Łęczna

Łęczna – miasto w woj. lubelskim, w powiecie łęczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Łęczna.

Miasto położone jest w widłach dwóch rzek: Wieprza, która wyznacza jego zachodnią granicę i Świnki, będącą północną granicą miasta.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 20 706 mieszkańców.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 19,00 km².

Miasto historycznie położone jest w Małopolsce. Łęczna znajdowała się w ziemi lubelskiej. Od 1474 r. należała do województwa lubelskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do małego woj. lubelskiego.

Historia

Pierwsze wzmianki historyczne o Łęcznej pochodzą z 1252 r., jednakże przełom w życiu osady nastąpił w roku 1462 kiedy to Zbigniew z Łęcznej sprzedał swoją rodową wieś rodzinie Tęczyńskich. Już w pięć lat później – dokładnie 7 stycznia 1467 r., Jan z Tęczyna, kasztelan krakowski, uzyskał od Kazimierza Jagiellończyka przywilej na lokację miasta na prawie magdeburskim.

Wraz z aktem lokacyjnym miastu nadano królewski przywilej na organizowanie dwóch jarmarków. W 1582 r. kolejni właściciele Łęcznej, Firlejowie, uzyskali od króla Stefana Batorego przywilej na dwa następne jarmarki, na Boże Ciało, w czerwcu, i na św. Mikołaja, w grudniu. Dzięki królewskim przywilejom oraz korzystnemu położeniu na ruchliwym szlaku handlowym w kierunku Rusi i Litwy nastąpił szybki rozwój miasta, którego nie powstrzymały groźne pożary nękające je w XVI w.

W pierwszej połowie XVII w. Łęczna przeżywała okres najwyższego rozkwitu. Jego właścicielem był wówczas podkomorzy lubelski Adam Noskowski, który w 1647 r. u króla Władysława IV wystarał się o przywilej na trzy nowe jarmarki. W tym czasie powstało wiele budowli murowanych istniejących do dziś (mansjonaria, kościół, synagoga).

Na łęczyńskie targi ściągało wtedy tysiące sprzedawców, kupców i pośredników nawet z najdalszych krain – z Rosji, Niemiec, Austrii, ziem Królestwa Polskiego. Obroty sięgały zawrotnych wówczas milionowych sum. Targi, rozwój przestrzenny miasta, okazałe budownictwo (zamek, ratusz, kamienice rynku), zwiększająca się stale liczba mieszkańców sprawiły, że miasto rozwinęło się w silny ośrodek miejsko-handlowo-rzemieślniczy i to na skalę krajową.

Regres w życiu miasta zapoczątkowały wojny nękające Rzeczpospolitą od połowy XVII wieku, a także epidemie (1693 – kiedy wymarli prawie wszyscy mieszkańcy i 1710 – gdy wybuchła epidemia dżumy). Co prawda w 1723 roku Łęczna uzyskała nowe przywileje targowe i przeniesiono tu nawet z Lublina targi na konie i bydło, ale rozwój miasta uległ zatrzymaniu.

W XIX w., na skutek upadku Rzeczypospolitej, walk niepodległościowych, wytyczenia nowych dróg handlowych i linii kolejowych, które ominęły Łęczną oraz kolejnych pożarów, które w latach 1846 i 1881 r. zniszczyły całą zabudowę centrum, jarmarki łęczyńskie straciły swój międzynarodowy charakter, a Łęczna już nie powróciła do dawnej świetności.

W XX wieku Łęczna była jednym z wielu wegetujących na Lubelszczyźnie miasteczek o charakterze rolniczo-handlowym. W latach 60. odkryto w rejonie Łęcznej wielkie złoża węgla kamiennego. W 1975 roku w pobliżu miasta, w Bogdance, podjęto budowę pierwszej w Lubelskim Zagłębiu Węglowym "pilotującej" kopalni, a Łęczną wytypowano na stolicę powstającego Zagłębia. Plany w tej mierze były zachwycające. Rozpoczął się nowy etap w dziejach miasta i dziś Łęczna stała się ponad dwudziestotysięcznym miastem.

Od stycznia 1999 r. Łęczna po raz pierwszy w historii została siedzibą powiatu.

Sport

W sezonie piłkarskim 2002/2003 klub piłkarski z Łęcznej GKS Górnik Łęczna awansował do ekstraklasy. Zdegradowany do III ligi. Obecnie występuje w nowej I lidze.

