Województwo dolnośląskie

Województwo dolnośląskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw ze stolicą we Wrocławiu. Zostało utworzone w 1999 roku z ziem poprzednich województw wrocławskiego, legnickiego, jeleniogórskiego, wałbrzyskiego i części leszczyńskiego oraz kaliskiego. Województwo to jest położone na południowym zachodzie kraju, obejmując znaczną część historycznego Śląska (Dolny Śląsk) i wschodnie Łużyce Górne.

Geografia

Najwyższym punktem jest wierzchołek Śnieżki. Największym jeziorem jest Jezioro Mietkowskie.

Położenie

Graniczy z:

• Niemcami
• Czechami
  oraz województwami:
• lubuskim
• opolskim
• wielkopolskim

Miasta

Największym miastem jest Wrocław.

W województwie dolnośląskim jest 91 miast, w tym 3 miasta na prawach powiatów.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2010 r.:

Religia

Gospodarka

W 2008 r. produkt krajowy brutto woj. dolnośląskiego wynosił 103,5 mld zł, co stanowiło 8,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 107,6% średniej krajowej, co plasowało dolnośląskie na 3. miejscu względem innych województw.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. dolnośląskiego w 1. kwartale 2011 r. wynosiło 3455,20 zł, co lokowało je na 4. miejscu względem wszystkich województw.

W końcu czerwca 2011 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 139,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,0% do aktywnych zawodowo.

Turystyka

W województwie znajdują się dwa parki narodowe

• Karkonoski Park Narodowy będący jednocześnie rezerwatem biosfery UNESCO
• Park Narodowy Gór Stołowych

dwanaście parków krajobrazowych

oraz wiele obszarów objętych programem Natura 2000.

Największym miastem jest Wrocław - stolica województwa i historyczna stolica całego Śląska. W mieście znajduje się Hala Stulecia wpisana na listę UNESCO oraz wiele innych zabytków i atrakcji turystycznych.

Na liście UNESCO znajdują się również Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze.

Województwo słynie z bardzo dużej liczby zamków i pałaców, sporo z nich znajduje się w Kotlinie Jeleniogórskiej. Poza Kotliną znajdują się: Pałac w Bagnie, Zamek w Bolkowie, Pałac w Bożkowie, Zamek w Chobieni, Zamek w Chocianowcu, Pałac w Chocianowie, Zamek Piastowski w Chojnowie, Zamek Cisy, Pałac w Chwalimierzu, Zamek w Czerninie Górnej. Zamek Czocha, Zamek w Gorzanowie, Zamek w Gościszowie, Zamek Grodno, Zamek Grodziec, Zamek Gryf, Zamek w Górze, Zamek Homole, Dwór w Janowicach Wielkich, Zamek w Jaworze, Pałac Jedlinka, Zamek w Jelczu-Laskowicach, Zamek Grodztwo w Kamiennej Górze, Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, Zamek Karpień, Zamek w Karpnikach, Zamek w Kliczkowie, Pałac w Kraskowie, Pałac w Krobielowicach, Książ, Zamek Książąt Głogowskich, Pałac w Krzyżowej, Zamek Piastowski w Legnicy, Zamek Leśna, Zamek w Lipie, Zamek w Międzylesiu, Pałac klasycystyczny w Miliczu, Zamek Nowy Dwór, Zamek oleśnicki, Zamek Sobieskich w Oławie, Zamek Owiesno, Zamek w Płakowicach, Zamek Podskale, Zamek w Prochowicach, Zamek w Przystroniu, Zamek Quingenburg, Zamek Radosno, Zamek w Radłówce, Pałac w Radomierzycach, Zamek Rajsko, Zamek w Ratnie Dolnym, Zamek Rogowiec, Zamek w Rokitnicy, Pałac w Skale, Zamek Sobótka-Górka, Zamek Stary Książ, Pałac w Stolcu, Zamek w Stoszowicach, Zamek Szczerba, Zamek w Urazie, Zamek w Warcie Bolesławieckiej, Pałac w Warmątowicach, Zamek Wleń, Zamek Wojnowice, Zamek w Wołowie, Zamek w Ząbkowicach Śląskich, Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, Zamek w Świeciu, Zamek Świny, Zamek w Żmigrodzie.

Godne uwagi są też Twierdza Kłodzko, Twierdza Srebrnogórska, sztolnie kompleksu Riese, Wambierzyce, Legnickie Pole, Oleśnica Mała, Opactwo Cystersów w Lubiążu, Opactwo Cysterskie w Krzeszowie, Muzeum Górnictwa i Hutnictwa Złota w Złotym Stoku, Kopalnia Węgla Kamiennego Nowa Ruda, Świątynia Wang.

Województwo posiada skocznię narciarską Orlinek.

