Tubądzin

Tubądzin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Wróblew.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Wieś położona w odl. 15 km od Sieradza w kierunku pn.-zach., wg legendy założona już w XIII w. przez rycerza Tubąda. Pierwsza wzmianka pisana pochodzi z 1392 r. W XVI w. Tubądzin należał do Rudnickich Lis, Radońskich h. Ogończyk, potem - Iwańskich, Wężyków, Zbijewskich, Nieniewskich, a od 1886 r. do Hirsza vel Tykainera. W 1891 r. na licytacji majątek ten nabył Kazimierz Colonna Walewski z Inczewa dla swego syna Kazimierza Stanisława Walewskiego (1867-1940). Dwór w Tubądzinie zbudowany został przed 1796 r. przez Macieja Zbijewskiego Rola, kasztelana konarskiego sieradzkiego. Jest to budynek w stylu klasycystycznym, usadowiony na planie prostokąta, piętrowy. Dach czterospadowy, łamany, z okapem wspartym na kroksztynach. Ostatni właściciel dworu - Kazimierz Walewski urządził tu archiwum rodu Walewskich, na które składały się zbiory rodzinnych dokumentów, 132 portrety i szereg różnych pamiątek po członkach tego rodu. Znajdowała się tu też bogato wyposażona biblioteka, starodruki z XVI-XVIII w., zbiory archeologiczne. Po zajęciu Polski przez Niemców w 1939 r. majątki: w sąsiednim Inczewie i w Tubądzinie oddane zostały w zarząd Niemca Mauve Lutza. K. Walewski pozostał wprawdzie w jednym pokoju we dworze, lecz wkrótce zmarł (3 III 1940 r.). Część zbiorów przepadła, większość jednak została uratowana, a to dzięki Rudolfowi Weinertowi - Austriakowi, przedwojennemu kustoszowi Muzeum Ziemi Sieradzkiej, który podpisał volkslistę. Po wojnie zbiory Walewskiego zostały rozdzielone między Archiwum Państwowe w Łodzi i Muzeum w Sieradzu. Dwór po wojnie został kompletnie zniszczony: zostały tylko mury, gdy w 1971 r. przystąpiono do jego odbudowy. Remont trwał 13 lat ! W 1984 r. otwarto w nim Muzeum Wnętrz Dworskich (od 1998 r.: Muzeum Walewskich) jako filię Muzeum Okręgowego w Sieradzu . Główną atrakcją jest tu ekspozycja portretu sarmackiego z XVII, XVIII i pocz. XIX w. ze zbiorów Kazimierza Walewskiego. W pd. części parku stoi także oficyna dworska, pierwotnie z 1860 r., odbudowana od podstaw i przeznaczona na zaplecze administracyjne muzeum. Otaczający założenie dworskie park o pow. 3,54 ha powstał na przełomie XVIII/XIX w. Rosną w nim pomnikowe okazy drzew: lipa szerokolistna, modrzew europejski, wiąz szypułkowy, 9 egz. jesionu wyniosłego, białodrzew... Park jest odtwarzany po zniszczeniach epoki realnego socjalizmu. W głębi wsi murowany kościół św. Wawrzyńca z 1900 r., zbudowany na miejscu drewnianego z 1726 r. Erekcja parafii przed 1416 r. W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej z XVII w. Wota z 1738 r. z postacią św. Rocha i fundatora oraz z 1761 r. z wizerunkiem Matki Boskiej i fundatorów. Chrzcielnica z 1709 r. Poza tym obrazy i rzeźby z XVIII i XIX w. W archiwum księgi metrykalne od 1799 r. Obok kościoła dzwonnica z 1901 r. Na niej dzwon z 1628 r. z h. Lis i napisem łacińskim, który w tłumaczeniu brzmi nast.: "Chwała samemu Bogu. Szlachetny Pan Chryzostom Liskowski z Rudnika, dziedzic w Tubądzinie ufundował ten dzwon w roku Pańskim 1628 ku uczczeniu św. Wojciecha". Obok kościoła oryginalna kapliczka z końca XVIII w. Przy kościele, wśród licznych ustawionych tu głazów są kamienie przeniesione z pobliskiego Bartochowa, gdzie na wyspie zwanej Radością kazała je ustawić Konstancja Biernacka, autorka wydanej w 1829 r. pierwszej encyklopedii dla dzieci. Na jednym z kamieni wyryte są fragmenty poematu "Ogrody" pióra XVII-wiecznego poety Jacques'a de Lille. Przy krzyżu rzeźby Stanisława Korpy, ludowego artysty ze wsi Ruda pod Sieradzem.