Kultura

• Centrum Kultury (ul. Obrońców Pokoju 1)
• CK-Osiedlowy Dom Kultury (ul. Górnicza 12)
• Stowarzyszenia w Łęcznej
  • Łęczyńskie Stowarzyszenie Twórców Kultury i Sztuki PLAMA - Prezes Maria Majka Zuzańska. W ostatnich latach - Stowarzyszenie Plama silnie się rozrasta, a w jego poczet przyjęci są również artyści z innych rejonów kraju .
  • Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej, które od 1975 roku zajmuje się propagowaniem kultury i dziedzictwa lokalnego - Prezes Eugeniusz Misiewicz.

• 

  Widok na miasto od strony północnej z lat 30. XX w. - olej - Paweł Brodzisz

• 

  Łęczna ul. Nowokościelna z lat 50. XX w. - olej - Paweł Brodzisz

• 

  Łęczna, widok na kościół, lat 50. XX w. - olej - Paweł Brodzisz

• 

  Łęczna, plac Kanałowy, lata 50. XX w. - olej - Paweł Brodzisz

Turystyka

Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie

Łęczna stanowi doskonały punkt wypadowy na całe Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, krainę 68 jezior o powierzchni powyżej 1 ha, tworzących razem powierzchnię 2726 ha. Większość jezior ma regularny, zbliżony do koła zarys linii brzegowej, różnią się natomiast pod względem biologicznym. Mamy tu zarówno jeziora eutroficzne (zasobne w ryby) oraz dystroficzne (zanikowe). Niską trofią charakteryzuje się 1-2 jeziora, które można określić jako mezotroficzne. Wraz z różnorodnością wód występuje tu ogromne bogactwo flory i fauny, a na zróżnicowanym terenie zachowały się tu siedliska lęgowe i bytowe rzadkich gatunków ptaków. Lasy są też bogate w zwierzynę. Słowem raj dla spragnionych odpoczynku i kontaktu z przyrodą.

Muzeum regionalne

Muzeum można zwiedzać codziennie, w godzinach od 8.00 do 16.00, w niedziele od 9.00 do 16.00. Aktualna cena biletu ulgowego i od grup wycieczkowych wynosi – 1,50 zł, a biletu normalnego – 2 zł. Muzeum Regionalne w Łęcznej mieści się w zabytkowej synagodze z połowy XVII wieku, w której zachował się wystrój wnętrza – Aron-ha-kodesz (Święta Arka, Szafa Ołtarzowa) z dekoracją stiukową oraz bima, zdobiona polichromią i sztukaterią o cechach późnego renesansu. Muzeum powstało w 1966 roku. Jest Oddziałem Muzeum Lubelskiego w Lublinie. Posiada zbiory etnograficzne, numizmatyczne, geologiczne, archeologiczne, artystyczne, judaika oraz zabytki związane z historią miasta i regionu.

Izba regionalna

Izba regionalna prowadzona przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej mieści się przy ulicy Tysiąclecia 10 w Łęcznej. W izbie są prezentowane zbiory eksponatów związanych z Ziemią Łęczyńską. W skład kolekcji wchodzą przedmioty pozyskane przez Towarzystwo od darczyńców, w tym od mieszkańców Łęcznej i okolic. W izbie można obejrzeć przedmioty codziennego użytku, monety, książki, obrazy, zabytkowe kafle, urządzenia domowe itp. Izba czynna jest w poniedziałki w godz. 12.00-14.00 i w środy 13.00-15.00 (zwiedzanie bezpłatne).

Zabytki

• Kościół pw. św. Marii Magdaleny w Łęcznej
• Dawna mansjonaria
• Dzwonnica
• Duża Synagoga
• Mała Synagoga
• Ratusz
• Dom z podcieniami
• Domy zajezdne
• Budynek dawnej plebanii
• Biblioteka przy ul. Bożniczej 21

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki – 3 parafie:
  • pw. Marii Magdaleny, ul. Świętoduska 2
  • pw. św. Józefa, Al. Matki Bożej Fatimskiej
  • pw. św. Barbary, Al. Jana Pawła II 97
• Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej
  • zbór, ul. Józefa Piłsudskiego 4

Osiedla

Łęczna składa się z ośmiu osiedli, którymi są:

• Stare Miasto
• os. Słoneczne
• os. Pasternik
• Śródmieście
• os. Samsonowicza
• os. Niepodległości
• os. Bobrowniki
• os. kol.Trębaczów

Administracja

Łęczna jest siedzibą władz gminy miejsko-wiejskiej Łęczna oraz powiatu łęczyńskiego.

Łęczna jest członkiem stowarzyszenia Unia Miasteczek Polskich.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie:

• Hajdúhadház (Węgry) (od 1996 r.)
• Treviolo (Włochy) (od 1997 r.)
• Kowel (Ukraina) (od 2006 r.)

Osoby związane z Łęczną

• Jakow Naumowicz Onanow

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Łęcznej
• Miasta w Polsce