Szlaki turystyczne:

• Szlak Zamków Piastowskich
• Szlak Historii i Tradycji Wrocławia
• Szlak Cysterski
• Szlak Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej
• Dolnośląska Droga św. Jakuba
• Sudecka Droga św. Jakuba
• Główny Szlak Sudecki

Sport

Najbardziej znanym klubem sportowym województwa jest Śląsk Wrocław, sklasyfikowany na 9 miejscu w tabeli wszech czasów ekstraklasy.

Administracja i polityka

Samorząd

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Dolnośląskiego, składający się z 36 radnych. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą sejmiku województwa jest Wrocław.

Marszałkowie Województwa Dolnośląskiego:

Administracja rządowa

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Dolnośląski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Wrocław, gdzie znajduje się Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu. Działają także 3 delegatury urzędu w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu.

Wojewodowie Dolnośląscy:

Podział administracyjny

miasta na prawach powiatu:

Jelenia Góra

Legnica

Wrocław

powiaty:

powiat bolesławiecki

powiat dzierżoniowski

powiat głogowski

powiat górowski

powiat jaworski

powiat jeleniogórski

powiat kamiennogórski

powiat kłodzki

powiat legnicki

powiat lubański

powiat lubiński

powiat lwówecki

powiat milicki

powiat oleśnicki

powiat oławski

powiat polkowicki

powiat strzeliński

powiat średzki

powiat świdnicki

powiat trzebnicki

powiat wałbrzyski

powiat wołowski

powiat wrocławski

powiat ząbkowicki

powiat zgorzelecki

powiat złotoryjski

Transport

Transport drogowy

Droga	Trasa	Obecna długość w województwie	Uwagi
3E65	Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Polkowice – Lubin – Legnica – Bolków – Jelenia Góra – Jakuszyce – granica państwa	161,7 km
S3	Świnoujście – Goleniów – Szczecin A6 (węzeł "Rzęśnica") – ... – Szczecin A6 (węzeł "Klucz") – Parnica – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – A4 (Legnica) – Bolków – Lubawka – granica państwa	?
A4E40	granica państwa – Jędrzychowice – Krzyżowa – Legnica – Wrocław – Opole – Gliwice – Katowice – Kraków – Tarnów – Rzeszów – Korczowa – granica państwa	138,7
5	Świecie – Bydgoszcz – Gniezno – Poznań – Leszno – Wrocław – Bolków – Lubawka – granica państwa z Czechami	?
S5	A1 (Grudziądz) – Bydgoszcz – Poznań – Leszno – A8 (Wrocław)	?
8	granica państwa z Czechami – Kudowa-Zdrój – Kłodzko – Wrocław – Oleśnica – Syców – Kępno – Wieluń – Bełchatów – Piotrków Trybunalski – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Augustów – Budzisko – granica państwa z Litwą	?
A8	autostradowa obwodnica Wrocławia na odcinku A4 – Psie Pole	22,4	cała w obrębie województwa
S8	Wrocław (Psie Pole) – Kępno – Sieradz – A1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Choroszcz S19	?
12	granica państwa z Niemcami – Łęknica – Drożów 3 – Głogów – Leszno – Jarocin – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą	?
15	Trzebnica – Milicz - Krotoszyn – Jarocin – Września – Gniezno – Strzelno – Inowrocław – Toruń – Ostróda	?
18	granica państwa – Olszyna – Golnice – Krzyżowa	?
A18	granica państwa – Olszyna – A4	?
25	Bobolice – Biały Bór – Człuchów – Bydgoszcz – Inowrocław – Strzelno – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica	?	–
30	4 (węzeł "Zgorzelec") – Lubań – Gryfów Śląski – Pasiecznik – Jelenia Góra	67	cała w obrębie województwa
33	Kłodzko – Międzylesie – Boboszów – granica państwa	41	cała w obrębie województwa
34	Świebodzice – Dobromierz	?	–
35	granica państwa – Golińsk – Mieroszów – Wałbrzych – Świebodzice – Świdnica – Wrocław	88	cała w obrębie województwa
36	Prochowice – Lubin – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski	?
39	Łagiewniki – Strzelin – Brzeg – Namysłów – Kępno	?
46	Kłodzko – Nysa – Opole – Lubliniec – Częstochowa – Szczekociny	?	–
94	4 (węzeł "Zgorzelec") – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – Kraków 7 – ... – Kraków 4 – Targowisko 4	?	–

Transport kolejowy

Największą stacją jest Wrocław Główny, stanowiący główny punkt Wrocławskiego Węzła Kolejowego.

