Mikołajowice (województwo dolnośląskie)

Mikołajowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Legnickie Pole.

Dawniej miasto zwane Nicolo Civitas (latin) lub Nickolstadt (niem.)

Historia

W związku z rozwojem górnictwa złota w południowej części Księstwa Legnickiego i licznym dochodom, które ta gałąź gospodarki przynosiła władcom, postanowiono eksplorować pod kątem poszukiwania złóż rubieże księstwa położone blisko granicy Księstwa Jaworskiego.

Pośród wzgórz do strony południowej do państwa wpływał Wierzbiak, który znany był już ze złotonośnych piasków. Te rzeczne złoża występowały właśnie w pobliżu miejsca, gdzie jego wody wpływały na ziemię legnicką. Po pewnym czasie wieści o kruszcu odnajdywanym w tym miejscu dotarły na rozrzutny finansowo dwór książęcy.

Władza uznała, że warto za przykładem złotoryjskim przeprowadzić poszukiwanie kruszcu pośród wzgórz, między którymi przepływała rzeczka. Najpewniej chodziło tu o znalezienie dużego i nie wysychającego źródła złotych pieniędzy dla dużo wydającej władzy. Jej wielkie wydatki dyktowane były pozostawionymi synom długami Bolesława III Rozrzutnego. Złoto udało się znaleźć niedaleko Wierzbiaka. W związku z tym odkryciem w krótkim czasie uruchomiono kopalnię. W jej pobliżu szybko zaczęła powstawać osada określana jako Nicolosdorf civitas nova.

Książę Wacław I, aby przyśpieszyć jeszcze rozwój Mikołajowic, nadał im w roku 1345 przywileje miejskie. Rosnące wydobycie kopalni, które szybko osiągnęło ok. 30 kg kruszcu tygodniowo, sprawiło, że miasteczko górnicze rozwijało się bardzo szybko. Znaczenie osady rosło, zaczynało w nim funkcjonować coraz więcej rzemieślników, tak że książę postanowił dla zrównoważonego i spokojnego rozwoju miejscowości nadać przywileje cechowe.

Tego było dla legniczan za wiele, odczuwali oni coraz bardziej konkurencję Mikołajowic, których istnienie w pobliżu granicy wpływało na przesunięcie się szlaków handlowych co zagrażało patrycjatowi legnickiemu. Sytuacja konfliktu między bogaczami legnickimi a księciem zaogniała się. W księstwie w latach 1352 - 1359 toczyła się wojna domowa o władzę pomiędzy Wacławem a jego bratem Ludwikiem I. Pragnący utrzymać się u władzy Wacław nie mógł pozwolić na przeciwstawienie sobie mieszczan silnej Legnicy. W tym tez czasie produkcja złota w miejscowej kopalni słabła i w ciągu blisko 20 lat eksploatacji ruda złota była na wyczerpaniu, co sprawiało, że znaczenie Mikołajowic jako ośrodka górnictwa stawało się niewielkie, mimo tego prężnie rozwijający się handel i rzemiosło stanowiło nadal o sile miejscowości.

Mikołajowice jednak nie mogły równać się z potęgą polityczną, jaką dysponowała Legnica, w związku z tym po latach nalegań i szantaży książę pozbawił nowe miasto swego państwa Mikołajowice wcześniej nadanych przywilejów. Prawdopodobnie taka decyzja podyktowana była doraźnym zyskiem politycznym rządzącego w owych niestabilnych w księstwie czasach.

Świadectwem przeszłości jest w Mikołajowicach średniowieczny lokacyjny układ ulic. Odnajdujemy tam rynek z przyległymi i równoległymi do niego uliczkami oraz kościół w podobnym położeniu względem głównego placu jak w Środzie Śląskiej.

W 1404 roku próbowano wznowić wydobycie złota, jednak było go zbyt mało. Wraz z przejęciem przez władców Austrii księstwa legnickiego zwyczajowe traktowanie Mikołajowic jako miasta zostało zaprzestane. Jedynie sołtysi miejscowości do 1945 r. tradycyjnie zwani byli przez mieszkańców burmistrzami.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Zaludnienie historyczne