Smólsk

Smólsk – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie włocławskim, w gminie Włocławek. Najstarsza pisana wzmianka o osadzie pojawiła się w dokumencie z 1250 roku. Pierwszym znanym właścicielem Smólska był Borsza herbu Pomian wzmiankowany w dokumentach z lat 1399-1409. Ród Pomianów należał do najbliższego otoczenia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Przekazywany z pokolenia na pokolenie majątek, a później sprzedany, przed rokiem 1745 stał się własnością rodziny Sokołowskich herbu Pomian. Sokołowscy zaliczali się do elity politycznej i intelektualnej Kujaw XVIII w. Prawdopodobnie ok. 1824 roku zrealizowali oni planowaną budowę nowego pałacu, o czym zaświadcza inwentarz dóbr smólskich.W 1842r Smólsk od Jana Kantego Sokołowskiego nabył Prot Pius Mielęcki,żoną którego była córka Jana Kantego,Wanda.W 1859r Prot Mielęcki dokonał podziału dóbr.Smólsk wraz z folwarkami i przyległościami otrzymał jego starszy syn Jan.Przed 1881r dobra weszły w posiadanie Michaliny z Sokołowskich Morzyckiej ,siostry Wandy Mielęckiej.W 1914r przejął je jej wnuk ,Jan Woyda.I wojna światowa dotknęła bezpośrednio pałac. W czasie bitwy toczonej pod Włocławkiem 12-13 listopada 1914 roku wybuchł w nim pożar, który uszkodził zewnętrzne mury budowli. Po odnowieniu otrzymały one nowe otynkowania, znacznie skromniejsze niż pierwotnie. W 1917 r. posiadłość kupili Stefan Zygmunt i Joanna Olszowscy. Nowi właściciele przywrócili świetność Smólskowi już w czasach odrodzonej Polski. Po wybuchu II wojny światowej Smólsk znalazł się na ziemiach wcielonych do Rzeszy. Uciekający w 1945 r. Niemcy obrabowali folwark i pałac. Procesu zniszczeń dopełnili radzieccy żołnierze. W 1945 r. dobra smólskie przejęte zostały przez Skarb Państwa. Od 1956 roku mieściła się w nim szkoła podstawowa. W 1985 roku pałac został wpisany do ogólnopolskiego rejestru zabytków. Od 2004 roku znajduje się w prywatnych rękach. Od tego czasu rozpoczęły się prace związane z odrestaurowaniem zespołu pałacowo – parkowego. Przypisy."Materiały do dziejów rezydencji w Polsce-Kujawy wschodnie"t1.WTN. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

Zobacz też: Smólska, Smólsko Duże, Smólsko Małe