Wielowicz

Wielowicz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Wielowicz obejmującej w większości obszar obecnej gminy Sośno. W 1955 na terenie obecnej gminy powstały trzy gromady: Wielowicz, Sośno i Wąwelno. Gromada Wielowicz powstała z dawnej gminy Wielowicz, w skład której weszły sołectwa: Szynwałd, Wielowicz (z Roztokami), Rogalin i Płosków. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Parafia pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Wielowiczu powstała w latach dwudziestych XX wieku. Do tej chwili z powodu małej liczby katolików była kuracją, choć prawdopodobnie przedtem była również parafią. W 1898 r. otworzono lokalny wikariat, do którego dołączono wioski Jastrzębiec i Młynki z parafii Więcbork. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Wielowiczu jest zabytkiem II klasy. Pierwsze wzmianki kronikarskie pochodzą z 1617 r. W 1652 r. kościół posiadał drewniana wieżę. Dalsza rozbudowa miała miejsce w 1747 r. z fundacji Aleksandra Potulickiego, starosty borzechowskiego. W 1910 r. przedłużono kościół i dobudowano zakrystię. W Karolewie znajduje się wybudowana przez mieszkańców w 1945 r. kaplica Ofiar II Wojny Światowej. Hitlerowcy utworzyli tam jeden z pierwszych obozów na terenie Polski. Podczas ekshumacji zwłok przeprowadzonej w dniach 11-14 czerwca 1946 roku odnaleziono szczątki około 1700 pomordowanych mieszkańców Więcborka i okolicznych miejscowości. W pierwszą niedzielę września i w dzień Zaduszny sprawowana jest msza święta w intencji pomordowanych. Obecnie w Wielowiczu działa filia Biblioteki Gminnej w Sośnie mieszcząca się w dawnym budynku Gromady oraz Świetlica Wiejska i remiza Ochotniczej Straży Pożarnej. Na północ od Wielowicza znajduje się włączony do Krajeńskiego Parku Krajobrazowego rezerwat "Jezioro Wielowickie" utworzony na mocy Rozporządzenia Wojewody Kujawsko-Pomorskiego - jego powierzchnia wynosi 102,76 ha, rezerwat wodny, typ faunistyczny, podtyp - rezerwat ptaków. Na południe oraz południowy wschód - ciąg pagórków pochodzenia polodowcowego zwany ozem Wielowicz-Wielowiczek lub Ozem Galona od nazwiska jego odkrywcy.