Opoczno

Opoczno – miasto w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opoczno. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego. Patronką miasta jest św. Cecylia.

Według danych z 31 grudnia 2008 roku, miasto liczyło 22 744 mieszkańców.

Położenie

Miasto położone jest w mezoregionie Wzgórza Opoczyńskie na pograniczu Wyżyny Małopolskiej i Niziny Mazowieckiej, u ujścia rzeki Wąglanki do Drzewiczki - prawego dopływu Pilicy. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (przyszła droga ekspresowa S12), krzyżująca się na obrzeżach miasta z Centralną Magistralą Kolejową (linia kolejowa nr 4), linią kolejową nr 25 oraz droga wojewódzka nr 726. Z Tomaszowem Mazowieckim Opoczno łączy droga wojewódzka nr 713 z pobliskich Januszewic do Łodzi.

Historia

• Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości Opoczno pochodzi z 1284, kiedy to Leszek Czarny przypisał miasto do kolegiaty sandomierskiej.
• Prawa miejskie Opoczno otrzymało w 1365.
• Pierwszym starostą miasta w 1368 został Sobek z Wyszkowic
• Rozwój miasta nastąpił w okresie od XIV do XVI wieku
• 1405 - na terenie miasta został zbudowany szpital. Budynek spłonął w pożarze miasta w roku 1462
• 1550 - za zgodą króla Zygmunta Augusta miasto zostało wyposażone w sieć wodociągów
• 1646 - w Opocznie wybudowana została synagoga
• 1655 - w wyniku trwających wojen szwedzkich miasto zostało zniszczone. Powrót do wcześniejszego stanu gospodarczego trwał wiele lat
• 1880 - uruchomiono produkcję płytek ceramicznych, dziś znanych pod marką „Opoczno” lub „Opoczno S.A.”
• Kolejnym trudnym dla miasta okresem są lata 1891-1893, kiedy to wybucha epidemia cholery
• 1900 - w Opocznie zostaje powołana do działania Ochotnicza Straż Ogniowa
• 1910 - na terenie miasta zbudowana zostaje sieć elektryczna
• 2 sierpnia 1919 - miasto w wyniku ustalenia nowego podziału administracyjnego zostaje przyłączone do województwa kieleckiego
• 1 kwietnia 1939 - Opoczno zostaje włączone do województwa łódzkiego
• W wyniku niemieckich działań wojennych w grudniu 1939 na terenie miasta założone zostaje getto żydowskie
• 1953 - otwarta zostaje pierwsza linia autobusowa PKS
• maj 1979 - otwarty zostaje Miejski Dom Kultury
• luty 1990 - ukazuje się pierwszy numer tygodnika zatytułowanego „Opoczyńskie Wieści”
• 1994 - powstaje czasopismo Nowe Echa skierowane do mieszkańców gminy Opoczno
• 1999 - miasto podczas reformy administracyjnej staje się stolicą nowego powiatu opoczyńskiego. W ramach reformy szkolnictwa w mieście utworzono dwa gimnazja
• Na początku roku 2000 honorowym obywatelem miasta Opoczna został Jan Paweł II.

Polityka

Burmistrzem miasta jest Jan Wieruszewski, pełniący tą funkcję od 1998 roku. Na czele Rady Miejskiej stoi Zdzisław Wojciechowski.

Edukacja

• Przedszkola
  • Przedszkole Nr 2, ul. Szkolna 5
  • Przedszkole Nr 4, ul. Norwida 2
  • Przedszkole Nr 5, ul. Partyzantów 36
  • Przedszkole Nr 6, ul. Kopernika 3
  • Przedszkole Nr 8, ul. Kopernika 10 a
• Szkoły podstawowe
  • Szkoła Podstawowa nr 1, ul. M. Curie-Skłodowskiej 5
  • Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Inowłodzka 3
  • Szkoła Podstawowa nr 3, ul. Armii Krajowej 1
  • Szkoła specjalna nr 4 w Opocznie.
  • Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie, ul. Partyzantów 1a
• Gimnazja
  • Gimnazjum nr 1, ul. M. Curie-Skłodowskiej 5
  • Gimnazjum nr 2, ul. Inowłodzka 3
  • Gimnazjum nr 3, ul. Armii Krajowej 1
  • Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie, ul. Partyzantów 1a
• Szkoły średnie
  • Liceum Ogólnokształcące przy Zespole Szkół Samorządowych nr 1, ul. M. Curie-Skłodowskiej 5
  • Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego, ul. Żeromskiego 3
  • Centrum Informatyki w Opocznie, ul. Żeromskiego 3
  • Prywatne Technikum Uzupełniające dla Dorosłych, ul. Inowłodzka 3
  • Technikum Ekonomiczne przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, ul. Kossaka
  • Technikum Mechaniczne przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1, ul. Kossaka
• Szkoły wyższe
  • Wydział zamiejscowy Akademii Humanistyczno Ekonomicznej w Łodzi, ul. Żeromskiego 3
  • Wydział zamiejscowy Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, ul. Armii Krajowej 1