Zabytki

Według rejestru zabytków KOBiDZ na listę zabytków wpisane są obiekty:

• zespół dworski, XVIII/XIX w.:
  • dwór, nr rej.: 852 z 28.12.1967
  • oficyna, nr rej.: 853 z 28.12.1967
  • park, nr rej.: 854 z 28.12.1967
  • aleja dojazdowa, nr rej.: 62/P-XIII-8 z 27.10.1948 oraz 1152 z 14.06.1974

Przemysł

Zakład Ceramiki Budowlanej w Tubądzinie

Jeden z zakładów produkcyjnych należących do Grupy Tubądzin, czołowego polskiego producenta płytek ceramicznych. Działalność firmy rozpoczęła się w 1983 roku w Bartochowie, a fabryka płytek ceramicznych w Tubądzinie została otwarta w 1988 roku. Dynamiczny rozwój firmy doprowadził do uruchomienia w 1994 roku nowoczesnej linii monoporozy, czyli jednokrotnego wypału. To z kolei pozwoliło na energiczne wejście na rynek europejski i uplasowanie zakładu w szeregu najlepszych producentów płytek. Rok 1996, to powstanie profesjonalnego laboratorium i rozpoczęcie produkcji listew i dekoracji ceramicznych. Olbrzymi potencjał i dążenie do jak najlepszego i najpełniejszego zaspakajania potrzeb klientów doprowadziły do uruchomienia w 2000 roku, w Ozorkowie, jednego z najnowocześniejszych w Europie zakładu produkującego płytki ceramiczne. Na początku grudnia 2007 roku uruchomiona została kolejna linia w Tubądzinie, która zwiększyła moce produkcyjne tego zakładu o 40%. W kwietniu 2008 roku Grupa Tubądzin kupiła niemieckiego producenta - firmę Korzilius i tym samym poszerzyła swoją ofertę o płytki elewacyjne i klinkierowe. W maju 2008 uruchomione zostało, pierwsze w branży, Centrum Logistyczne w Cedrowicach. Od początku istnienia Grupa Tubądzin konsekwentnie poszerza swoją ofertę asortymentową, wciąż podnosi jakość wytwarzanych produktów, urozmaica ich wzornictwo. Produkcja odbywa się w oparciu o najnowocześniejsze światowe technologie i standardy. Obecnie Grupa Tubądzin to: - Pięć marek - TUBĄDZIN, TUBĄDZIN kreacja Maciej Zień, DOMINO, ARTE i KORZILIUS, skierowane do różnych grup klientów, - ponad 120 kolekcji w różnorodnych formatach: Grupa Tubądzin bierze również aktywny udział w promowaniu kultury oraz prowadzi szeroko zakrojoną działalność charytatywną i społeczną. Wspiera m.in. Muzeum Wnętrz Dworskich w Tubądzinie, gdzie odbywają się współorganizowane przez firmę koncerty muzyki dworskiej. Ponadto przez dziesięć lat firma organizowała Tubądziński Championat Jeździecki - konkurs w skokach przez przeszkody, połączony z festynem dla całych rodzin, który co roku, przyciągał pasjonatów jeździectwa, ludzi biznesu, przedstawicieli władz lokalnych i państwowych oraz całe rodziny, pragnące miło spędzić czas. Tradycje wpierania sportów konnych są kontynuowane, bowiem Grupa Tubądzin jest jednym ze sponsorów Festiwalu Jeździeckiego w Gajewnikach.

Wspieranie licznych domów dziecka, domów opieki społecznej, szkół, przedszkoli i innych placówek jest ważnym obszarem działania firmy.

Marki Grupy Tubądzin:

• TUBĄDZIN
• TUBĄDZIN kreacja Maciej Zień
• DOMINO
• ARTE
• KORZILIUS

Literatura

• Ruszkowski A., "Sieradz i okolice", Sieradz 2000,
• Ruszkowski A., Kościół św. Wawrzyńca w Tubądzinie,"Na sieradzkich szlakach" nr 3/II 1986, s. 11-13,
• Sawicki W., Portret staropolski w zbiorach Muzeum Okręgowego w Sieradzu,"Na sieradzkich szlakach" nr 4/II 1986, s. 4-5,