» Informacje » Kanonicy laterańscy

Kanonicy laterańscy

Kanonicy regularni, kanonicy regularni laterańscy, CRL – najstarszy zakon klerycki zorganizowany według reguły św. Augustyna. Genezy zakonu należy upatrywać w przykładzie życia pierwszej wspólnoty chrześcijan, o której czytamy w Dziejach Apostolskich.

Zakon wywodzi się z tzw. biskupich wspólnot kleryckich tworzonych od IV. Wśród tych wspólnot jedną z bardziej znanych jest wspólnota utworzona przez św. Augustyna w Hipponie. Po kilku wiekach na synodzie laterańskim w 1059 dokonano reformy życia kanoniczego. Rok ten jest oficjalną datą powstania zakonu. Powstali w ten sposób kanonicy regularni, żyjący wg reguły św. Augustyna, oraz katedralni żyjący jako księża przy katedrach biskupich (nie zakonnicy). W 1105 kanonicy regularni otrzymali parafię na Lateranie, wokół której zawiązała się kongregacja laterańska. W 1544 papież Pius IV przyznał jej prymat wśród wszystkich zakonów.

Zakon bardzo rozwinął się w XIII wieku. Powstało 4,5 tys. klasztorów, od Palestyny i Cypru, po Islandię i około 40 różnych kongregacji. Część z nich dała początek odrębnym zgromadzeniom, m.in. norbertanom i bożogrobcom. W 1959 powołano konfederację skupiającą obecnie większość z kongregacji kanoników regularnych. Konfederacja została ustanowiona 25 maja 1959 roku listem apostolskim papieża Jana XXIII Caritas Unitas.

Z Zakonu Kanoników Regularnych wywodzi się około 100 świętych i błogosławionych: m.in Dominik Guzmán, założyciel dominikanów, Antoni Padewski, Norbert z Xanten, założyciel Norbertanów, Piotr Fourier, Ubald z Gubbio, Aldobrand, Torlak, Chrodegang z Metzu, Wawrzyniec Iustiniani, Wicelin, Gawaryn, Jan Ruysbroeck oraz 12 papieży i kilkudziesięciu biskupów. Do tego grona należą także polscy kanonicy regularni: Stanisław Kazimierczyk oraz Michał Giedroyć.

Kanonicy regularni w Polsce

Do Polski kanonicy regularni przybyli na przełomie XI i XII w. Powstały prepozytury m.in. w Trzemesznie, Czerwińsku nad Wisłą, we Wrocławiu - Kościół NMP na Piasku, Żaganiu, Kłodzku, Mstowie, Kaliszu.

Na przełomie XII i XIII wieku na ogólną liczbę klasztorów w Polsce - 18, a więc jedna trzecia należała do kanoników regularnych.

W 1405 król Władysław II Jagiełło z biskupem krakowskim Piotrem Wyszem sprowadził kanoników regularnych z Kłodzka osadzając ich przy Kościele Bożego Ciała w krakowskim Kazimierzu. Wspólnota krakowska zakładała później swoje domy zakonne w różnych miejscach Polski m.in.: w Kamieniu, Kłodawie, Kłobucku, Kraśniku, Wilnie, Krzemieńcu, Bychowie, Słonimiu, Ozieranach, Wolbromiu, Suchej Beskidzkiej oraz w Kurozwękach.

Wszystkie polskie prepozytury wchodziły od XVI w. w skład kongregacji laterańskiej. Kanonia krakowska, wcielona w 1859 do włoskiej prowincji kanoników laterańskich i podniesiona w 1861 do rangi opactwa, przetrwała jako jedyna kasaty w 1864. W 1909 roku liczba ośrodków kanoników regularnych w Polsce powiększyła się o dom w Żywcu.

Po 1945 zakon podjął posługę duszpasterską w kilku parafiach na Ziemiach Zachodnich. W 1962 powstała prowincja polska kanoników regularnych laterańskich, na której czele stoi wizytator. W 1990 roku kanonicy powrócili do swojego opactwa w Mstowie.

W Krakowie na Kazimierzu przy Bazylice Bożego Ciała mieści się dom prowincjalny, tutaj też znajduje się Nowicjat oraz Wyższe Seminarium Duchowne. Klasztor Bożego Ciała stanowi zabytkowy kompleks architektoniczny wraz z Bazyliką Bożego Ciała. Przeżywał on okres rozkwitu w XVII i XVIII w. Okres wojen szwedzkich i później rozbiorów Polski fatalnie odbił się na jego stanie. Wiele wspaniałych dzieł zaginęło bezpowrotnie. Znajduje się tutaj biblioteka z bezcennym księgozbiorem. Do naszych czasów przetrwało 238 inkunabułów i blisko 8 tys. starodruków.

Kanonicy regularni oddają się głównie posłudze w parafiach, m.in. w Sanktuarium Maryjnym w Gietrzwałdzie, głoszeniu rekolekcji i prowadzeniu działalności naukowej. W 2005 roku otworzyli Ośrodek Terapii Uzależnień OTU. Kanonicy polscy pracują również wśród Polonii w Anglii, a także w parafiach we Francji i na Białorusi. Kładą silny nacisk na pogłębianie wspólnotowego wymiaru swego życia.

Wizytatorzy Prowincji Polskiej

• ks. Emil Klenart CRL (1952-1958)
• ks. Teofil Widełka CRL (1958-1964)
• ks. Henryk Walczak CRL (1964-1982)
• ks. Stanisław Więzik CRL (1982-1994)
• ks. Kazimierz Łatak CRL (1994-1997)
• ks. Jan Brzozowski CRL (1997-2000)
• ks. Tomasz Ratajczak CRL (2000-2006)
• ks. Marian Szczecina CRL (2006-?)

Duchowość i duszpasterstwo

Zakon kanoników regularnych opiera swoją duchowość na Regule św. Augustyna. Praktykuje rady ewangeliczne posłuszeństwo, czystość i życie wspólne bez własności. Nie zawęża swojej działalności duszpasterskiej do jednej dziedziny. Jest otwarty na każdą formę pracy w Kościele.

Strój zakonny

Strojem zakonnym kanonika regularnego jest sutanna czarna z krótką pelerynką, noszona w dzień powszedni oraz sutanna biała (papieska) noszona w dni świąteczne oraz niedzielę z podwójnymi rękawami, na którą zakłada się komżę oraz mucet. Klerycy noszą sutannę duchowieństwa diecezjalnego.

Struktura Zakonu

Zakon Kanoników Regularnych św. Augustyna ma charakter Konfederacji, na czele której stoi Opat Prymas. W skład Konfederacji wchodzi 9 Kongregacji. Przełożonym wyższym każdej Kongregacji jest Opat Generalny. Kongregacja może być podzielona na Prowincje i Regiony. Na czele Prowincji stoi wizytator. Prowincja złożona jest z kanonii na czele której stoi przeor.

Kongregacje kanonickie

• Kongregacja Laterańska Najświętszego Zbawiciela
• Kongregacja Austriacka
• Kongregacja Kanoników Regularnych św. Maurycego
• Kongregacja Windesheim
• Kongregacja Niepokalanego Poczęcia
• Kongregacja Matki Zbawiciela
• Kongregacja Braci Życia Wspólnego
• Kongregacja Wiktorynów
• Kongregacja św. Mikołaja z Góry Jowisz

Prowincja Polska należy do Kongregacji Najświętszego Zbawiciela.

Ocena artykułu przez internautów
Średnia ocena: 4.3
liczba ocen: 5