Województwo łódzkie

Województwo łódzkie - jedno z 16 województw Polski, jest położone w centralnej części kraju – geometryczny środek Polski znajduje się we wsi Piątek w powiecie łęczyckim (ok. 35 km od Łodzi, w kierunku północnym).

Utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

• miejskiego łódzkiego (w całości)
• sieradzkiego (w całości)
• piotrkowskiego (oprócz gmin Fałków i Kluczewsko)
• skierniewickiego (oprócz gmin powiatów sochaczewskiego i żyrardowskiego)
• płockiego (tylko gminy powiatów kutnowskiego i łęczyckiego oraz gmina Kiernozia)
• kaliskiego (tylko gminy powiatu wieruszowskiego)
• częstochowskiego (tylko 5 gmin powiatów pajęczańskiego i radomszczańskiego)
• konińskiego (tylko gminy Uniejów, Grabów i Świnice Warckie)
• radomskiego (tylko gmina Drzewica)

Geografia

Położenie

Województwo łódzkie znajduje się na pograniczu dwóch dużych jednostek geomorfologicznych: Niżu Środkowoeuropejskiego i Wyżyn Polskich. W północnej części województwa dominują więc rozległe i prawie płaskie równiny, natomiast w południowej pagórki.

Pod względem fizycznogeograficznym przeważającą część województwa zajmuje Wysoczyzna Łódzka ograniczona od zachodu doliną Warty, od wschodu doliną Pilicy, od północy pradoliną Warszawsko-Berlińską, zaś od południa łącząca się ze strefą wyżyn Polski (Wzgórza Radomszczańskie).

Województwo łódzkie graniczy z województwami: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim, świętokrzyskim, śląskim i opolskim.

Miasta

W województwie łódzkim są 44 miasta, w tym 3 miasta na prawach powiatów. Miasta zostały uszeregowane według liczby mieszkańców. Liczba ludności i powierzchnia wg GUS z 31 grudnia 2010 r.

Miasto	Populacja	Powierzchnia
Łódź	737.098	293,25
Piotrków Trybunalski	77.383	67,24
Pabianice	68.550	32,99
Tomaszów Mazowiecki	65.210	41,3
Bełchatów	60.768	34,64
Zgierz	57.900	42,33
Skierniewice	49.044	34,88
Radomsko	48.220	51,43
Kutno	46.221	33,59
Zduńska Wola	43.854	24,57
Sieradz	43.286	51,22
Łowicz	29.567	23,42
Wieluń	23.731	16,87
Opoczno	22.685	24,75
Aleksandrów Łódzki	20.809	13,82
Ozorków	20.189	15,46
Łask	18.457	15,49
Konstantynów Łódzki	17.688	27,25
Rawa Mazowiecka	17.508	13,86
Łęczyca	15.113	8,95
Głowno	14.940	19,84
Koluszki	13.399	9,90
Brzeziny	12.309	21,58
Wieruszów	8.595	5,97
Żychlin	8.430	8,68
Zelów	7.952	10,75
Poddębice	7.781	5,87
Tuszyn	7.118	23,25
Pajęczno	6.723	20,23
Sulejów	6.418	26,26
Działoszyn	6.099	4,94
Krośniewice	4.603	2,96
Drzewica	3.946	4,81
Przedbórz	3.721	6,05
Stryków	3.530	8,15
Złoczew	3.449	13,79
Rzgów	3.416	16,26
Warta	3.357	10,85
Biała Rawska	3.101	9,53
Uniejów	2.922	12,23
Kamieńsk	2.867	11,99
Wolbórz	2.282	15,18
Błaszki	2.070	1,61
Szadek	2.002	17,93

Podział administracyjny

lp.	Herb	Powiat	stolica	powierzchnia (km²)	ludność	gęstość zaludnienia (osób/km²)
1		bełchatowski	Bełchatów	967,64	113076	116,86
2		brzeziński	Brzeziny	358,56	30625	85,41
3		kutnowski	Kutno	886,86	101279	114,20
4		łaski	Łask	618,23	50874	82,29
5		łęczycki	Łęczyca	772,75	52113	67,44
6		łowicki	Łowicz	988,17	80878	81,85
7		łódzki wschodni	Łódź	499,76	67398	134,86
8		opoczyński	Opoczno	1040,19	78268	75,24
9		pabianicki	Pabianice	492,18	119012	241,81
10		pajęczański	Pajęczno	803,77	52531	65,36
11		piotrkowski	Piotrków Trybunalski	1428,77	90624	63,43
12		poddębicki	Poddębice	881,21	41562	47,17
13		radomszczański	Radomsko	1442,48	116815	80,98
14		rawski	Rawa Mazowiecka	646,19	48898	75,67
15		sieradzki	Sieradz	1490,82	119550	80,19
16		skierniewicki	Skierniewice	755,11	37639	49,85
17		tomaszowski	Tomaszów Mazowiecki	1024,79	119742	116,84
18		wieluński	Wieluń	926,47	77650	83,81
19		wieruszowski	Wieruszów	577,21	42166	73,05
20		zduńskowolski	Zduńska Wola	369,24	67605	183,09
21		zgierski	Zgierz	855,18	162527	190,05
22		Łódź	-	293,25	737098	2513,55
23		Piotrków Trybunalski	-	67,24	77383	1150,85
24		Skierniewice	-	34,88	49044	1406,08
Razem	-	24	21	18 218,96	2 534 357	139,11

