uruchomiona w 1996 roku, a punkty dydaktyczne Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (od 2000 roku) oraz Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (od 2001).
Na terenie miasta funkcjonują trzy żłobki (w tym dwa miejskie) oraz 15 przedszkoli (z czego 6 miejskich).
Najstarszym klubem sportowym w polskim Stargardzie jest Kolejowy Klub Sportowy „Błękitni”, który powstał tuż po przejęciu miasta przez władze polskie, 18 maja 1945. Stargardzki klub sportowy był pierwszą organizacją społeczną na Pomorzu Zachodnim skupiającą ludzi, przybyłych w ramach akcji Wisła. Największym sukcesem zespołu jest zajęcie 15 miejsca w drugiej lidze w sezonie 1981/1982, oraz awans do drugiej ligi w roku 2003. Obecnie piłkarze występują w III lidze bałtyckiej w piłce nożnej.
Ludowy Klub Sportowy „Spójnia”, powstał w 1949. Największym sukcesem koszykarzy jest awans w 1994 do Polskiej Ligi Koszykówki, a w trzy lata później zdobycie wicemistrzostwa kraju. Obecnie „Spójnia” gra w I lidze koszykarskiej.
Ponadto w Stargardzie istnieje jeszcze kilkanaście klubów sportowych:
W mieście działają ligi amatorskie w bowlingu, piłce nożnej i koszykówce.
Miasto posiada nowoczesną bazą sportowo-rekreacyjną, zapewniającą warunki uprawiania sportu i rekreacji, zarówno sportowcom wykwalifikowanym jak i amatorom; Stadion Lekkoatletycznego im. Jerzego Cieśli z nawierzchnią tartanową; Stadiony piłkarskie KP "Błękitni", ZKS "Kluczevia" oraz hala sportowa o powierzchni ok. 1500 m² (największy w regionie obiekt).
Ponadto miasto dysponuje innymi obiektami, do uprawiana sportów niemasowych: 3 kryte pływalnie, kręgielnia, 4 zespoły kortów tenisowych, skateplaza, 2 skateparki, ośrodki jazdy konnej, strzelnica, boiska piłkarskie ze sztuczną trawą, w tym boisko zbudowane w ramach programu Orlik 2012 oraz sezonowe lodowisko.
Pierwszą znaną gazetą stargardzką była Musztra (niem. Die Musterung) informowała o życiu garnizonu oraz samego miasta, ukazywała się w latach 1771-1772. W 1823 stargardzki księgarz J. Hane rozpoczął wydawanie Tygodnika Stargardzkiego (niem. Stargarder Wochenblatt), wydawano go do 1860. W następnych latach wydawano m.in. Stargarder Zeitung, Stargarder Bote oraz Pommersche Dorfzeitung. Okres świetności przedwojennej prasy stargardzkiej zakończył rok 1935, kiedy to naziści skonsolidowali wszystkie wydawnictwa w jeden tytuł Dziennik Stargardzki (niem. Stargarder Tageblatt).
Pierwszą powojenną gazetą wydawaną w Stargardzie były Wieści, ukazywały się one od lipca 1945 do lat 80. XX wieku. W październiku 1945 ukazał się pierwszy numer dziennika regionalnego Kurier Szczeciński, a w dwa lata później Głos Szczeciński. W latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku ukazywała się Gazeta Stargardzka. W ostatnich latach ukazywały się także: Kurier Stargardzki, 7 Dni Stargardu, Fakty Lokalne, Echo Stargardu, Stargardzkie Tu i Teraz, ExPress Stargardzki.
Obecnie działa pięć stargardzkich gazet: Dziennik Stargardzki, 7 Dni Powiatu Stargardzkiego, 7 Dni Ziemi Stargardzkiej (gazeta bezpłatna), Stargardzki Informator Samorządowy (miesięcznik Urzędu Miejskiego) oraz Głos Stargardzki (piątkowy dodatek do Głosu Szczecińskiego).
W Stargardzie swoje przedstawicielstwa mają dwie gazety regionalne: Głos Szczeciński oraz Kurier Szczeciński.
W mieście działają dwie sieci telewizji kablowej. Pierwsza telewizja kablowa w Stargardzie powstała w 1993 w pomieszczeniach Spółdzielni Mieszkaniowej. Operatorem telewizji kablowej jest Vectra oraz Telewizja Kablowa sieci Multimedia. Lokalnym kanałem telewizyjnym jest szczecińska Telewizja TV7 oraz TVP Szczecin.
W Stargardzie swoją terenową redakcję posiada Polskie Radio Szczecin.
związani z niemieckim Stargardem
związani z polskim Stargardem
Siedzibą Prezydenta Stargardu jest budynek urzędu miasta przy ul. Czarnieckiego 17. Obecnie prezydentem miasta jest Sławomir Leon Pajor, pełniący trzecią kadencję od 2002 roku. Siedzibą rady miasta jest ratusz miejski przy Rynku Staromiejskim. Jej przewodniczącym jest Wiesław Masłowski, radny PiS, a wiceprzewodniczącymi są: Henryka Mamrot(SLD), Sebastian Szwajlik(STARGARD XXI). Zgodnie z parytetem mieszkańców w radzie miasta zasiada 23 radnych.
Prezydenci Stargardu:
Miasto jest członkiem Nowej Hanzy, Związku Miast Polskich, Związku Gmin Dorzecza Iny oraz Związku Gmin Zlewni Jeziora Miedwie.
Mieszkańcy Stargardu Szczecińskiego wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Szczecin, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego Gorzów Wielkopolski. Posłowie do Sejmu RP posiadający biura poselskie w mieście: Joachim Brudziński (PiS), Mirosława Masłowska (PiS), Sławomir Preiss (PO), Grzegorz Napieralski (SLD) oraz Adam Krzyśków (PSL). Ponadto w Stargardzie swoje biuro posiada europoseł Bogusław Liberadzki(SLD).
Jedynym Honorowym Obywatelem Miasta Stargardu po 1989 jest abp Kazimierz Majdański. Ponadto wyróżnieni medalem Zasłużeni dla Miasta Stargard Szczeciński zostali: ks. Edmund Malich, Zbigniew Petri, Edward Olszewski, Stanisław Preiss.
W Stargardzie znajduje się Sąd Rejonowy, Prokuratura Rejonowa, Obwodowy Urząd Miar, Rejonowy Urząd Poczty Polskiej, Inspektorat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział Celny, Oddział Urzędu Statystycznego, Urząd Skarbowy, Oddział Archiwum Państwowego, Rejon Dróg Wojewódzkich GDDKiA oraz pozostałe przynależne miastu powiatowemu. W mieście znajduje się także siedziba starostwa powiatu stargardzkiego oraz wiejskiej gminy Stargard Szczeciński.
W okresie 1901-1945 oraz 1973-1975 Stargard stanowił osobny powiat grodzki oraz jednocześnie był siedzibą powiatu ziemskiego.
Miasto | Kraj | Data podpisania umowy |
---|---|---|
Elmshorn | ![]() | 19 czerwca 1993 |
Saldus | ![]() | 1993 |
Slagelse | ![]() | 1993 |
Stralsund | ![]() | 19 marca 1992 |
Wijchen | ![]() | 1992 |
Od 2008 roku gmina – miasto Stargard współpracuje także z sąsiednią gminą Kobylanka w realizacji zadań w zakresie promocji obu gmin.
Ostatnia data aktualizacji: 2012-03-16 20:03:01