Na innych trasach kolejowych w Sudetach znajdują się obiekty inżynieryjne, np: Kolej Izerska, Tunel pod Małym Wołowcem, Tunel pod Sajdakiem, Tunel w Świerkach, Czarny Most w Nowej Rudzie czy wiadukt w Ludwikowicach Kłodzkich.

Uwaga: długość linii i lata budowy podane kursywą dotyczą wyłącznie odcinka w granicach województwa dolnośląskiego

• 14 Łódź-Głogów-Forst (dł. 36,8 km; bud. w latach 1846-1858)
• 132 Bytom-Wrocław (dł. 29,3 km; bud. 1842-1856)
• 137 Katowice-Legnica (dł. 114,8 km; bud. 1844-1874)
• 143 Kalety-Wrocław (bud. 1868-1884)
• 181 Herby Nowe-Oleśnica (bud. 1871-1926)
• 271 Wrocław-Poznań (uruchomiona w październiku 1856)
• 273 Wrocław-Szczecin (bud. 1844-1877)
• 274 Wrocław-Görlitz (dł. 201,0 km; bud. 1842-1868)
• 275 Wrocław-Gubinek (bud. 1844-1875)
• 276 Wrocław-Lichkov (dł. 136,1 km; bud. 1871-1926)
• 277 Opole-Wrocław (uruchomiona w październiku 1909)
• 278 Węgliniec-Zgorzelec (dł. 26,1 km; bud. 1846-1847)
• 279 Lubań Śląski-Węgliniec (dł. 21,1 km; uruchomiona we wrześniu 1865)
• 281 Oleśnica-Chojnice (bud. 1875-1894)
• 282 Miłkowice-Jasień (bud. 1845-1900)
• 285 Wrocław-Jedlina-Zdrój (dł. 82,2 km; bud. 1884-1904)
• 286 Wałbrzych-Kłodzko
• 289 Legnica-Rudna Gwizdanów (dł. 39,1 km; bud. 1869-1871)
• 290 Mikułowa-Bogatynia (dł. 32,5 km; bud. 1875-1962)
• 291 Wałbrzych-Meziměstí
• 292 Jelcz-Wrocław (dł. 28,8 km; bud. 1912-1922)
• 295 Węgliniec-Horka (dł. 12,9 km; uruchomiona w czerwcu 1874)
• 308 Jelenia Góra-Kamienna Góra
• 311 Jelenia Góra-Jakuszyce
• 326 Wrocław-Trzebnica (dł. 19,7 km; uruchomiona w grudniu 1886)
• 349 Św. Katarzyna-Wrocław (dł. 18,8 km; uruchomiona w styczniu 2000, linia towarowa)
• 355 Ostrów Wlkp.-Grabowno Wielkie (bud. 1912-1922)

• Zittau-Bogatynia Wąskotorowa-Heřmanicé 15,8 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1884; rozebrana 2004
• Przedkowice-Milicz Wąskotorowa-Sulmierzyce 23,1 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1894; rozebrana 2004
• Żmigród Wąskotorowa-Przedkowice 7,5 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1894; rozebrana 2004
• Trzebinia Gaj-Przedkowice 18,6 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1895; rozebrana 2004
• Wrocław Główny Wąskotorowa-Trzebinia Gaj 26,0 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1898; rozebrana 1970
• Kamieniec Ząbkowicki-Byczeń-Złoty Stok 11,8 km; 1000 mm; 1 tor; bud. 1900; normalnotorowa od 1911
• Bogatynia Wąskotorowa-Turoszów Wąskotorowa 6,0 km; 750 mm; 1 tor; bud. 1910; rozebrana 2004

Transport lotniczy

• międzynarodowy port lotniczy Wrocław-Strachowice z pasem 2500/60m
• międzynarodowe lotnisko Lubin z pasem 1000/30m

Regiony partnerskie

Lista regionów z którymi samorząd województwa podjął współpracę, podpisał umowę partnerską:

Saksonia – od 17.09.1999

Alzacja – od 17.12.1999

Dolna Saksonia – od 24.08.2000

Västmanland – od 22.09.2001

Ringkjøbing – od 24.10.2001

Obwód Dniepropietrowski – od 27.09.2002

Kraj Liberecki – od 25.02.2003

Kraj Pardubicki – od 22.04.2003

Obwód Kirowohradzki – od 24.06.2003

Obwód Leningradzki – od 15.08.2003

Kraj hradecki – od 16.10.2003

Emilia-Romania – od 10.09.2004

West Midlands – od 21.10.2004

Styria – od 4.04.2005

Kraj Ołomuniecki – deklaracja o współpracy 26.09.2001

Connecticut – deklaracja o współpracy 20.10.2003

Kastylia-León – list intencyjny 28.06.2004

Kraj Basków – list intencyjny 21.07.2006

Zobacz też

• Dawna flaga województwa (2001-2008)