Demografia

Dane z 31 grudnia 2009 r.:

Struktura wyznaniowa

Gospodarka

W 2008 r. produkt krajowy brutto woj. łódzkiego wynosił 79,5 mld zł, co stanowiło 6,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 93,1% średniej krajowej, co plasowało łódzkie na 6. miejscu względem innych województw.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. łódzkiego w 1. kwartale 2011 r. wynosiło 3183,78 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw.

W końcu czerwca 2011 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 132,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 12,0% do aktywnych zawodowo.

Zasoby surowców mineralnych

• węgiel brunatny – Bełchatów (największa kopalnia w Europie),
• surowce skalne (wapienie, margle, piaski, żwiry, iły...),
• wody mineralne (z okresu kredy górnej)

Przemysł

Największe ośrodki:

• Łódzki Okręg Przemysłowy (dawniej włókienniczy)
• Piotrkowsko-Bełchatowski Okręg Przemysłowy (Bełchatów – energetyka, górnictwo, Piotrków Trybunalski - przemysł precyzyjny, logistyka)

Największe przedsiębiorstwa przemysłowe (wg przychodów ogółem):

• Elektrownia Bełchatów w Rogowcu
• Zakład Energetyczny Łódź – Teren SA (obecnie część PGE)
• Dalkia Łódź SA (dawniej Zespół Elektrociepłowni w Łodzi)
• Łódzki Zakład Energetyczny SA (obecnie część PGE)

Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna jest silnym magnesem dla nowych inwestycji.

Transport

Transport drogowy

Droga	Trasa	Obecna długość w województwie	Uwagi
1E75	Gdańsk – Toruń – Łódź – Częstochowa – Dąbrowa Górnicza – Tychy – Bielsko-Biała – Cieszyn – granica państwa z Czechami	?	–
A1	S6 Gdańsk – Toruń – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Gliwice – Gorzyczki – granica państwa z Czechami	?
2E30	granica państwa z Niemcami – Świecko – Nowy Tomyśl – Poznań – Konin – Warszawa – Siedlce – Terespol - granica państwa z Białorusią	?
A2	granica państwa z Niemcami – Świecko – Poznań – Łódź – Warszawa (węzeł "Konotopa") – ... – Warszawa (węzeł "Lubelska") – Biała Podlaska – Kukuryki – granica państwa z Białorusią	?	Istniejący odcinek: Nowy Tomyśl – Stryków k. Łodzi.
8E67	granica państwa z Czechami – Kudowa-Zdrój – Kłodzko – Wrocław – Oleśnica – Syców – Kępno – Wieluń – Bełchatów – Piotrków Trybunalski – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Augustów – Budzisko – granica państwa z Litwą	?
S8	Wrocław (Psie Pole) – Kępno – Sieradz – A1 (Łódź) – ... – A1 (Piotrków Trybunalski) – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Choroszcz S19	?	W województwie brak odcinków w eksploatacji
12	granica państwa z Niemcami – Łęknica – Drożów 3 – Głogów – Leszno – Jarocin – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Zwoleń – Puławy – Lublin – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą	?
S12	A1 Piotrków Trybunalski – Sulejów – Radom – Puławy – Kurów – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk – granica państwa z Ukrainą	?	W województwie brak odcinków w eksploatacji
14	Łowicz – Stryków – Łódź – Pabianice – Zduńska Wola – Sieradz – Złoczew – Walichnowy	?
S14	Zachodnia Obwodnica Łodzi A2 – S8	?	W województwie brak odcinków w eksploatacji
42	Namysłów – Kluczbork – Praszka – Rudniki – Działoszyn – Pajęczno – Nowa Brzeźnica – Radomsko – Przedbórz – Ruda Maleniecka – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik	?
43	Wieluń 45 - Rudniki - Kłobuck - Częstochowa	?	–
45	Zabełków 78 – Krzyżanowice – Racibórz – Krapkowice – Opole – Bierdzany – Kluczbork – Praszka – Wieluń – Złoczew	?
48	Tomaszów Mazowiecki – Inowłódz – Klwów – Potworów – Białobrzegi – Głowaczów – Kozienice – Nowe Słowiki – Sieciechów – Opactwo – Dęblin – Moszczanka – Kock	?
60	Łęczyca – Kutno – Gostynin – Łąck – Płock – Bielsk – Drobin – Ciechanów – Różan – Ostrów Mazowiecka	?
70	Łowicz – Skierniewice – Huta Zawadzka	?
71	Stryków – Zgierz – Konstantynów Łódzki – Pabianice – Rzgów	?
72	Konin – Turek – Łódź – Rawa Mazowiecka	?
74	Sulejów – Żarnów – Ruda Maleniecka – Kielce – Łagów – Opatów – Ożarów – Annopol – Kraśnik – Janów Lubelski – Frampol – Gorajec – Szczebrzeszyn – Zamość – Hrubieszów – Zosin – granica państwa z Ukrainą	?
S74	S12 (Sulejów) – Kielce – Opatów – Tarnobrzeg – Stalowa Wola – S19 (Nisko)	?	W województwie brak odcinków w eksploatacji
83	Turek – Sieradz	?
91	Gdańsk – Tczew – 1 (węzeł "Nowe Marzy") – ... – Głuchów – Piotrków Trybunalski – Kamieńsk – Radomsko – Kłomnice – Częstochowa	?	–