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
• zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
  • kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
  • dzwonnica, 1 poł. XIX, nr rej.: j.w.
  • plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
• zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, poł. XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
• zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII-XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
  • dwór
  • oranżeria
  • spichrz (lamus)
  • dwa czworaki
  • park
• dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
• Nowy cmentarz żydowski w Opocznie - data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji - najpewniej z okresu II wojny światowej - do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki. Zobacz też: Stary cmentarz żydowski w Opocznie

Zamek

Początki historii zamku sięgają XIV w., kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego na terytorium Polski powstało wiele zamków obronnych. Zamek opoczyński był typowym zamkiem miejskim tzn. leżał w obrębie miasta. Zbudowany został bowiem jednocześnie z murami miasta i usytuowany został w ich obrębie. Ze względu na brak źródeł trudno jest ustalić jak wyglądał w swojej pierwotnej formie.

Zamek opoczyński spełniał rolę siedziby administracyjnej starostów, którzy mieli obowiązek utrzymywania go w stanie pełnego przygotowania na wypadek wojny. Legendy głoszą, że zamek w Opocznie pełnił też rolę siedziby króla, gdy król Kazimierz Wielki przyjeżdżał na polowania w okoliczne lasy. Zamek w Opocznie spłonął prawdopodobnie w trakcie wielkiego pożaru miasta w XV wieku. Dzisiejsza jego forma to próba dawnej rekonstrukcji fragmentu zamku.

Dom Esterki

Jest fragmentem najstarszej zabudowy miasta, zlokalizowanej w części rynkowej. Tradycja wiąże powstanie domu Esterki z legendarną ukochaną króla Kazimierza Wielkiego - Żydówką Esterą. Legenda głosi, że Kazimierz Wielki poznał Esterkę polując w lasach pod Opocznem. Podobno gdy zbierała zioła dla swojego dziadka, wypadł na nią spłoszony tur i już miał ją rozmiażdżyć, gdy przeszyty oszczepem runął u jej stóp. Początkowo król nie zdradzał, kim jest i podawał się za dworzanina królewskiego.

Dom Esterki został odbudowany w 1893 r. Do dzisiaj zachował się nadany wówczas wygląd. Ponad oknami pierwszego piętra dojrzeć można fragmenty napisów łacińskich z XVI w. W górnej części frontonu domu Esterki widnieje herb województwa sandomierskiego, do którego Opoczno niegdyś należało. Obecnie znajduje się tam biblioteka.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Opočno
• Bytča
• Suderawa
• Rudomina
• Czerniowce

Urodzeni w Opocznie

• Edmund Biernacki – profesor nadzwyczajny, lekarz
• Włodzimierz Perzyński – pisarz
• Robert Telus – poseł na sejm III RP
• Grzegorz Piechna – piłkarz, napastnik
• Patryk Dominik Sztyber – gitarzysta, wokalista
• Zbigniew Robakiewicz – bramkarz
• Joanna Zagdańska – piosenkarka popowa i jazzowa
• Paweł Lipski – piosenkarz

Obywatele honorowi

• Stanisław Nałęcz Małachowski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w kwietniu 1791 jako reprezentant spraw mieszczańskich i współtwórca Konstytucji 3 maja.
• Józef Piłsudski otrzymał obywatelstwo w uznaniu wielkiej roli i znaczenia w życiu i rozwoju Państwa Polskiego 27 marca 1935.
• Dr Władysław Dziadosz 4 marca 1936 tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w podziękowaniu za poparcie działań samorządu miejskiego.
• Ryszard Kaczorowski 8 marca 2005 roku otrzymał obywatelstwo jako ostatni Prezydent II Rzeczypospolitej na uchodźstwie, w uznaniu zasług w krzewieniu polskości na emigracji.
• Kardynał Stanisław Dziwisz 11 października 2007 roku otrzymał tytułu Honorowego Obywatela Miasta „w podziękowaniu za wierną i ofiarną służbę Umiłowanemu Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II i Przewodnictwo Duchowe w prowadzeniu Jego ścieżkami Narodu Polskiego”.

Zobacz też

• Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Opocznie
• Parafia św. Bartłomieja w Opocznie
• Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Opocznie
• Ceramika Opoczno
• Synagoga w Opocznie
• WOY Opoczno