Na terenie województwa przebiega 1179 km dróg wojewódzkich, 7975 km powiatowych i 13380 km gminnych (2008 rok).

Transport kolejowy

Czynne linie kolejowe na obszarze województwa:

• 1 Warszawa Centralna → Katowice
• 3 Warszawa Zachodnia → Frankfurt nad Odrą
• 4 Grodzisk Mazowiecki) → Zawiercie
• 11 Skierniewice (stacja kolejowa) → Łowicz Główny
• 12 Skierniewice (stacja kolejowa) → Łuków
• 14 Łódź Kaliska → Forst-Baršć
• 15 Bednary → Łódź Kaliska
• 16 Łódź Widzew → Kutno
• 17 Łódź Fabryczna → Koluszki
• 18 Kutno → Piła Główna
• 22 Tomaszów Mazowiecki → Radom
• 24 Piotrków Trybunalski (stacja kolejowa) → Bełchatów → Zarzecze
• 25 Łódź Kaliska → Dębica
• 33 Kutno → Brodnica
• 53 Tomaszów Mazowiecki → Spała
• 131 Chorzów Batory → Tczew
• 181 Herby Nowe → Oleśnica
• 458 Łódź Fabryczna → Łódź Widzew
• Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała

Planowana jest budowa szybkiej kolei łączącej Łódź z Warszawą, Poznaniem i Wrocławiem, tzw. linii "Y".

Transport lotniczy

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

• Lotnisko Goszczanów - wielofunkcyjne o nawierzchni trawiastej
• Lotnisko Kamieńsk-Orla Góra - przemysłowe o nawierzchni asfaltobetonowej
• Lotnisko Łęczyca-Leźnica Wielka - wojskowa baza lotnicza
• Port lotniczy Łódź-Lublinek - port lotniczy o międzynarodowym regularnym ruchu pasażerskim
• Port lotniczy Łódź-Łask - wojskowa baza lotnicza mogąca przyjmować samoloty cywilne
• Lotnisko Piotrków Trybunalski - wielofunkcyjne o nawierzchni asfaltobetonowej

Ochrona środowiska

System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

• Załęczański Park Krajobrazowy,
• Przedborski Park Krajobrazowy,
• Sulejowski Park Krajobrazowy,
• Spalski Park Krajobrazowy,
• Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki,
• Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich,
• Bolimowski Park Krajobrazowy.

Nauka i oświata

Wyższe uczelnie państwowe (Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Muzyczna, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Medyczny w Łodzi i największa uczelnia regionu – Uniwersytet Łódzki) oraz 22 uczelnie niepaństwowe w samej Łodzi, w tym największa w Polsce uczelnia prywatna WSHE. Istnieje także wiele oddziałów filialnych w większych miastach regionu (Tomaszów Mazowiecki, Piotrków Trybunalski, Skierniewice, Radomsko, Bełchatów, Sieradz, Kutno, Wieluń).

Historia

Województwo łódzkie w okresie II Rzeczypospolitej

1946-1950

• Stolica województwa: Łódź
• Główne miasta:

1950-1975

• Stolica województwa: Łódź
• Główne miasta:

1975-1998

• Stolica województwa: Łódź
• Główne miasta:

Ludność:

• Łódź – 767 628
• Pabianice – 71 313
• Zgierz – 58 351
• Ozorków – 20 731
• Aleksandrów Łódzki – 20 342
• Konstantynów Łódzki – 17 569
• Głowno – 15 282

• 1975 - 1 079 200
• 1980 - 1 127 800
• 1985 - 1 149 100
• 1990 - 1 139 500
• 1995 - 1 116 300
• 1998 - 1 099 700

Zobacz też

• Podział administracyjny Polski 1944-1946
• Podział administracyjny Polski 1944-1950
• Podział administracyjny Polski 1950-1957
• Podział administracyjny Polski 1957-1975
• Reforma administracyjna w Polsce (1975)
• Podział administracyjny Polski 1975-1998
• Reforma administracyjna w Polsce (1999)
• polskie tablice rejestracyjne (wikisource)